پرندگان زینتی که در خانه نگهداری می‌شوند در معرض بیماری‌های مختلفی قرار دارند. بسیار مهم است که افراد در هنگام نگهداری از پرندگان زینتی با انواع بیماری‌ها در این پرندگان آشنا باشند تا در صورت ابتلای پرنده به یک بیماری خاص هرچه سریع‌تر جهت درمان اقدام کنند. در ادامه به انواع بیماری در پرندگان زینتی به شکل کامل خواهیم پرداخت.
پرندگان زینتی مانند دیگر حیوانات میتوانند دچار بیماری‌های مختلفی شوند. بسیاری مواقع تشخیص بیماری در پرندگان زینتی کمی سخت است؛ زیرا پرندگان خانگی همچون پرندگان شکاری به شکل غریزی علائم بیماری خود را پنهان می‌کنند تا طعمه شکارچیان نشوند. در واقع زمانی پرنده علائم بیماری را از خود نشان می‌دهد که علائم بسیار شدید شده‌اند و پرنده امکان کنترل علائم را ندارد. آگاهی از انواع بیماری در پرندگان زینتی بسیار اهمیت دارد تا با مشاهده علائم خاص جهت درمان آنها اقدام شود.
انواع بیماری پرندگان زینتی
پرندگان در طول زندگی خود در معرض بیماری‌های مختلفی هستند که از جمله شایع‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تب طوطی‌سانان (Parrot Fever)
یکی از بیماری‌های باکتریایی به شدت واگیردار در بین پرندگان «تب طوطی‌سانان» است که آن را با نام «زیتاکوزیس» (Psittacosis) نیز می‌شناسند. پرندگانی که به این بیماری مبتلا هستند علائمی همچون بی‌حسی، سرگیجه، تنفس تند و عفونت چشمی را تجربه می‌کنند. جهت درمان این بیماری استفاده از داروهای آنتی‌بیوتیک توصیه می‌شود.
سندرم کشنده طوطی‌ها (Parrot Wasting Syndrome)
این بیماری را با نام سندروم «ماکا» نیز می‌شناسند. پرنده‌ای که به این بیماری مبتلا شده علائمی همچون استفراغ، کاهش وزن و التهاب چینه‌دان را دارد و گاهی حتی علائمی همچون تشنج یا افسردگی در این پرنده‌ها دیده می‌شود.
برای درمان این بیماری فراهم کردن یک محیط بدون استرس و یک جیره غذایی خاص اهمیت دارد. اگر بیماری پیشرفت کرده باشد باید از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی جهت درمان استفاده شود.
پلیوما ویروس (Polyomavirus)
پلیوما ویروس باعث رشد نامناسب پرها در پرندگان می‌شود و گاهی حتی می‌تواند توقف رشد پرهای پرواز یا پرهای دم را در پی داشته باشد. از دیگر علائم این بیماری می‌توان به اسهال و از دست دادن اشتها اشاره کرد. این بیماری به سرعت پیشرفت می‌کند و هیچ درمان قطعی برای آن معرفی نشده است.
اگر قصد خرید محصولات سلامت پرندگان دارید، با کد PA5BLG از تخفیف ویژه در خرید اول بهره‌مند شوید.
بیماری منقار و پرهای بد فرم (Psittacine Beak and Feather Disease)
یکی از بیماری‌های بسیار شایع در بین طوطی سان‌ها این بیماری ویروسی است که آن را به نام ایدز پرندگان (PBFD) نیز می‌شناسند. پرنده مبتلا به این بیماری با علائمی همچون بد شکل شدن یا تغییر رنگ پرها، از دست دادن و یا شل شدن پرهای ناحیه دم و بال، و کم شدن قابلیت پرواز مواجه است. برای تشخیص این بیماری دامپزشک از پرها نمونه‌گیری انجام می‌دهد. این بیماری کشنده است و متأسفانه هیچ درمان قطعی برای آن وجود ندارد.
ژیاردیوزیس (Giardiosis)
پرنده‌ای که به بیماری «ژیاردیوزیس» مبتلا شده دچار علائمی همچون کاهش وزن، خارش پوست و اسهال و استفراغ است. خارش بدن پرنده بر اثر این بیماری می‌تواند باعث شروع به پرکنی در آنها شود. برای مداوای این بیماری از درمان‌های دارویی استفاده می‌شود. همچنین باید محیط زندگی پرنده خلوت شود و آب تمیز در دسترس او باشد.
بیماری پاکو (Pacheco’s Disease)
این بیماری یک عارضه شایع در طوطی‌سانان است که می‌تواند باعث صدمات شدید به کبد و کلیه‌ها شود. پرندگان دچار این بیماری علائمی همچون سرگیجه، لرزش‌های عضلانی، اسهال و مدفوع رنگ‌پریده را دارند. درمان این بیماری کمی سخت است؛ اما به وسیله متخصصین طیور امکان‌پذیر است.
سارکوسیستیس (Sarcocystis)
این بیماری یک عفونت انگلی است که مشکلات شدید تنفسی در پرندگان به وجود می‌آورد. از جمله علائم «سارکوسیستیس» مواردی همچون مشکلات تنفسی، بی‌حالی، مدفوع زرد رنگ و حرکت دادن دم هستند. در صورتی که فرایند درمان سارکوسیستیس به سرعت در پرندگان آغاز نشود این بیماری می‌تواند کشنده باشد.
