ماهی قرمز یکی از آبزیان بسیار آشنا برای هر خانه‌ای است. این ماهی که به‌خصوص در سفره هفت‌سین جای ویژه‌ای دارد نیازمند مراقبت‌های خاصی است تا به خوبی عمر کند. بسیاری از افراد از شرایط نگهداری و تغذیه ماهی قرمز بی‌اطلاع هستند و همین مسئله باعث می‌شود عمر این ماهی در بسیاری موارد کوتاه باشد. در ادامه مقاله به مواردی اشاره خواهیم کرد که در هنگام نگهداری از ماهی قرمز باید در نظر گرفته شود.
ویژگی‌های ظاهری ماهی قرمز
به ماهی قرمز (Goldfish)، «ماهی گلی» نیز می‌گویند. به دلیل حضور همیشگی این ماهی در حوض خانه‌ها در قدیم به آن «ماهی حوضی» نیز گفته می‌شده است. این ماهی به شکل طبیعی ماهی آب‌های شیرین و پوشیده از گیاهان آبزی است. بدن این ماهی از لحاظ شکل ظاهری بافت بسیار شبیهی به ماهی کپور و ماهی برکه‌ای دارد. شکم و پهلوهای این ماهی نقره‌ای فام است و باله دمی فاقد خال‌های سیاه دارد. پرده صفاق در این ماهی‌ها تیره است و دهان آن نیمه تحتانی است.
فلس‌های بدن ماهی قرمز، بزرگ، ضخیم و دندانه‌دار هستند. تعداد فلس قرار گرفته بر روی خط جانبی ۲۸ تا ۳۲ عدد و نخستین کمان آبششی در انواع رشد یافته آن دارای ۳۹ تا ۵۰ عدد خار است. این ماهی رنگ قرمز دارد؛ اما الگوهای رنگ در آن ممکن است در طول زندگی تغییر کند.
جدای از ویژگی‌های ظاهری ویژگی‌های شخصیتی ماهی قرمز نیز بسیار جالب است. این ماهی یک گونه اجتماعی به شمار می‌رود که با اکثر ماهی‌های صلح‌آمیز و هم اندازه کنار می‌آید. ماهی قرمز همچنین در طول زمان می‌تواند صاحب خود را بشناسد به شکلی که حتی ممکن است به راحتی غذا را از دست صاحب خود بپذیرد.
چگونه از ماهی قرمز نگهداری کنم؟
ماهی قرمز برای زنده ماندن به آب سالم، هوا و محیط مناسب نیاز دارد. آب و محل نگهداری ماهی قرمز باید هر کدام دارای شرایط خاصی باشند تا این ماهی بتواند عمر طولانی‌تری را تجربه کند. ماهی قرمز در رده ماهیان آب سرد است و باید در یک دمای متعادل و در یک ظرف مناسب که جای حرکت کافی به ماهی می‌دهد، نگهداری شود. نوع غذادهی به ماهی قرمز نیز بسیار اهمیت دارد؛ زیرا غذای این ماهی باید حاوی پروتئین کمتر و کربوهیدرات بیشتر باشد.
آب نگهداری از ماهی قرمز
برای پر کردن تنگ ماهی قرمز می‌توان از آب شهری استفاده کرد؛ زیرا خطر چندانی برای سلامتی ماهی‌ها ندارد. فقط کافی است یک شبانه‌روز آب شهری را در جایی قرار داد تا کلر آن از بین برود. دمای آب نیز در هنگام قرار دادن ماهی در آن، باید در نظر گرفته شود. دمای آب باید با دمای آبی که ماهی در آن قرار گرفته یکسان باشد. دمای متعادل برای زندگی کردن ماهی‌ها حدود ۱۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد است. آب ماهی قرمز باید یک یا دو بار در طول هفته تعویض شود و میزان این آب باید چیزی در حدود یک لیتر باشد.
ظرف ماهی قرمز
ظرف یا تنگ ماهی قرمز باید دهانه گشادی داشته باشد تا اکسیژن کافی از طریق سطح هوایی که با آب در تماس است به تنگ برسد. اندازه ظرف نیز باید در حدی باشد که ماهی بتواند به راحتی در آن حرکت کند. ظرف ماهی هر دو هفته یک‌بار باید با نمک طعام و دیگر مواد ضدعفونی‌کننده شستشو داده شود.
غذای ماهی قرمز چیست؟
ماهی قرمز همه‌چیزخوار است در واقع هر چیزی را که افراد به او بدهند می‌خورد؛ اما نباید با وجود این ویژگی نسبت به تغذیه او بی‌تفاوت بود. برای غذا دادن به ماهی گلی می‌توان از غذاهای مخصوص ماهی که به شکل گیاهی و حیوانی تولید می‌شوند، استفاده نمود. این غذاها حاوی پروتئین کمتر و کربوهیدرات بیشتر هستند که در سطح آب شناور می‌مانند و ماهی می‌تواند به راحتی از آنها تغذیه کند. باید هر روز تنها یک بار به ماهی قرمز غذا داد. میزان غذا باید در حدی باشد که در یک یا دو دقیقه آن را مصرف کند. نباید در دادن غذا به این ماهی زیاده روی کرد؛ زیرا این مسئله می‌تواند باعث مشکلات گوارشی شدید و یا حتی پرخوری زیاد و در نهایت مرگ آنها شود.
