آکواریوم‌ها به دلیل ماهی‌های زیبا و رنگارنگ خود همواره موردعلاقه افراد بسیاری برای خرید هستند. مراقبت از ماهی‌ها تنها با اضافه‌کردن آنها به آکواریوم به اتمام نمی‌رسد و برای نگهداری صحیح از آکواریوم و ماهی‌ها آشنایی با راهنمای جامع مراقبت و سلامتی آبزیان بسیار اهمیت دارد. برای مراقبت از آبزیان و ماهی‌های آکواریوم باید با نکات مهمی آشنا شوید تا محیط آکواریوم برای زندگی ماهی‌ها سالم بماند. در مقاله امروز به راهنمای جامع مراقبت و سلامتی آبزیان بیشتر خواهیم پرداخت تا شما بتوانید از این آبزیان دوست‌داشتنی به‌خوبی مراقبت کنید.
نکات بسیار مهم در مراقبت از آکواریوم و حفظ سلامت ماهی‌ها
برای داشتن یک آکواریوم با فضای مناسب برای نگهداری از ماهی‌ها، بسیار مهم است که هنگام خرید آکواریوم با نکات راهنمای جامع مراقبت و سلامتی آبزیان آشنا شوید. در ادامه با جزئیات این موارد آشنا می‌شوید:
انتخاب دمای مناسب برای آکواریوم
در قدم اول برای نگهداری از ماهی‌ها شما به یک آکواریوم نیاز خواهید داشت. آکواریوم باید اندازه مناسبی داشته باشد و باید اندازه آن را به‌گونه‌ای در نظر بگیرید که پس از رشد ماهی‌ها ناچار به تعویض آن نباشید. پس از انتخاب آکواریوم توجه به دمای آن بسیار اهمیت دارد.
باید در نظر داشت که دمای مناسب و متعادل برای ماهی‌ها در شرایط عادی 27 تا29 درجه سانتیگراد است و این در شرایطی است که فیلتراسیون آب قوی و مناسب باشد. در دمای بالا متابولیسم و تحرک ماهی افزایش می‌یابد و ماهی به غذای بیشتری نیاز پیدا می‌کند. مسئله‌ای که می‌تواند باعث آلوده‌شدن آب بر اثر وجود مواد غذایی و تولید باکتری‌ها شود. به همین دلیل اگر در شرایط متعادلی زندگی می‌کنید دمای آب را در محدوده ذکر شده حفظ کنید. در این دما نیاز غذایی ماهی کاهش می‌یابد و با سالم ماندن آب، ماهی عمر طولانی‌تری را تجربه کند.
اگر در آب‌وهوای سرد زندگی می‌کنید و ماهی‌های نقاط گرمسیری را در آکواریوم خود دارید باید با استفاده از بخاری دمای متعادل را برای آنها فراهم کنید.
انتخاب یک فیلتر مناسب
فیلتر نقش مهمی در تمیزکردن آب آکواریوم دارد. بیشتر فیلترهایی که امروزه در بازار به فروش می‌رسند می‌توانند هر سه مرحله فیلتراسیون را به‌درستی انجام دهند. این فیلترها با توجه به اندازه آکواریوم رتبه‌بندی می‌شوند و شما می‌توانید با توجه به این نکات آنها را تهیه کنید. نکته مهم این است که گاهی انتخاب فیلتر مناسب به نوع ماهی نیز ارتباط دارد. اگر در آکواریوم خود ماهی‌هایی مانند ماهی طلایی یا سیچلید یا ماهی‌های نوزاد دارید که نیازمند تغذیه بیشتری هستند باید فیلترهایی با اندازه بزرگ‌تر خریداری کنید. شستشوی فیلتر نیز بسیار مهم است. اگر از فیلتر قوطی مانند استفاده می‌کنید باید به شکل مرتب آن را بررسی کنید و در صورت نیاز آن را تمیز و یا تعویض کنید. اگر فیلتر کارتریج کشویی دارید باید آن را به شکل هفتگی تمیز کرده و ماهی یک‌بار آن را تعویض نمایید.
ایجاد پوشش‌های طبیعی و مکان برای مخفی‌شدن ماهی
ماهی‌ها نیز دچار استرس می‌شوند و نیاز به محیط امنی برای زندگی‌کردن دارند. شما می‌توانید این محیط امن را با ایجاد پوشش‌های گیاهی طبیعی در آکواریوم فراهم کنید. ماهی‌ها در این نقاط می‌توانند مخفی شوند و فضای امنی را تجربه کنند. افرادی که این نکته را در نظر نمی‌گیرند با مرگ‌ومیر بیشتر ماهی‌ها مواجه می‌شوند.
وضعیت آب در آکواریوم
نوع آبی که شما در آکواریوم خود می‌ریزید از نکات بسیار مهم در راهنمای جامع مراقبت و سلامتی آبزیان است. اگر فکر می‌کنید آب رودخانه و نهر مناسب آکواریوم است باید بدانید که این آب‌ها تا حدی آلوده هستند و غلظت آنها نیز مناسب ماهی‌های آکواریوم نیست. قبل از ریختن آب در آکواریوم با استفاده از دستگاه‌های سنجش میزان ph، ph آب را حتماً اندازه‌گیری کنید؛ زیرا برخی از ماهی‌ها مثل ماهی‌های آب شیرین در ph در سطح 6.6 تا 7.8 رشد بهتری دارند و کمتر به بیماری دچار می‌شوند. حداقل ماهی یک‌بار آب آکواریوم را به‌صورت کامل تعویض نمایید و بقایای به‌جامانده در ته آکواریوم را به‌خوبی تمیز کنید. برای برطرف‌کردن ترکیبات کلر و فلزهای سنگین نیز باید از سیستم تهویه مناسب استفاده نمایید.
توجه به میزان مواد شیمیایی موجود در آب آکواریوم
برای اینکه محیط آکواریوم برای زندگی ماهی‌ها شرایط مناسبی داشته باشد باید به میزان مواد شیمیایی موجود در آب آکواریوم توجه داشته باشید. میزان این مواد شیمیایی باید در محدوده طبیعی باشد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
- میزان کلر و کلرامین: آب شهری حاوی این دو ماده است و باید پیش از ریختن آب در آکواریوم با استفاده از دستگاه‌های تصفیه این مواد را از بین ببرید.
- نیتریت: اگر میزان نیتریت آب بالا رود اکسیژن موجود در خون ماهی کاهش می‌یابد. برای کاهش نیتریت می‌توانید به آب، نمک اضافه کنید.
- نیترات: میزان نیترات در آب آکواریوم نباید بیشتر از ۴۰ میلی‌گرم در لیتر باشد. افزایش این ماده باعث افزایش جلبک‌ها می‌شود و به همین دلیل باید میزان آن در محدوده متعادلی حفظ شود. با تعویض آب آکواریوم سطح نیترات نیز کاهش می‌یابد.
- دامنه ph طبیعی: دامنه ph طبیعی چیزی در حدود 6.5 تا 8.2 است و زمانی که این تعادل به هم بخورد جان ماهی‌ها به خطر می‌افتد.
- آمونیاک: آمونیاک موجود در آب آکواریوم نباید بیشتر از 0.25 میلی‌گرم در لیتر باشد و برای خنثی‌کردن آن می‌توانید از خنثی‌کننده‌های آمونیاک استفاده کنید.
- قلیایی بودن آب: دامنه طبیعی قلیایی بودن آب بین 120 تا 300 میلی‌گرم در لیتر است. اگر میزان قلیایی بودن پایین باشد باعث تغییر ناگهانی سطح ph می‌شود و جان ماهی‌ها را به خطر می‌اندازد.
- سختی آب: مقدار کلسیم و منیزیم موجود در آب سختی آب را مشخص می‌کند. این میزان باید چیزی در حدود 100 تا 250 میلی‌گرم در لیتر باشد. سختی بالای آب می‌تواند ph را نیز بالا ببرد.
پرورش‌دادن باکتری‌های مفید در آکواریوم
یکی از نکات بسیار مهم در راهنمای جامع مراقبت و سلامتی آبزیان این است که پس از اینکه یک آکواریوم جدید را می‌خرید باید باکتری‌های مفید را در آب آن رشد دهید. این کار به زمانی در حدود ۴ تا ۶ هفته نیاز دارد و اگر از باکتری‌های آغازکننده استفاده کنید این چرخه 1 تا 3 هفته کاهش پیدا می‌کند. برای این کار ابتدا آکواریوم را از آب پر کنید و با استفاده از فیلتر، آب را تسویه کنید. از قراردادن همه ماهی‌ها در آکواریوم خودداری کنید و فقط ماهی‌های کوچک مانند گورامی، دانیو و... را در آب قرار دهید که نسبتاً سرسخت‌اند و نسبت به آمونیاک و نیتریت حساسیت خاصی ندارند. سپس باکتری‌های مفید را به آب اضافه کنید تا تعادل مناسب ایجاد شود و بعد از آن ماهی‌های دیگر را در آب بریزید.
بررسی‌کردن سلامت ماهی‌ها پیش از خرید
بسیار مهم است که قبل از خرید ماهی‌ها نکاتی را در نظر داشته باشید تا با مرگ ناگهانی و زودرس آنها مواجه نشوید. در ابتدا ماهی را به‌خوبی بررسی کنید تا مبادا به بیماری خاص و یا علائم استرس مبتلا باشد. به باله‌های ماهی به‌خوبی دقت کنید تا دچار پارگی یا هرگونه آسیب مانند وجود لکه‌های سفید نشده باشد. عادت شناکردن ماهی را مورد بررسی قرار دهید و توجه کنید که ماهی تمایل به گازگرفتن دست شما دارد یا نه. اگر ماهی به‌تازگی صید شده از خرید آن خودداری کنید؛ زیرا این ماهی‌ها به طور معمول علائم استرس دارند. به نوع ماهی در هنگام خرید نیز دقت داشته باشید؛ زیرا برخی از ماهی‌ها باید به‌تنهایی نگهداری شوند که از آن جمله می‌توان به اره‌ماهی، کوسه رنگین‌کمان و... اشاره کرد؛ بنابراین اگر می‌خواهید از چند نوع ماهی در آکواریوم نگهداری کنید به سراغ این موارد نروید.
نحوه قراردادن ماهی در آکواریوم
نحوه قراردادن ماهی در آکواریوم نیز از جمله نکات مهم در راهنمای جامع مراقبت و سلامتی آبزیان است. شما نباید به‌هیچ‌عنوان ماهی را به شکل ناگهانی در آکواریوم قرار دهید؛ زیرا این کار به ماهی استرس می‌دهد. برای اینکه این استرس را کاهش دهید ابتدا چراغ‌های آکواریوم را خاموش کنید و بعد کیسه حاوی ماهی را داخل آکواریوم فرو ببرید تا کمی از آب آکواریوم وارد کیسه ماهی شود و به‌مرور ماهی داخل آکواریوم برود. تا چند ساعت چراغ آکواریوم را روشن نکنید و تا چند روز ماهی را بررسی کنید تا مطمئن شوید به بیماری خاصی مبتلا نشده و یا به‌درستی غذای خود را مصرف می‌کند.
تغذیه مناسب ماهی
تغذیه ماهی بخش مهمی از مراقبت ماهی‌های آکواریوم را به خود اختصاص می‌دهد و از جمله نکات بسیار مهم در راهنمای جامع مراقبت و سلامتی آبزیان است. ماهی‌ها به سه نوع گیاهخوار، گوشت‌خوار و همه‌چیزخوار تقسیم می‌شوند و نیازهای غذایی متفاوتی دارند. این ماهی‌ها می‌توانند از غذای همدیگر تغذیه کنند؛ اما باید تنوع غذایی در مورد آنها رعایت شود تا دچار کمبود مواد غذایی نشوند. ماهی‌ها به شکل معمول حداقل روزی یک‌بار باید تغذیه شوند؛ اما برخی از ماهی‌ها به دلیل فعالیت بیشتر به تعداد وعده‌های غذایی بیشتری نیاز دارند. بنابراین در مورد این نکته حتماً با یک دامپزشک مشورت کنید و تغذیه مناسبی را در اختیار ماهی خود قرار دهید.
نکات کلی در مورد نحوه مراقبت از آب آکواریوم
اگر بخواهید بدانید که به شکل کلی چگونه باید از آب آکواریوم مراقبت کنید باید نکات زیر را رعایت نمایید:
مراقبت روزانه آکواریوم
در مراقبت روزانه آکواریوم شما باید هر روز دمای آب آکواریوم را چک کنید.
مراقبت هفتگی آکواریوم
در مراقبت هفتگی شما باید 10 درصد از آب آکواریوم را تعویض کنید. سپس میزان نیترات، آمونیاک، کلر، و ph آب را اندازه‌گیری نمایید و اگر در آب جلبک مشاهده می‌کنید آنها را پاک‌سازی کنید.
مراقبت‌های ماهانه
حدود 2۵ درصد از آب آکواریوم باید به شکل ماهانه با آب تمیز جایگزین شود. سپس باید ماسه‌های ته‌نشین شده و جلبک‌های به وجود آمده را پاک‌سازی کنید. پوشش‌های گیاهی طبیعی و تزیینی را تمیز کنید و در صورت نیاز آنها را هرس نمایید. فیلتر آکواریوم را بررسی کرده و در صورت نیاز تمیز و یا تعویض کنید.
کلام پایانی
راهنمای جامع مراقبت و سلامتی آبزیان نکات مهمی را در اختیار افرادی می‌گذارد که از ماهی‌های آکواریومی یا آبزیان نگهداری می‌کنند. برای داشتن ماهی‌هایی سالم با عمر طولانی بسیار مهم است که بدانید آکواریوم و آب داخل آن چه شرایطی باید داشته باشند و از طرفی چگونه باید سلامت ماهی‌ها بررسی و محافظت شود. آشنایی با راهنمای جامع مراقبت و سلامتی آبزیان بسیار اهمیت دارد؛ زیرا شما را در جریان همه این نکات قرار می‌دهد و می‌تواند به شما کمک کند تا شرایط مناسب‌تری برای زندگی ماهیان خود به وجود آورید و آنها را برای مدت طولانی‌تری در کنار خود داشته باشید.
منابع:
