نگهداری از حیوانی بسیار زیبا و بازیگوش همانند گربه نیازمند اطلاعات کافی در موردنیازهای این حیوان همچون تغذیه، بهداشت و سلامتی اوست. بسیاری مواقع گربه‌ها در معرض بیماری‌هایی قرار دارند که می‌تواند جان آنها را تهدید کند. یکی از این بیماری‌ها، سرطان در گربه‌ها است که جان این حیوانات را به خطر می‌اندازد. متأسفانه آمار سرطان در گربه‌ها و به‌خصوص گربه‌های بالای 10 سال به بالا، روبه‌افزایش است؛ بنابراین بسیار اهمیت دارد تا اطلاعات کاملی را در مورد این بیماری بدانید تا با مشاهده علائم هر چه سریع‌تر برای درمان اقدام نمایید. در مقاله امروز به سرطان در گربه‌ها و علل ابتلا به آن خواهیم پرداخت.
سرطان در گربه‌ها چیست؟
سرطان در گربه‌ها با نام نئوپلازی(Neoplasia) یا «رشد غده» نیز شناخته می‌شود. سرطان به وضعیتی گفته می‌شود که در آن مجموعه‌ای از سلول‌های غیرعادی درون بدن رشد می‌کنند و بدون کنترل به رشد خود ادامه می‌دهند. سرطان دارای دو نوع خوش‌خیم و بدخیم است:
سرطان خوش‌خیم
در این وضعیت تومور سرطانی به بافت‌های اطراف خود هجوم نمی‌برد و به همین دلیل درمان آن ساده‌تر است.
سرطان بدخیم
به‌صورت کلی واژه سرطان برای تومورهای بدخیم به کار می‌رود که می‌تواند به سایر بخش‌های بدن سرایت کند و از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی پخش شود. این نوع سرطان بسیار جدی‌تر از تومورهای خوش‌خیم است و باعث مشکلات جدی‌تری برای گربه می‌شود و درمان آن نیز سخت‌تر است.
گربه‌ها در مقایسه با سگ‌ها کمتر از سرطان رنج می‌برند و در مقایسه با سگ‌ها کمتر از نیمی از گربه‌ها به این بیماری دچار می‌شوند؛ بااین‌وجود زمانی که گربه به این بیماری مبتلا می‌شود نوع شدید آن را تجربه می‌کنند و بیماری‌اش بسیار جدی‌تر است. رایج‌ترین سرطان‌های گربه انواع سرطان پوست، معده، روده، دهان، گلبول‌های سفید خون و غدد پستان هستند.
علائم سرطان در گربه‌ها
تشخیص علائم سرطان در گربه‌ها برای آغاز روند درمان بسیار اهمیت دارد. بدیهی است هرچه علائم این بیماری گربه سریع‌تر تشخیص داده شوند احتمال بیشتری دارد که حیوان خانگی شما از این بیماری جان سالم به در برد. در ادامه به علائمی اشاره خواهیم کرد که به طور معمول در هنگام بروز بیماری سرطان در گربه‌ها مشاهده می‌شود:
مشاهده توده‌ها و برجستگی‌ها
در ابتدا باید دانست که همه توده‌ها و برجستگی‌های داخل و یا بر روی پوست حیوان نشان‌دهنده سرطان نیستند؛ اما زمانی که می‌بینید توده‌ای ناپدید نمی‌شود و یا در حال افزایش اندازه است حتماً باید با دامپزشک مشورت شود. در این مواقع ممکن است نیاز باشد تا با نمونه‌برداری و تشخیص در پاتولوژی، نوع توده و برجستگی تعیین گردد.
خروج مایعات غیرعادی از بدن حیوان
اگر مدتی متوجه شده‌اید که حیوان شما دچار اسهال و یا استفراغ مداوم است و یا خون و چرک از بخش‌هایی از بدن او خارج می‌شود حتماً با دامپزشک مشورت نمایید. گاهی تورم شکم در گربه‌ها نیز می‌تواند نشان دهد در بدن حیوان مایعی غیرعادی جمع شده است.
کاهش اشتها
یکی از نشانه‌های سرطان کاهش اشتها است. این مسئله می‌تواند ناشی از عوامل دیگری نیز باشد؛ اما بسیاری مواقع نشان از سرطان می‌دهد. بسیاری مواقع وجود تومورهای دهان باعث می‌شوند که گربه در غذاخوردن دچار مشکل یا درد شود و این مسئله تمایل او را به غذای گربه کاهش دهد.
کاهش وزن
اگر حیوان شما دچار کاهش وزن ناگهانی شده، ممکن است ناشی از بیماری سرطان باشد.
عدم بهبودی زخم
درصورتی که زخمی بر روی بدن حیوان مشاهده می‌کنید اما مدت‌هاست بهبود نیافته، می‌تواند نشان از بیماری پوستی، عفونت و یا حتی سرطان بدهد.
بوی بد
اگر بوی ناخوشایندی را از دهان، گوش و یا هر ناحیه دیگری از بدن گربه خود احساس می‌کنید باید به وجود بیماری سرطان مشکوک شوید. بسیاری مواقع بوی بددهان اگر ناشی از عدم رعایت بهداشت نباشد عامل آن سرطان است.
بی‌حالی و خستگی مداوم
زمانی که حیوان شما انرژی همیشگی را ندارد و بیشتر تمایل دارد که بخوابد، ممکن است دچار مشکل بدنی و یا سرطان باشد.
احساس درد
اگر در هنگام دست‌زدن به بخشی از بدن گربه، او واکنش شدیدی نشان می‌دهد ممکن است دچار ورم مفاصل و مشکلات ماهیچه‌ای و یا سرطان استخوان شده باشد. همچنین مشکل در راه‌رفتن و پریدن می‌تواند نشان دهد گربه شما دچار مشکلی در این نواحی است.
سرفه مداوم یا تنفس سخت
سرطان‌هایی همچون سرطان ریه می‌تواند باعث شود که گربه شما مدام سرفه کند و یا به‌زحمت نفس بکشد. هرچند این علائم می‌توانند ناشی از ناراحتی ریه و یا ناراحتی قلبی نیز باشند.
تغییر در عادت دفع ادرار و مدفوع
اگر با علائمی همچون دستشویی کردن مکرر، وجود خون در ادرار و مدفوع، سختی در دفع و یا به صورت کلی با تغییراتی در نحوه ادرار یا مدفوع کردن حیوان مواجه بودید باید به وجود سرطان گوارش شک نمایید.
انواع سرطان در گربه‌ها
همان‌طور که گفته شد برخی سرطان‌ها در میان گربه‌ها شایع‌تر هستند. در ادامه به مهم‌ترین و رایج‌ترین انواع سرطان در گربه‌ها می‌پردازیم:
سرطان لنفوم در گربه
این سرطان اثر خود را بر روی غدد لنفاوی می‌گذارد و باعث تورم غیرطبیعی غدد لنفاوی می‌گردد. گربه‌هایی که توسط ویروس لوسمی گربه‌سانان (FeLV) یا ویروس نقص ایمنی گربه‌سانان (FIV) آلوده شده‌اند بیشتر در معرض سرطان لنفوم قرار دارند.
سرطان غدد پستانی
این سرطان در گربه‌های ماده بالغ ایجاد می‌شود. گربه سیامی به نسبت نژادهای دیگر گربه بیشتر مستعد سرطان پستان است. همچنین گربه‌های ماده عقیم نشده بیشتر از گربه‌های دیگر در معرض این بیماری هستند. به همین دلیل عقیم کردن گربه پیش از اولین آمیزش جنسی نقش مهمی در جلوگیری از بروز این سرطان دارد.
سرطان سلول سنگفرشی یا سلول پوششی
این سرطان از نوع بدخیم است و بر اثر آن سلول‌های سنگفرشی، گوش، دهان، ناحیه بینی و پوست را درگیر می‌کنند. گربه‌هایی که در معرض نور خورشید بیشتر قرار دارند و موهای نازک و رنگ پوستی روشن دارند بیشتر در معرض این سرطان هستند.
سرطان دستگاه تناسلی گربه
سرطان بیضه در گربه‌های نر و سرطان رحم در گربه‌های ماده از جمله سرطان‌های دستگاه تناسلی هستند. برای پیشگیری از ابتلا به این سرطان، عقیم‌سازی در زمان مناسب می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
سرطان روده گربه
این سرطان به طور معمول با مشاهده خون در مدفوع قابل‌تشخیص است. این مسئله می‌تواند ناشی از بیماری‌های دیگر نیز باشد و به همین دلیل با آزمایش مدفوع گربه قابل‌تشخیص است. معمولاً گربه‌هایی که به این سرطان مبتلا می‌شوند به‌سختی مدفوع می‌کنند و همچنین ترجیح می‌دهند در طول روز کمتر عمل دفع را انجام دهند.
علل سرطان در گربه‌ها
علت سرطان در گربه‌ها چندان مشخص نیست؛ اما بسیاری از سرطان‌ها به دلیل مواردی همچون موارد زیر ایجاد می‌شوند:
- ژنتیک
- ابتلا به برخی عفونت‌های ویروسی در گربه
- مواجهه با نور خورشید یا مواد شیمیایی مختلف سرطان‌زا
راه تشخیص سرطان گربه
پس از مشاهده علائم مشکوک، باید گربه خود را نزد دامپزشک ببرید. بررسی علائم و معاینه توسط دامپزشک چندان در تشخیص این بیماری کمک‌کننده نیستند؛ بنابراین پزشک به روش‌های دیگری همچون رادیوگرافی یا سونوگرافی برای تشخیص بیماری و مکان و اندازه تومور احتیاج دارد. گاهی روش‌های دیگر همچون نمونه‌گیری خون ممکن است در تشخیص این بیماری مؤثر باشد.
درمان سرطان گربه چگونه انجام می‌شود؟
درمان سرطان گربه باید با توجه به وضعیت گربه و بیماری او توسط دامپزشک انتخاب شود. درمان سرطان با توجه به عوامل زیر می‌تواند متفاوت باشد:
- نوع سرطان
- محل سرطان در بدن
- گسترش تومور سرطانی در بدن
- شرایط گربه
- امکانات در دسترس
با توجه به موارد فوق سه روش اصلی برای درمان سرطان گربه وجود دارد:
- جراحی
- شیمی‌درمانی
- پرتو درمانی
جراحی برای درمان سرطان گربه
یکی از روش‌های بسیار رایج برای درمان سرطان گربه جراحی است که می‌تواند نقش مهمی در بهبود بیماری داشته باشد. هر چند باید توجه داشت که همواره جراحی نمی‌تواند تومور را به شکل کامل از بدن حذف کند. ممکن است تومور به بخش‌های دیگر بدن راه پیدا کرده باشد و به همین دلیل در هنگام جراحی ممکن است بافت‌های طبیعی اطراف تومور را نیز بردارند؛ زیرا ممکن است بخشی از تومورهای سرطانی به شکل میکروسکوپی پخش شده باشند.
پرتودرمانی برای درمان سرطان گربه
پرتودرمانی یا اشعه تراپی از جمله روش‌های مؤثر در درمان سرطان گربه‌ها است؛ اما بسیاری از افراد به دلیل نگرانی از عوارض جانبی آن، کمی نسبت به آن دافعه دارند. اشعه‌ای که توسط پرتودرمانی به ناحیه سرطانی تابانده می‌شود می‌تواند سلول‌های سرطانی را از بین ببرد. به دلیل اینکه این اشعه می‌تواند سلول‌های طبیعی را نیز از بین ببرد باید در محاسبه ناحیه مورد هدف و دوز تابانده شده دقت بسیاری شود. برای انجام این روش گربه به یک داروی عمومی بیهوشی برای مدتی کوتاه نیاز دارد تا حرکت نکند. درمان تنها چند دقیقه طول می‌کشد؛ اما به چند هفته تکرار نیاز دارد. عوارضی همچون ریزش مو در محل درمان و خارش پوست از اثرات جانبی شایع این روش هستند.
شیمی‌درمانی برای درمان سرطان گربه
یکی دیگر از روش‌های رایج درمان برای سرطان گربه، شیمی‌درمانی است. گربه‌ها این روش را به نسبت انسان‌ها بهتر تحمل می‌کنند. انواع مختلفی از داروها برای درمان سرطان گربه وجود دارند که انتخاب آنها باید با توجه به دسترس‌پذیری دارو و شرایط و تحمل گربه انجام شود.
شیمی‌درمانی می‌تواند عوارض مختلفی را در گربه‌ها ایجاد کند. اختلال در عملکرد مغز استخوان گربه یکی از این عوارض است که باعث کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون می‌شود.
ازدست‌دادن مو یکی دیگر از اثرات جانبی است که در گربه‌ها به نسبت انسان بسیار نادر است و ممکن است باعث ریزش کمی از موها شود. سوزش دستگاه گوارش یکی دیگر از اثرات برخی از داروهای شیمی‌درمانی است که می‌تواند باعث ایجاد سوزش معده و روده گردد و این مسئله می‌تواند تهوع، استفراغ و یا رخوت و خستگی را به همراه داشته باشد.
آیا پیشگیری از سرطان در گربه‌ها امکان‌پذیر است؟
متأسفانه، پیشگیری از سرطان در گربه‌ها امکان‌پذیر نیست و شما با راهکارهایی تنها می‌توانید درصد احتمال ابتلا به این بیماری را در آنها کاهش دهید. توجه به موارد زیر می‌تواند احتمال ابتلا به برخی سرطان‌ها را کاهش دهد:
- عقیم کردن گربه برای کاهش احتمال ابتلا به سرطان سینه یا بیضه
- واکسینه کردن گربه در برابر ویروس لوسمی گربه‌سانان (عامل سرطان خون)
- انتخاب یک تغذیه سالم برای گربه
- معاینات منظم توسط دامپزشک
- توجه به تغییرات بدنی گربه
کلام پایانی
سرطان در گربه‌ها بیشتر در گربه‌های مسن و بالای 10 سال دیده می‌شود و می‌تواند سلامت این حیوانات را به خطر بیندازد و یا حتی باعث مرگ آنها شود. از جمله علائم بیماری سرطان مشاهده توده‌ها و برجستگی‌ها، عدم بهبود زخم، کاهش وزن شدید، کاهش انرژی و مواردی این چنینی است. شما باید با مشاهده علائم هر چه سریع‌تر گربه را نزد دامپزشک ببرید تا به بررسی علائم بپردازد و با آزمایش‌های لازم ابتلا یا عدم ابتلا به این بیماری خطرناک را تشخیص دهد. سرطان در گربه‌ها از سه راه جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی قابل‌درمان است و روش درمان به مواردی همچون نوع سرطان، محل سرطان در بدن و گسترش آن بستگی دارد. این بیماری هر چه سریع‌تر شناسایی شود احتمال درمان موفقیت‌آمیز آن نیز بیشتر است.
منابع :
