بیماری پاروو ویروس (Parvovirus) یا پاروا ویروس یکی از خطرناک‌ترین و کشنده‌ترین بیماری‌های ویروسی در سگ‌ها است که در صورت عدم تشخیص به‌موقع و درمان، می‌تواند باعث مرگ سگ شود. بیماری پاروو ویروس بسیار مشابه بیماری «دیستمپر» سگ است؛ اما نباید با آن اشتباه گرفته شود. بیماری پاروا ویروس به اسهال خونی در سگ‌ها نیز مشهور است و بیشتر می‌تواند سگ‌های بالغ غیر واکسینه و توله‌ها را درگیر کند. این بیماری با علائمی همچون اسهال خونی، استفراغ، تب و ... همراه است و تأثیر آن بر روی روده‌ها و مغز استخوان سگ است. آشنایی با بیماری پاروو ویروس در سگ‌ها و علائم و درمان آن بسیار اهمیت دارد. در مقاله امروز به این بیماری و نکات بسیار مهم در ارتباط با آن خواهیم پرداخت.
بیماری پاروو ویروس چیست؟
بیماری پاروو ویروس یک بیماری ویروسی و عفونی بسیار خطرناک است. این بیماری توسط ویروسی به نام پاروو ویروس تیپ 2 ایجاد می‌شود. این ویروس به‌شدت واگیردار و مقاوم است و به‌سرعت می‌تواند در بدن سگ پخش شود. بیماری پاروو ویروس می‌تواند از طریق استفراغ، مدفوع و بدن سگ آلوده به اطراف پراکنده شود و سپس از راه دست انسان، ظرف غذا، کفش آلوده به آن و ... جابه‌جا شده و باعث بیماری سگ سالم گردد. ازآنجا که ازبین‌بردن این ویروس در محیط کمی سخت است به همین دلیل در فصل بهار و تابستان پاییز و زمستان این بیماری در سگ‌ها بسیار شایع می‌شود.
بیماری پاروو ویروس باعث درگیرشدن روده‌ها و همچنین مغز استخوان بدن سگ می‌شود. این ویروس با تأثیر بر گوارش، اسهال و استفراغ را در پی دارد. این وضعیت می‌تواند توانایی بدن سگ را در برابر عفونت کاهش دهد و باعث بروز عوارض شدیدتری گردد. همچنین ویروس پاروو می‌تواند با حمله و آسیب به سلول‌های سالم بدن و همچنین نابودکردن سلول‌های جذب‌کننده روده از جذب مواد مغذی به بدن جلوگیری کند و مدام باعث ضعیف‌تر شدن بدن سگ شود.
ویروس پاروا پس از ورود به مغز استخوان که محلی برای تولید گلبول‌های سفید و گلبول‌های قرمز خون است، باعث مختل‌شدن عملکرد آن می‌شود و این مسئله توان گلبول‌های سفید را برای دفاع از بدن کاهش می‌دهد. ضعف سیستم ایمنی بدن سگ باعث قرارگرفتن او در معرض انواع عفونت‌ها می‌شود.
علائم و نشانه‌های ابتلا به پاروا ویروس در سگ‌ها
شناخت علائم و نشانه‌های پاروا ویروس بسیار مهم است؛ زیرا تشخیص این بیماری در مراحل اولیه نقش مهمی در بهبود سگ دارد. علائم این بیماری به شرح زیر هستند:
- اسهال عموماً خونی
- استفراغ
- خستگی و بی‌حالی سگ
- تب
- کاهش اشتها یا بی‌اشتهایی
علائم این بیماری در طی 3 تا 10 روز پس از آلوده‌شدن به ویروس خود را نشان می‌دهند. اولین علامت این بیماری خستگی سگ است. علائم ثانویه کاهش اشتها، ازدست‌دادن آب بدن، اسهال و استفراغ هستند.
کدام نژادها بیشتر در معرض بیماری ویروس پاروو قرار دارند؟
نژادهای زیر بیشتر در معرض بیماری پاروا ویروس هستند و باید واکسیناسیون آنها به شکل کامل انجام گردد:
- ژرمن شپرد
- اسپرینگر اسپانیل انگلیسی
- سگ‌های سورتمه آلاسکا
- هاسکی
- روتوایلر
- پیت بول
- لابرادور رتریورس
- دوبرمن پینچرز
کدام سگ‌ها بیشتر در معرض ابتلا به بیماری پاروو ویروس هستند؟
همان‌طور که گفته شد برخی نژادها و همچنین سگ‌های جوانی که واکسینه نشده‌اند و یا تکرار واکسن‌های آنها به‌درستی انجام نشده بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند. توله‌سگ‌ها وضعیت متفاوت‌تری دارند که در ادامه به آن می‌پردازیم.
ویروس پاروو در توله‌سگ‌ها چگونه عمل می‌کند؟
توله‌سگ‌ها به دلیل اینکه پادتن‌های موردنیاز را از شیر مادر دریافت می‌کنند در صورت ابتلا به این بیماری می‌توانند در مواردی بهتر عمل کند. توله‌سگ‌ها بین 14 تا 20 هفتگی کمتر به این بیماری مبتلا می‌شوند.
در سنین 11 ماهگی تا 2 سالگی نیز اگر توله‌سگ‌ها به این ویروس مبتلا شوند بیماری آنها بسیار خفیف خواهد بود به شکلی که ممکن است صاحب آنها متوجه نشود. هرچند باید در نظر داشت که برخی از توله‌سگ‌ها ممکن است با ابتلا به اسهال جان خود را از دست بدهند و یا برخی دیگر چهار تا شش روز مقاومت کنند. اگر توله‌سگ بتواند 8 روز در برابر اسهال مقاومت کند و درمان‌های جانبی حمایتی را داشته باشد، زنده خواهد ماند.
راه‌های انتقال بیماری پاروا ویروس به سگ‌ها
ویروس پاروو می‌تواند به مدت طولانی و حتی شش ماه و یا بیشتر بر روی سطوح باقی بماند. پاروا ویروس از طریق مایعات بدن سگ همچون مدفوع و استفراغ پخش می‌شود. وجود این ویروس در محیط و تماس آن با سگ به‌صورت مستقیم و یا از طریق وسایلی همچون لباس، کفش، کاسه غذا و فرش آلوده و... امکان‌پذیر است. سگ شما حتی می‌تواند با بوکشیدن سگ مبتلا به این ویروس، به این بیماری دچار شود. این ویروس می‌تواند توسط حشرات مانند سوسک نیز منتقل شود.
حدود یک الی دو هفته زمان می‌برد تا علامت‌های بیماری در سگ ظاهر شود، هرچند علائم ویروس آن می‌تواند از روز سوم در مدفوع سگ قابل‌مشاهده باشد.
تشخیص بیماری پاروو ویروس چگونه انجام می‌شود؟
به‌محض مشاهده علائم بیماری پاروا ویروس باید هرچه سریع‌تر سگ را به مراکز درمانی برسانید. تشخیص به‌موقع و درمان سریع این بیماری نقش مهمی در بهبود سگ دارد؛ زیرا برای جلوگیری از اتفاقات ناخوشایندی همچون مرگ، درمان باید هر چه سریع‌تر آغاز شود.
روش‌های تشخیص متعددی برای این بیماری وجود دارد. برخی از این روش‌ها در کمتر از 2 ساعت می‌توانند نتیجه را مشخص کنند و برخی دیگر به یک بازه زمانی 2 الی 3 روزه نیاز دارند. روش‌های تشخیص بیماری پاروا در سگ به شرح زیر است:
- استفاده از کیت‌های تشخیص سریع
- آزمایش PCR
- آزمایش خون (CBC)
- بررسی تاریخچه پزشکی سگ و دریافت اطلاعات در مورد وضعیت سگ در چند روز اخیر
درمان بیماری پاروا ویروس
متأسفانه، داروی خاصی برای درمان این بیماری وجود ندارد تا بتواند این ویروس را از بدن سگ خارج کند و یا آن را از بین ببرد. به همین دلیل بیشتر سگ‌هایی که به این بیماری مبتلا می‌شوند باید تحت‌نظر دامپزشک باشند و یا در بیمارستان بستری شوند تا با تقویت بدن سگ توان مبارزه در بدن او ایجاد شود.
در هنگام بستری دامپزشک درمان‌های حمایتی را آغاز می‌کند. در واقع این درمان حمایتی به جبران مایعات و الکترولیت ازدست‌رفته بدن سگ و کنترل عفونت‌های ثانویه باکتریایی تمرکز دارد. به همین دلیل پس از آنکه بیماری در سگ تشخیص داده می‌شود و دامپزشک او را بستری می‌کند، مایع درمانی، آنتی‌بیوتیک و داروهای کاهش‌دهنده علائمی همچون اسهال یا استفراغ برای سگ تجویز می‌شود.
درصورتی‌که سگ تحت‌نظر دامپزشک و درمان حمایتی نباشد در 90 درصد مواقع دچار مرگ می‌شود. سگ‌هایی که در دامپزشکی بستری می‌شوند و تحت‌نظر دامپزشک هستند شانس بیشتری برای زنده‌ماندن دارند. هزینه درمان بیماری پاروا در سگ ممکن است به دلیل مراقبت‌های ویژه در دامپزشکی، کمی گران باشد و همین مسئله باعث می‌شود بسیاری از افراد از سگ خود در خانه نگهداری کنند. هرچند باید این کار با نظارت دامپزشک باشد.
اقداماتی که سگ در دامپزشکی از آنها برخوردار است به شرح زیر می‌باشند:
- بستری‌شدن در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان
- تزریق وریدی مایعات به بدن سگ
- استفاده از داروهای ضد تهوع در سگ
- فراهم‌کردن تغذیه مناسب برای سگ در دوره درمان
- ایجاد تعادل در الکترولیت‌ها و یا کاهش میزان گلوکز در بدن
اگر سگ شما علائم سپسیس (عفونت شدید خون) را داشته باشد ممکن است به درمان با آنتی‌بیوتیک نیز نیاز پیدا کند. سپسیس به وضعیتی گفته می‌شود که درگیری روده به حدی بالاست که باکتری‌های روده وارد جریان خون سگ می‌شوند. همچنین توله‌سگ‌هایی که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف است و یا تب دارند نیز ممکن است در کنار درمان‌های اشاره شده به آنتی‌بیوتیک نیاز داشته باشند و این کار باید حتماً تحت‌نظر دامپزشک انجام شود.
اگر ناچار شدید سگ خود را در منزل درمان کنید باید سگ را حتماً در محیط جداگانه‌ای نگهداری کنید و تمام وسایل در تماس با او مانند ظرف غذای سگ، محل خواب و هر جایی را که سگ با آن در ارتباط است ضدعفونی نمایید.
روش پیشگیری از ابتلا به بیماری پاروا ویروس در سگ‌ها
با اینکه این بیماری بسیار خطرناک و کشنده است؛ اما واکسینه کردن سگ می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به بیماری پاروا ویروس داشته باشد و احتمال ابتلا به این بیماری را به میزان قابل‌توجهی در سگ‌ها کاهش دهد. واکسیناسیون در توله‌سگ‌ها در سه مرحله انجام می‌شود. اولین دوز واکسن باید در هشت هفتگی، دوز دوم در ده دوازده هفتگی، و دوز سوم در حدود16 هفتگی به سگ تزریق شود. پس از این سه نوبت، واکسیناسیون می‌تواند سالی یکبار ادامه پیدا کند.
روند بهبود بیماری پاروا در سگ
زمانی که سگ شما توانست بر بیماری غلبه کند و بهبود پیدا کرد نباید او را به حال خود رها کنید. شما باید درمان سگ را طبق نظر دامپزشک همچنان ادامه دهید و آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده را تا آخر استفاده کنید. همچنین ممکن است پس از مرخص شدن سگ داروهای ضداسهال و ضد تهوع تا چند روز همچنان به سگ داده شود.
احتمال دارد پس از بهبود، مدفوع سگ تا چند روز کمی شل باشد که این مسئله به دلیل عدم بهبودی کامل روده‌های سگ است. به همین دلیل باید غذای سگ در این دوره به شکل تدریجی به حیوان خانگی داده شود تا از واردآمدن فشار به روده‌ها خودداری گردد. همچنین بسیار لازم است سگ را تا یک ماه پس از بهبودی بشویید و نظافت‌های لازم را انجام دهید؛ زیرا بدن سگ تا یک ماه می‌تواند به این ویروس آلوده باشد. همچنین شما باید تا یک ماه محیط خانه خود را نیز به‌خوبی ضدعفونی کنید؛ زیرا این ویروس می‌تواند از طریق پنجه‌ها و خز سگ نیز به محیط منتقل شود. توصیه می‌شود از بردن سگ به محیط‌های عمومی خودداری گردد و همچنین سگ‌ها و یا توله‌سگ‌های واکسینه نشده را از سگ بهبودیافته دور نگه دارید. زمانی که سگ از این دوره عبور کرد هیچ خطری سلامتی او را تهدید نمی‌کند؛ زیرا پس از آن تا چندین سال و یا حتی به شکل مادام‌العمر به این بیماری دچار نمی‌شود.
آیا ویروس پاروا قابل‌انتقال از سگ به انسان است؟
این ویروس از سگ به انسان منتقل نمی‌شود و در واقع ویروسی مختص به سگسانان است. باید توجه داشت نوع انسانی این ویروس نیز وجود دارد؛ اما تنها می‌تواند باعث خارش و حساسیت پوستی خفیف در کودکان شود و سویه آن با سویه‌هایی که باعث بیماری پاروا در سگ‌ها می‌شود متفاوت است. بااین‌وجود بهتر است در تماس با سگ‌های مشکوک آلوده، جوانب احتیاط را رعایت کنید؛ زیرا ممکن است شما با سگ دیگری در تماس باشید و این ویروس را به او منتقل نمایید.
نکات مهم در نگهداری از سگ و جلوگیری از ابتلا به بیماری پاروو ویروس
برای اینکه از سگ خود در برابر این بیماری محافظت کنید نکات زیر را حتماً در نظر داشته باشید:
- در قدم اول سگ خود را حتماً واکسینه کنید.
- تا زمانی که سگ شما واکسینه نشده است اجازه ارتباط با سگ دیگری را به او ندهید مگر اینکه آن سگ واکسینه شده باشد.
- سگ خود را به مکان‌هایی که سگ‌های ولگرد در آن رفت‌وآمد دارند به‌هیچ‌عنوان نبرید.
- اگر در محیط کار و یا بیرون از منزل با سگ دیگری در تماس بودید و از واکسینه بودن آن سگ مطمئن نیستید پیش از ورود به منزل حتماً کفش و لباس‌های خود را ضدعفونی کنید.
- در صورت مشاهده علائمی همچون بی‌حالی و بی‌اشتهایی حتماً سگ را نزد دامپزشک ببرید.
کلام پایانی
بیماری پاروو ویروس سگسانان یک بیماری بسیار مسری و خطرناک برای این حیوانات دوست‌داشتنی است که در صورت عدم درمان می‌تواند باعث مرگ حیوان شود. این بیماری به دستگاه گوارش و مغز استخوان آسیب می‌رساند و به‌این‌ترتیب بدن سگ را به ضعف دچار می‌کند. از علائم بسیار مهم این بیماری می‌توان به اسهال خونی، استفراغ، بی‌اشتهایی و تب اشاره کرد.
پس از مشاهده علائم شما دو تا سه روز فرصت دارید که درمان‌های جدی را برای سگ آغاز کنید. این درمان‌ها به طور معمول باید در دامپزشکی و با بستری کردن سگ انجام شود و نگهداری و مراقبت از سگ در خانه کمی می‌تواند مشکل باشد. برای جلوگیری از ابتلا به بیماری پاروا ویروس در سگ‌ها، واکسیناسیون بهترین راه است تا سگ شما دچار این بیماری مسری و خطرناک نشود.
منابع :