سل ریوی پرندگان (Tuberculosis)
سل ریوی از جمله بیماری‌های شایع در پرندگان است. این بیماری به دلیل استنشاق هوای آلوده به موجودات میکروسکوپی منتقل شده از مدفوع پرندگان، منتقل می‌شود. درمان این بیماری در بیشتر موارد دشوار است و حتی گاهی این بیماری می‌تواند برای این حیوانات مرگبار باشد.
کاندیدیازیس (Candidiasis)
این بیماری بر اثر یک آلودگی مخمری ایجاد می‌شود و به همین دلیل نیاز به درمان با داروهای ضدقارچ دارد. پرندگانی که به بیماری «کاندیدیازیس» مبتلا می‌شوند ضایعات سفیدرنگی در داخل دهان و حلق خود دارند و ممکن است استفراغ را نیز تجربه کنند. سختی در بلع و کاهش اشتها از دیگر علائم این بیماری هستند.
گواتر
گواتر به دلیل کمبود ید در بدن پرندگان به وجود می‌آید. بر اثر این بیماری غده تیروئید بزرگ می‌شود و پرندگان مشکلاتی در بلع و بی‌اشتهایی را تجربه می‌کنند. بر اثر این بیماری صدای پرنده ممکن است تغییر کند و علائم دیگری همچون کاهش وزن، استفراغ و کز کردن نیز در پرنده دیده شود. برای درمان این بیماری به طور معمول از اصلاح رژیم غذایی کمک گرفته می‌شود و در مراحل پیشرفته استفاده از مکمل ید مؤثر است.
بیماری‌های رایج در پرندگان محبوب خانگی
برخی از پرندگان بیشتر توسط انسان‌ها نگهداری می‌شوند و آگاهی از بیماری‌هایی که این پرندگان ممکن است در معرض آنها باشند اهمیت دارد. از جمله این پرندگان و بیماری‌های شایع در آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بیماری‌های پرنده فنچ: فنچ‌ها با اینکه از مقاومت بدنی بالایی برخوردارند اما میتوانند به بیماری‌های همچون آبله، آنفولانزا، انگل، سرماخوردگی، ورم روده، نیوکاسل و کوکسیدیوز مبتلا شوند.
بیماری‌های مرغ عشق: مرغ عشق نیز در معرض بیماری‌های مختلفی قرار دارد که از جمله شایع‌ترین آنها می‌توان به زخم پا و عفونت آن، سرماخوردگی، اسهال و رشد زائده‌هایی همچون فلس بر روی پلک و پای مرغ عشق اشاره کرد.
بیماری‌های مرغ مینا: مرغ مینا از مقاومت بالایی در برابر بیماری‌ها برخوردار است با این وجود می‌تواند به بیماری‌های همچون سرماخوردگی، نیوکاسل، آنفولانزا، آسپرژیلوز، هموکروماتوز، کلامیدیوز و انگل‌های داخلی و خارجی مبتلا شود.
بیماری‌های پرنده عروس هلندی: عروس هلندی بسیار در معرض سرماخوردگی است و می‌تواند به بیماری‌های دیگری همچون تاسی، پرکندن و لاغری نیز مبتلا شود.
بیماری پرنده سهره: سهره جثه کوچکی دارد و در برابر بسیاری از بیماری‌ها کم طاقت است و ممکن است جان خود را به راحتی از دست بدهد. از جمله بیماری‌هایی که این پرنده می‌تواند به آنها مبتلا شود نیوکاسل، عفونت پولیومایی و پاپیلوماتوز هستند.
بیماری پرنده شاهین: مقاومت شاهین در برابر بیماری‌ها بالا است؛ اما این پرندگان بسیار در معرض انگل‌ها و بیماری‌های عفونتی و قارچی هستند.
نحوه تشخیص بیماری پرندگان
زمانی که سرپرست پرنده علائم بیماری را در پرنده خود مشاهده می‌کند باید هرچه سریع‌تر حیوان را به دامپزشک برساند. دامپزشک برای تشخیص بیماری در درجه اول از آزمایش مدفوع استفاده می‌کند و در صورتی که لازم باشد از سایر آزمایش‌های تشخیصی و اشعه ایکس برای تشخیص دقیق‌تر استفاده می‌شود.
آیا بیماری پرنده به انسان قابل انتقال است؟
بسیاری از بیماری‌ها بین انسان و پرندگان مشترک نیستند و خطری برای انسان ندارند؛ اما برخی از آنها میتوانند به انسان منتقل شوند. از جمله این بیماری‌های مشترک بیماری سل، عفونت‌های قارچی، بیماری‌های انگلی، آنفولانزای پرنده و سیتاکوزیس هستند. توصیه می‌شود با مشاهده علائم بیماری در پرندگان هرچه سریع‌تر جهت تشخیص و درمان اقدام شود تا سرپرست پرنده یا اطرافیان با مشکلی مواجه نشوند.
کلام پایانی
شناخت انواع بیماری‌ها در پرندگان زینتی بسیار اهمیت دارد؛ زیرا پرندگان در پنهان کردن بیماری خود بسیار استادانه عمل می‌کنند و زمانی که علائم خاصی در آنها دیده می‌شود در واقع بیماری پرنده بسیار پیشرفت کرده است. بسیاری از بیماری‌های پرندگان قابل درمان هستند هرچند برای برخی از آنها درمانی قطعی وجود ندارد. شناخت بیماری‌های پرندگان کمک می‌کند تا افراد بتوانند در هنگام ابتلا پرنده به این بیماری‌ها اقدامات مناسب‌تری را در نظر بگیرند.
منابع:
