انگل کوکسیدیا، در بچه گربه‌ها و گربه‌های بالغ در مجرای روده زندگی می‌کند. چندین گونه از این انگل‌های کوچک وجود دارند که در گربه‌ها و سایر پستانداران یافت می‌شوند. برخی از گونه‌های این موجودات برای انسان‌ها نیز مسری هستند. خبر خوب این است که گربه‌های بالغ که در سلامت کامل به سر می‌برند؛ به ندرت به کوکسیدیا مبتلا می‌شوند.
بیشتر گربه‌ها می‌توانند عفونت‌های کوکسیدیا را به تنهایی و بدون درمان خاصی شکست دهند. برای اطلاعات بیشتر در مورد بیماری کوکسیدیا در گربه‌ها و هم‌چنین علائم آن با ما همراه باشید.
کوکسیدیا در گربه ها چیست؟
کوکسیدیا انگل‌هایی هستند که در دستگاه گوارش گربه‌ها و سایر پستانداران زندگی می‌کنند. گونه‌های مختلفی از انگل‌های کوکسیدیا وجود دارند که گربه‌ها را مبتلا می‌کند. انواع رایج کوکسیدیا شامل: انگل‌های روده‌ای ایزوسپورا ریولتا و ایزوسپورا فلیس هستند که فقط گربه‌ها را آلوده می‌کنند و منجر به بیماری گربه می‌شوند. کریپتوسپوریدیوم پارووم و توکسوپلاسما گوندی دو گونه دیگر کوکسیدیایی هستند که به صورت مشترک انسان و حیوان را آلوده می‌کنند.
فرقی نمی‌کند؛ کوکسیدیا از چه نوعی باشد، همه آنها به یک طریق پخش می‌شوند. این موجودات با بلع تصادفی اووسیستهای اسپوردار (سلول تخمک نابالغ) که مرحله زندگی عفونی انگل‌های کوکسیدیا هستند، حیوان خانگی یا انسان را آلوده می‌کنند.
اووسیست‌ها در مدفوع گربه‌های آلوده به انگل یا غذا یا آب آلوده به مدفوع پنهان می‌شوند. توکسوپلاسما هم‌چنین می‌تواند با مصرف گوشت خام آلوده به کیست‌های انگلی پخش شود. بنابراین، گربه‌هایی که شکار می‌کنند یا گوشت خام می‌خورند بیشتر در معرض خطر ابتلا به کوکسیدیا هستند.
علل کوکسیدیا در گربه ها
عفونت کوکسیدیایی زمانی ایجاد می‌شود که گربه، اووسیست (کوکسیدی نابالغ) که در مدفوع آلوده یا هر محیط آلوده به مدفوع یافت می‌شود را بخورد. کوکسیدیا قادر به زنده ماندن طولانی مدت در خارج از بدن گربه است. این انگل هم‌چنین می‌تواند در ماهیچه‌های جوندگانی مانند موش زندگی کند بنابراین، گربه‌ای که موش را شکار می‌کند و می‌خورد؛ می‌تواند از این طریق آلوده شود.
تماس مستقیم برای گسترش عفونت لازم نیست. گربه می‌تواند با اسپورهای میکروسکوپی داخل بستر و در سراسر خانه مواجه شود. سپس این موضوع می‌تواند منجر به عفونت احتمالی گربه شود. بچه گربه‌ها می‌توانند کوکسیدیا را از مادر خود بگیرند. بچه گربه ممکن است از طریق شیر یا قرار گرفتن در معرض مدفوع مادر، آلوده شود. این حیوانات به طور کلی بیشتر در معرض خطر هستند زیرا سیستم ایمنی آنها توسعه نیافته است، به این معنی که برای مبارزه با عفونت به تلاش زیادی نیاز دارند.
برای آلوده شدن به کوکسیدیا، گربه باید مستقیماً با انگل در تماس باشد. بچه گربه‌ها اغلب در معرض تک یاخته‌ها از مدفوع مادرشان قرار می‌گیرند. تمام علل شناخته شده قرار گرفتن در معرض انگل در زیر ذکر شده‌اند:
- تماس مستقیم با مدفوع آلوده
- شکار و خوردن جوندگان حاوی تک یاخته
- بلعیدن خاک آلوده
- خوردن شیر مادر
علائم کوکسیدیا در گربه ها
علائم عفونت کوکسیدیایی بر اساس نوع انگل و هم‌چنین سن و سلامت گربه متفاوت است. کوکسیدیا در بچه گربه ها معمولاً علائم بالینی بیشتری نسبت به گربه‌های بالغ سالم ایجاد می‌کند زیرا بچه گربه‌ها نسبت به گربه‌های بالغ سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند. از سوی دیگر، ممکن است هیچ نشانه‌ای در گربه های بالغ وجود نداشته باشد. گربه ممکن است کاملاً سالم به نظر برسد و بتواند بدون درمان بر عفونت غلبه نماید.
گربه‌هایی که بیماری زمینه‌ای دارند؛ در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کوکسیدیا هستند. علائم کوکسیدیا در بچه گربه‌ها شامل اسهال آبکی یا مخاطی است که گاهی اوقات با رگه‌هایی از خون همراه است. عفونت شدید کوکسیدیا در بچه گربه‌ها می‌تواند باعث ضعف شود. علائم عفونت احتمالی با توکسوپلاسما ممکن است شامل هیچ نشانه‌ای نباشد اما گربه‌ها اغلب در صورت ابتلا علائم زیر را از خود نشان می‌دهند:
- اسهال: اکثر گربه‌هایی که کوکسیدیا دارند؛ اسهال آبکی دارند. گاهی اوقات خون در اسهال این گربه‌ها ظاهر می‌شود. این یک علامت واضح است اما بسیاری از مشکلات و بیماری‌های مختلف می‌توانند باعث مدفوع غیرطبیعی شوند.
- ناله هنگام دفع مدفوع: اگر عفونت کوکسیدیایی بدتر شود، گربه ممکن است ناراحتی شکمی داشته باشد و هنگام مدفوع ناله کند. اسهال مداوم ممکن است باعث التهاب در ناحیه رکتوم و مقعد شده باشد.
- شکم حساس: گربه مبتلا به کوکسیدیا دارای انگل‌هایی در مجرای روده خود است که باعث ایجاد درد در شکم می‌شود. گربه شما ممکن است پس از فشار دادن شکمش مضطرب شود.
- کم آبی و گودی چشم: اگر اسهال درمان نشود؛ بدن دچار کم‌آبی می‌شود. این مشکل منجر به فرورفتگی چشم و شل شدن پوست می‌شود.
- شل شدن پوست: کم آبی باعث شل شدن پوست می‌شود. برای اینکه بفهمید گربه شما دچار شل شدگی پوستی شده است؛ پوست گربه را بین استخوان‌های شانه بلند کنید. اگر پوست شکلی شبیه چادر پیدا کند و به جای اینکه فوراً به بدن بازگردد، برای یک ثانیه یا بیشتر به همین شکل باقی بماند؛ ممکن است گربه دچار کم آبی شده باشد.
- استفراغ: کوکسیدیا شدید ممکن است باعث استفراغ شود که می‌تواند کم آبی بدن را بدتر کند.
- از دست دادن اشتها: در عفونت‌های توکسوپلاسما، گربه‌ها ممکن است کمبود اشتها داشته باشند و به دلیل ناراحتی روده بی‌حال شوند اما مانند گربه‌هایی که مبتلا به عفونت‌های دیگر انواع کوکسیدیا هستند، بیشتر این حیوانات اصلاً هیچ علامتی از خود نشان نمی‌دهند.
توجه: گربه‌های باردار آلوده به توکسوپلاسما ممکن است بچه گربه‌های مرده به دنیا بیاورند. با این حال، به نظر می‌رسد گربه‌های نر نسبت به گربه‌های ماده در معرض خطر بیشتری برای توکسوپلاسما هستند.
تشخیص کوکسیدیا در گربه ها
اگر مشکوک هستید که گربه شما از عفونت کوکسیدیا رنج می‌برد؛ یک وقت ملاقات بگیرید تا گربه خود را توسط دامپزشک ویزیت کنید. وقتی گربه خود را نزد دامپزشک می‌برید، سعی کنید نمونه مدفوع تازه حیوان را با خود ببرید. به طور معمول، کوکسیدیا را می‌توان با ترکیبی از علائم معاینه فیزیکی و معاینه میکروسکوپی مدفوع تشخیص داد.
از آنجایی که بسیاری از گربه‌ها می‌توانند بدون ظاهر شدن علائم بالینی آلوده شوند؛ مهم است که مدفوع گربه خود را حداقل سالیانه آزمایش کنید تا مطمئن شوید که گربه شما ناخودآگاه انگل را در خود نگهداری نمی‌کند. خبر خوب برای انگل توکسوپلاسموز این است که گربه‌ها فقط حدود 7 روز پس از اولین باری که در معرض این انگل قرار می‌گیرند؛ آن را دفع می‌کنند. بنابراین اگرچه تماس مکرر ممکن است باعث بیمار شدن گربه شما شود اما بعید است که حیوان در معرض انگل قرار گیرد.
اگر گربه شما به وضوح بیمار است یا دامپزشک به عفونت توکسوپلاسما یا سایر بیماری‌ها مشکوک است، ممکن است آزمایش‌های بیشتری را برای بررسی نحوه عملکرد اندام‌های داخلی گربه و رد سایر بیماری‌ها تجویز کند. دامپزشک هم‌چنین ممکن است آزمایش‌های خونی انجام دهد تا آنتی بادی علیه انگل توکسوپلاسما را تشخیص دهد.
درمان کوکسیدیا در گربه ها
خوشبختانه اکثر عفونت‌های کوکسیدیال خود به خود برطرف می‌شوند. با این حال، بیماری کوکسیدیا به راحتی قابل درمان است. برای عفونت‌های ناشی از ایزوسپورا، داروی سولفادیمتوکسین اغلب تجویز می‌شود و گربه‌های بیمار تا زمانی که آزمایش مدفوعشان برای انگل منفی شود؛ تحت درمان قرار می‌گیرند.
کریپتوسپوریدیوم در گربه‌ها را می‌توان با داروهایی مانند تایلوزین یا پارومایسین درمان کرد. شکل دیگری از دارو، پونازوری است که معمولاً تجویز می‌شود. در هر صورت، دامپزشک شما بهترین دارو را به گربه ارائه می‌دهد. عفونت‌های توکسوپلاسما به احتمال زیاد نیاز به درمان دارند. این عفونت اغلب با تجویز یک دوره دو هفته‌ای آنتی بیوتیکی به نام کلیندامایسین درمان می‌شود.
کلیندامایسین می‌تواند عوارض جانبی منفی در برخی از گربه‌ها ایجاد کند که شامل کاهش اشتها، استفراغ و اسهال هستند. اگر متوجه عوارض جانبی شدید، با دامپزشک خود تماس بگیرید. در غیر این صورت، تمام داروها را طبق تجویز تمام کنید؛ حتی اگر متوجه شدید که گربه شما روز به روز بهتر می‌شود. اگر گربه شما به شدت بیمار یا کم آب است، ممکن است دامپزشک شما مایع درمانی برای گربه شما توصیه کند.
پیشگیری از کوکسیدیا در گربه ها
انگل‌های کوکسیدیا در همه جای محیط وجود دارند. خوشبختانه، بیشتر گربه‌های بالغ که سالم هستند؛ سیستم ایمنی قوی دارند و با کوکسیدیا مبارزه می‌کنند. نگه داشتن گربه‌ها در داخل خانه و آزمایش سالانه مدفوع آنها برای تشخیص هر گونه انگل راه خوبی برای حفظ سلامتی شما و گربه‌تان است. زنان باردار در معرض بیشترین خطر ابتلا به توکسوپلاسما هستند زیرا این انگل می‌تواند باعث ایجاد نقص‌های مادرزادی بالقوه کشنده در نوزادان انسان شود. البته جای نگرانی نیست زیرا این بیماری به راحتی قابل پیشگیری است.
اگر باردار هستید و گربه دارید؛ از شخص دیگری بخواهید که بستر گربه را تمیز کند. با مدفوع گربه برخورد نکنید و پس از نوازش یا بازی با گربه، دستان خود را بشویید. هم‌چنین می‌توانید از پزشک خود در مورد آزمایش آنتی بادی‌های توکسوپلاسما گربه جهت ارزیابی میزان خطر مشاوره بگیرید.
به یاد داشته باشید؛ رایج‌ترین شکل کوکسیدیا در گربه‌ها، ایزوسپورا فلیس است که برای انسان یا سگ‌ها مسری نیست. بیشتر گربه‌های بالغ بدون هیچ درمانی عفونت را از بین می‌برند. اگر بچه گربه دارید، گربه شما مریض است یا به هر طریقی نگران سلامت حیوان خود هستید؛ هرگز دریغ نکنید و از دامپزشک کمک بخواهید.
بازیابی کوکسیدیا در گربه ها
در طول درمان با آنتی‌بیوتیک حتما گربه یا بچه گربه بالغ خود را از گربه‌های دیگر جدا کنید. عفونت مجدد می‌تواند به راحتی اتفاق بیفتد، بنابراین اقدامات بهداشتی اضافی باید انجام شود. حداقل یک بار در روز بستر گربه را تمیز کنید. بیشتر کوکسیدیاها برای آلوده کردن حیوانات دیگر به حداقل 24 ساعت ماندن خارج از بدن میزبان نیاز دارند. بنابراین حذف روزانه مدفوع از بستر می‌تواند از ورود مجدد انگل‌ها به بدن گربه جلوگیری کند. با استفاده از آب گرم و تمیز کننده مخصوص، بستر گربه را هر هفته ضدعفونی کنید.
خطر ابتلا به کوکسیدیا برای گربه
به نظر می‌رسد اکثر گربه‌ها با سیستم ایمنی قوی به طور خود به خود با دفع انگل‌ها در مدفوع خود، از شر کوکسیدیا خلاص می‌شوند. در حالی که کوکسیدیا یک انگل بسیار رایج در گربه‌ها است، بسیاری از این حیوانات خانگی در صورت عدم نشان دادن علائم نیازی به درمان ندارند. در طرف دیگر این طیف، عفونت شدید کوکسیدیا ممکن است برای بچه گربه‌ها و گربه‌های بالغ که بیماری زمینه‌ای دارند؛ کشنده باشد.
کلام آخر
بیماری کوکسیدیا حتی بدون درمان نیز ممکن است برطرف شود اما تجویز آنتی‌بیوتیکی مانند تری متوپریم سولفونامید می‌تواند به رفع سریع‌تر علائم بالینی کمک کند یا گسترش آلودگی محیط را به طور کامل محدود یا متوقف نماید. کوکسیدیا می‌تواند گربه‌ها، سگ‌ها و حتی انسان‌ها را آلوده کند.
حیوانات میزبان معمولاً توسط گونه‌های مختلف کوکسیدیا تحت تأثیر قرار می‌گیرند، به این معنی که گسترش عفونت بین گونه‌های مختلف حیوانی، به عنوان مثال از گربه به سگ بسیار بعید است. با این حال، به خاطر داشته باشید که کوکسیدیا در میان حیوانات مسری است. پس ابتدا پیشگیری‌های لازم را انجام دهید و در صورت ابتلای گربه به این بیماری، به سرعت او را نزد دامپزشک ببرید.
منبع:
