گربه‌ها در طول زندگی خود در معرض بیماری‌های مختلفی قرار دارند و این مسئله می‌تواند برای آنها و صاحبانشان بسیار ناخوشایند باشد. یکی از بیماری‌هایی که در گربه‌ها دیده می‌شود بیماری پمفیگوس گربه است که در واقع نوعی بیماری خودایمنی است. این بیماری می‌تواند باعث بروز زخم، پوسته‌پوستگی و همچنین آبسه‌هایی بر روی پوست شود. بیماری پمفیگوس گربه یکی از شایع‌ترین بیماری‌های پوستی خودایمنی گربه است و می‌تواند برای گربه بسیار آزاردهنده باشد. در مقاله امروز به بیماری پمفیگوس گربه و علل ابتلا به آن، بیشتر خواهیم پرداخت.
بیماری پمفیگوس گربه چیست؟
پمفیگوس (Pemphigus) یک نام عمومی برای گروهی از بیماری‌های پوستی خودایمنی است که شامل زخم، پوسته‌پوسته شدن پوست، و همچنین تشکیل کیسه‌ها و کیست‌های پر از مایع (وزیکول) و ضایعات پر از چرک (پوستول) است. برخی از انواع پمفیگوس نیز می‌توانند بر بافت پوست لثه تأثیر بگذارند.
همان‌طور که گفته شد بیماری پمفیگوس گربه یک بیماری خودایمنی است. یک بیماری خودایمنی با وجود اتو آنتی‌بادی‌ها تشخیص داده می‌شود. این آنتی‌بادی‌ها توسط سیستم ایمنی بدن تولید می‌شوند؛ اما علیه سلول‌ها و بافت‌های سالم بدن عمل می‌کنند. فرایندی که مشابه عمل گلبول‌های سفید خون در برابر عفونت انجام می‌شود. در واقع علت بیماری پمفیگوس گربه، حمله بدن به خودش است که باعث بروز مشکلاتی می‌گردد. شدت این بیماری گربه با توجه به اینکه اتو آنتی‌بادی تا چه اندازه در لایه‌های پوست رسوب کرده‌اند، مشخص می‌شود.
علامت مشخصه پمفیگوس وضعیتی به نام «آکانتولیز» است که در آن سلول‌های پوست به دلیل رسوب آنتی بادی متصل به بافت، در فضای بین سلول‌ها جدا و تجزیه می‌شوند.
انواع بیماری پمفیگوس گربه
سه نوع پمفیگوس وجود دارد که گربه‌ها را درگیر می‌کند:
- پمفیگوس فولیاسئوس (Pemphigus Foliaceus)
- پمفیگوس اریتماتوز (Pemphigus Erythematosus)
- پمفیگوس ولگاریس (Pemphigus Vulgaris)
در بیماری پمفیگوس فولیاسئوس، اتو آنتی‌بادی‌ها در خارجی‌ترین لایه‌های اپیدرم رسوب می‌کنند و تاول‌هایی روی پوست سالم به وجود می‌آیند. پمفیگوس اریتماتوز نسبتاً شایع است و شباهت زیادی به پمفیگوس فولیاسئوس دارد، اما کمتر آزاردهنده است. در پمفیگوس ولگاریس زخم‌ها عمیق‌تر و شدیدترند، زیرا اتو آنتی‌بادی در عمق پوست رسوب می‌کند.
علائم بیماری پمفیگوس گربه
علائم و مشخصات این بیماری در گربه‌ها با توجه به نوع بیماری پمفیگوس گربه به شرح زیر است:
پمفیگوس فولیاسئوس
- پوسته پوسته شدن و بروز زخم‌های کم عمق، قرمزی و خارش در پوست
- ترک خوردگی کف پا
- بروز وزیکول‌های گاه‌به‌گاه (کیسه‌های پر از مایع/کیست در پوست)
- تحت‌تأثیر قرارگرفتن سر، گوش‌ها
- تحت تاثیر قرار گرفتن لثه‌ها و لب‌ها، نوک سینه‌ها و بستر ناخن در گربه‌ها
- تورم غدد لنفاوی و تورم عمومی
- افسردگی
- تب
- لنگیدن گربه
- درد متغیر و خارش پوست
- عفونت باکتریایی ثانویه به دلیل ترک‌خوردگی یا زخم شدن پوست
پمفیگوس اریتماتوز
- بروز علائمی همچون علائم پمفیگوس فولیاسئوس در بدن
- محدودشدن ضایعات معمولاً به سر، صورت و کف پا
- ازدست‌دادن رنگ در لب‌ها بیشتر از سایر اشکال پمفیگوس
پمفیگوس ولگاریس
- جدی‌ترین نوع پمفیگوس
- شدیدتر از پمفیگوس فولیاسئوس و اریتماتوز
- بروز زخم کم عمق یا عمیق، تاول، پوسته‌پوستگی در سطح پوست
- تحت‌تأثیر قرارگرفتن لثه‌ها، لب‌ها و پوست
- بروز زخم‌های دهانی مکرر با اثر ازدست‌دادن اشتها
- درگیرشدن نواحی زیر بغل و کشاله ران
- خارش پوست و درد
- بی‌اشتهایی، افسردگی، تب
- بروز عفونت‌های باکتریایی ثانویه
علل ابتلا به بیماری پمفیگوس گربه
بیماری پمفیگوس گربه به دلایل زیر در گربه رخ می‌دهد:
- اتوآنتی بادی‌ها: بدن آنتی‌بادی‌هایی ایجاد می‌کند که به بافت‌ها و سلول‌های سالم حمله می‌کنند؛ زیرا آنها را بیماری فرض می‌کند.
- قرارگرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید
- نوع نژادگربه
نحوه تشخیص بیماری پمفیگوس گربه
برای تشخیص این بیماری ابتدا دامپزشک به معاینه فیزیکی گربه می‌پردازد و آزمایشاتی نظیر تشخیص مشخصات شیمیایی خون، شمارش کامل خون، آزمایش ادرار و پنل الکترولیت انجام می‌شود. بسیاری از گربه‌های مبتلا به بیماری پمفیگوس گربه نتایج خونی طبیعی دارند و به همین دلیل لازم است سرپرست حیوان اطلاعات کاملی در مورد شروع علائم و دلایلی که ممکن است باعث بروز این بیماری شده باشند به دامپزشک ارائه دهد.
معاینه پوست نیز برای تشخیص بیماری پمفیگوس گربه بسیار مهم است. نمونه‌برداری از بافت پوست (بیوپسی) انجام می‌شود. زمانی تشخیص مثبت است که سلول‌های آکانتولیتیک (یعنی سلول‌های جدا شده) و نوتروفیل‌ها (گلبول‌های سفید خون) در نمونه‌ها یافت شوند. کشت باکتریایی پوست ممکن است برای شناسایی و درمان هر گونه عفونت باکتریایی ثانویه استفاده شود و در صورت وجود عفونت ثانویه، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود.
درمان بیماری پمفیگوس گربه
نحوه درمان این بیماری به شدت آن باز می‌گردد. اگر گربه به‌شدت آسیب‌دیده باشد باید برای مراقبت‌های حمایتی در بیمارستان بستری شود. درمان استروئیدی ممکن است به طور مختصر برای تحت کنترل درآوردن شرایط تجویز شود.
اگر استفاده از کورتیکواستروئید و آزاتیوپرین تجویز شود، رژیم غذایی گربه به کم‌چرب تغییر خواهد کرد، زیرا این داروها می‌توانند حیوانات را در معرض پانکراتیت قرار دهند. دامپزشک گربه را با داروهایی که به طور خاص برای شکل پمفیگوس مناسب هستند، درمان می‌کند.
زندگی و مدیریت بیماری پمفیگوس گربه
پس از تشخیص و آغاز درمان، دامپزشک از شما می‌خواهد که هر 1تا 3 هفته یک‌بار گربه را برای ویزیت نزد او ببرید. همچنین ممکن است در هر ویزیت یک آزمایش خون استاندارد برای بررسی وضعیت بیماری گربه و پیشرفت درمان تجویز شود. زمانی که وضعیت گربه بهبود یابد ممکن است دامپزشک از شما بخواهد هر 1 تا 3 ماه دوباره گربه را ویزیت کند. نور خورشید یکی از عواملی است که می‌تواند باعث تشدید این بیماری شود و بسیار مهم است که در مدت‌زمان بهبودی گربه، از قرارگرفتن او در معرض نور خورشید جلوگیری گردد.
کلام پایانی
بیماری پمفیگوس گربه یکی از بیماری‌های شایع پوستی در گربه‌ها است و نوعی بیماری خودایمنی محسوب می‌شود. در اثر این بیماری پوست گربه زخم، پوسته‌پوسته یا دچار آبسه می‌گردد. بیماری پمفیگوس گربه در اثر حمله آنتی‌بادی‌های بدن به سلول‌ها و بافت‌های سالم بدن گربه به وجود می‌آید. این بیماری به سه شکل گربه‌ها را درگیر می‌کند که هر کدام علائم خاص خود را دارند و ممکن است در برخی جزئیات با یکدیگر متفاوت باشند.
برای تشخیص این بیماری دامپزشک از معاینه فیزیکی، انواع آزمایش خون و نمونه‌برداری استفاده می‌کند. این بیماری در اغلب موارد با استفاده از داروهایی همچون کورتیکواستروئید و آزاتیوپرین درمان می‌شود و فقط گربه‌هایی که به‌شدت آسیب‌دیده‌اند نیاز به بستری دارند. بسیار مهم است این بیماری هرچه سریع‌تر تشخیص داده شود تا گربه دوست‌داشتنی شما بر اثر این بیماری کمتر آسیب ببیند و یا اذیت شود.
منابع :