نکته جالب در مورد ماهی قرمز این است که می‌تواند حتی تا یک هفته بدون غذا زنده بماند.
نحوه تعویض آب ماهی قرمز
نحوه تعویض آب ماهی قرمز نیز اصولی دارد. آب ظرف ماهی قرمز نباید به یکباره تعویض شود؛ بلکه در ابتدا باید نیمی از آب ظرف را خارج کرد و کم‌کم آب برداشته شده را با آبی که از روز قبل در جایی گذاشته شده تا کلر آن از بین برود، جایگزین نمود. هر هفته باید یک یا دو بار این کار را انجام داد.
ماهی قرمز چقدر عمر می‌کند؟
یک واقعیت کمتر شناخته شده در مورد ماهی قرمز این است که آنها می‌توانند چندین دهه زندگی کنند. در اغلب موارد، ماهی قرمز به عنوان یک آبزی خانگی سرگرم‌کننده در نظر گرفته می‌شود که برای یک یا دو سال زنده است، در حالی که در واقعیت آنها می‌توانند بیشتر از برخی از نژادهای گربه عمر کنند. به طور متوسط ماهی قرمز می‌تواند بین 10 تا 15 سال عمر کند اگرچه نژادهای واقعاً خوب و مقاوم می‌توانند تا 30 سال نیز عمر داشته باشند.
نکات مهم در هنگام خرید ماهی قرمز و نگهداری او
در هنگام خرید و نگهداری ماهی قرمز به موارد زیر توجه داشته باشید:
- حتماً ماهی قرمز را از مراکز معتبر و تحت نظارت و کنترل دامپزشکی تهیه کنید.
- اگر دارای حساسیت و آلرژی هستید حتماً برای دست زدن به ماهی از دستکش استفاده کنید.
- از دست زدن کودکان به ماهی‌ها جلوگیری کنید و آموزش‌های لازم را در مورد بهداشت فردی و عدم دست زدن به چشم، صورت و دهان پس از تماس با آکواریوم به آنها یاد دهید.
- در صورت بروز هرگونه علائم و ناراحتی‌های پوستی پس از تماس با ماهی یا آکواریوم باید به پزشک مراجعه نمایید.
- پس از تماس دست با ماهی یا آکواریوم حتماً دست‌ها را آب و صابون بشویید.
- از قرار دادن آکواریوم و تنگ ماهی در مقابل نور مستقیم آفتاب، کنار شومینه و در داخل آشپزخانه به دلیل وجود گرما خودداری کنید.
- از رها کردن ماهیان زینتی در تالاب‌ها، رودخانه‌ها و آب‌های آزاد خودداری نمایید.
- برای جلوگیری از خارج شدن ماهی قرمز از تنگ در مواقعی که در کنارشان نیستید یک درپوش مناسب با قابلیت ورود و خروج هوا بر روی تنگ تعبیه کنید.
- ماهی گلدفیش نسبت به ماهی‌های دیگر با اندازه مشابه، ضایعات بیشتری تولید می‌کند و نیاز به فیلتراسیون قوی دارد.
از خرید ماهی‌هایی با علائم زیر خودداری نمایید:
- داشتن باله‌های تاخورده و جمع شده
- داشتن لکه‌های پنبه‌ای در اطراف دهان و سطح بدن
- وجود زخم یا لکه‌های سفید متمایل به خاکستری یا قرمز در روی سطح بدن
- رنگ پریدگی و لکه لکه بودن بدن ماهی
- بی‌قرار بودن ماهی
- بیرون زده بودن چشم‌ها
- نداشتن پولک در بخش‌هایی از سطح بدن
کلام پایانی
ماهی قرمز یکی از ماهی‌های بسیار پرطرف‌دار به‌خصوص در هنگام عید نوروز برای ایرانیان است. نگهداری از این ماهی که جزو ماهی‌های زینتی به شمار می‌رود برخلاف اینکه ساده به نظر می‌رسد نیازمند آگاهی از نکاتی است تا این ماهی بتواند عمر طولانی‌تری را تجربه کند. توجه به آب، محل زندگی و غذای ماهی قرمز بسیار اهمیت دارد و باید در تهیه آنها به مواردی که در این مقاله به آنها اشاره شد حتماً توجه کرد. با رعایت این نکات است که ماهی قرمز را می‌توان در مدت زمان طولانی‌تری در آکواریوم خود داشت و از وجودش لذت برد.
منابع:
