بیماری شپش سگ یکی از مشکلاتی است که می‌تواند برای سگ‌ها بسیار آزاردهنده باشد. علل مختلفی می‌توانند باعث ابتلای سگ به شپش شوند که از جمله دلایل اصلی آن، عدم رعایت بهداشت است. این بیماری بیشتر در سگ‌های ولگرد و خیابانی به چشم می‌خورد؛ اما می‌تواند در اثر تماس در موهای سگ خانگی به‌راحتی لانه کرده و مشکلات بسیاری را برای آنها به وجود آورد. بسیار مهم است سرپرستان سگ در مورد بیماری شپش سگ بیشتر بدانند و با اقدامات پیشگیری‌کننده از ابتلای سگ خود به شپش جلوگیری کنند. در مقاله امروز به موضوع «بیماری شپش سگ چیست؟» بیشتر خواهیم پرداخت.
از بیماری شپش سگ چه می‌دانید؟
شپش نوعی انگل خارجی محسوب می‌شود که یک میزبان را برای زندگی انتخاب می‌کند و از پوست مرده یا خون میزبان به تغذیه می‌پردازد. در واقع شپش بدون داشتن یک میزبان نمی‌تواند زنده بماند. شپش‌ها بیشتر در محیط‌های آلوده وجود دارند و بیشتر حیوانات داخل خیابان را مبتلا می‌کنند. در واقع زمانی که سگ در شرایط غیربهداشتی زندگی کند احتمال ابتلای او به شپش وجود دارد.
انواع شپش سگ
به‌صورت کلی سه نوع شپش می‌توانند باعث آلوده‌شدن سگ شوند که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم:
شپش جونده یا Trichodectes canis
این شپش همان‌طور که از نامش مشخص است با جویدن سلول‌های مرده پوست تغذیه می‌کند. این شپش حتی می‌تواند باعث انتقال بیماری سگ کرم نواری شود. شپش جونده بیشتر قسمت‌های پشت، گردن و یا سر حیوان را درگیر می‌کند.
شپش مکنده یا Linognathus setosus
این شپش با مکیدن خون سگ تغذیه می‌شود و بیشتر سگ‌های موبلند مناطق سردسیر را درگیر می‌کند.
شپش جونده خونخوار یا Heterodoxus spiniger
این شپش هم از خون سگ تغذیه می‌شود و هم از پوست مرده حیوان و بیشتر سگ‌های ساکن در مناطق گرمسیری را مورد هدف قرار می‌دهد.
علائم بیماری شپش سگ
سگ‌هایی که به شپش سگ مبتلا می‌شوند به طور معمول دچار علائم زیر هستند:
خارش بدن
یکی از شایع‌ترین علائم شپش در سگ‌ها، خارش پوست است. قرارداشتن شپش بر روی پوست باعث ایجاد حسی از خارش در بدن سگ می‌شود و او را بسیار آزرده می‌کند.
گازگرفتن پوست
برای اینکه سگ بتواند خارش بدن خود را کنترل کند پوستش را گاز می‌گیرد. پس اگر سگ شما مدام خودش را گاز می‌گیرد باید به وجود شپش در او شک کنید.
تحریک و قرمزی پوست
وجود شپش باعث ایجاد آسیب، تحریک و قرمزی پوست می‌شود؛ بنابراین با مشاهده این علائم پوست سگ را جزئی‌تر بررسی کنید.
ریزش مو در سگ
آسیب‌های شپش به پوست و از طرفی کاهش خون‌رسانی به ریشه مو، باعث ضعیف‌شدن ریشه موها و ریزش آنها می‌شود. این ریزش بیشتر در اطراف گوش‌ها، گردن، کشاله ران، شانه‌ها، بالای کمر و پشت، و مقعد مشاهده می‌شود.
خشکی و گره‌خوردگی موهای سگ
به دلیل اینکه شپش به مکیدن خون سگ می‌پردازد این مسئله باعث ضعف پوست و ریشه موها و همچنین اختلال در خون‌رسانی به آن ناحیه از پوست می‌گردد. ضعیف‌شدن موها مشکلاتی همچون خشکی و گره‌خوردگی موی سگ را در بر دارد.
کاهش وزن در سگ
ازآنجایی‌که شپش خون سگ را می‌مکد، می‌تواند باعث کاهش انرژی و وزن در سگ‌ها شود. همچنین توله‌سگ‌های مبتلا به شپش نیز ممکن است دچار توقف رشد یا کندشدن آن شوند.
کم‌خونی در سگ
اگر شپش به‌موقع تشخیص داده نشود و آلودگی سگ در حد بالایی باشد ممکن است حتی به دلیل تغذیه شپش از خون سگ، حیوان دچار کم‌خونی شود.
بی‌قراری و آشفتگی سگ
اگر احساس می‌کنید که مدتی است سگ شما دچار احساس بی‌قراری شده، احتمال آلوده‌شدن او به شپش را در نظر بگیرید. گازگرفتن‌های مداوم شپش باعث آشفتگی و بی‌قراری سگ می‌شوند.
نحوه سرایت شپش سگ
شپش‌ها حیوانات کندی هستند. حرکت و جابه‌جایی شپش‌ها بسیار محدود است. این حشره‌ها از خزیدن، پریدن یا پروازکردن ناتوان هستند. شپش همچنین زمانی که از بدن میزبان جدا می‌شود در عرض چند روز می‌میرد. با توجه به موارد گفته شده شپش از محیط به سگ‌ها منتقل نمی‌شود. بیماری شپش سگ از طریق تماس مستقیم با یک سگ و یا وسایل آلوده او همچون برس، شانه، ملافه، قلاده و مواردی ازاین‌دست منتقل می‌شود. همچنین جاهایی که سگ شما به شکل مداوم به آنها رفت‌وآمد دارد و با سگ‌های دیگر در تماس است، می‌توانند عامل انتقال شپش سگ باشند.
چگونه بیماری شپش سگ تشخیص داده می‌شود؟
با توجه به علائم شپش سگ که به شکل کامل شرح داده شدند می‌توان تشخیص داد که سگ دچار شپش شده است یا خیر. علاوه بر شایع‌ترین علائم همچون خاراندن پوست بدن، گازگرفتن و یا ریزش مو، در بسیاری مواقع تخم شپش یا رشک بر روی موها یا پوست حیوان قابل‌مشاهده است. البته باید دانست زمانی شما می‌توانید شپش را با چشم غیرمسلح ببینید که این انگل قسمت‌های زیادی از پوست سگ را درگیر کرده و در واقع شپش به مشکلی حاد بدل شده است؛ بنابراین اگر علائم شپش در سگ را مشاهده می‌کنید، می‌توانید با بررسی پوست و مو در اطراف سر، شانه‌ها، گردن، کشاله ران و دم، وجود شپش را بررسی کنید و با تشخیص آن برای درمان اقدام نمایید.
درمان بیماری شپش در سگ‌ها
بسیاری از افراد گمان می‌کنند که با حمام‌کردن سگ می‌توانند باعث درمان بیماری شپش شوند؛ اما باید بدانید شپش و تخم‌های آن بسیار محکم به پوست و موی حیوان می‌چسبند و شستشوی حیوان هیچ تأثیری بر روی درمان شپش ندارد. شپش با استفاده از انواع شامپو ضد شپش، اسپری شپش سگ، و پودر ضد شپش سگ قابل درمان است. باید در نظر داشته باشید که هر کدام از محصولات ضد شپش را باید حتماً با تجویز و زیر نظر دامپزشک مصرف نمایید؛ زیرا استفاده غیراصولی از این محصولات می‌تواند باعث مشکلاتی برای سگ‌ها شود. تعدادی از این محصولات به شرح زیر هستند:
- پیرمترین‌ها
- پیرتروئیدها
- سولفور آهک
برخی از داروهای ضد شپش نیز به شرح زیر هستند:
- سلامکتین
- فیپرونیل
- ایمیداکلوپرید
اقدامات مهم برای درمان شپش در منزل
برای اینکه بتوانید شپش سگ را کنترل کنید و آن را درمان نمایید به موارد زیر حتماً توجه داشته باشید:
- اگر از چند حیوان در داخل منزل نگهداری می‌کنید حتماً سگ مبتلا را قرنطینه نمایید و سگ‌های دیگر را برای تشخیص ابتلا به شپش حتماً مورد بررسی قرار دهید.
- لوازم و مناطقی را که سگ با آنها در تماس بوده را حتماً با آب داغ بشویید و به‌خوبی تمیز کنید. ملافه و وسایل بازی حیوان را با آب داغ به‌خوبی شسته و یا آنها را به‌صورت کلی عوض نمایید. همچنین می‌توانید برای تمیزکردن مبلمان و فرش از بخارشو استفاده کنید.
- درصورتی‌که بسیاری از وسایل در تماس با سگ، قابل شستشو نیستند می‌توانید آنها را در یک کیسه دربسته نگهداری کنید و ۴ تا ۶ هفته صبر کنید تا شپش بالغ یا تخم شپش بر روی آنها از بین برود.
- بسیاری از دامپزشکان توصیه می‌کنند لوازمی همچون برس و شانه‌ها که با موهای سگ در تماس بوده‌اند دور انداخته شوند و یا از روش قراردادن آنها در کیسه پلاستیکی برای پاک‌شدن آنها استفاده گردد.
در صورت عدم درمان شپش چه خطراتی سگ را تهدید می‌کند؟
از جمله عوارض شپش می‌توان به انتقال دیگر بیماری‌ها به سگ اشاره کرد. شپش‌ها ناقل بیماری‌های دیگر نیز هستند و به همین دلیل می‌توانند سگ شما را به بیماری‌های دیگر مبتلا کنند. همچنین شپش‌ها می‌توانند پوست سگ را زخم کنند و این مسئله باعث رشد باکتری‌ها و ایجاد عفونت در بدن سگ می‌شود. از طرفی خاراندن و گازگرفتن مداوم سگ برای تسکین خارش بدن می‌تواند به زخم شدن، ریزش مو، یا تیرگی پوست در آن ناحیه از بدن بینجامد. کم‌خونی نیز از دیگر عوارض عدم درمان شپش سگ است و در توله‌سگ‌ها و در موارد شدید ابتلا به شپش، باعث شوک و یا حتی مرگ می‌گردد.
آیا امکان انتقال شپش سگ به انسان وجود دارد؟
خوشبختانه شپش سگ به انسان منتقل نمی‌شود و به همین دلیل شما و خانواده‌تان به‌راحتی می‌توانید بدون درگیرشدن به این بیماری به درمان سگ کمک کنید. همچنین شپش سگ قابلیت انتقال به حیواناتی نظیر گربه را نیز ندارد و این مسئله می‌تواند نگرانی شما را در مورد دیگر حیوانات خانگی برطرف کند.
روش‌های پیشگیری از ابتلای سگ به شپش
بیماری شپش سگ بیشتر در سگ‌های مریض، دچار بیماری و سوءتغذیه، و همچنین توله‌سگ‌ها دیده می‌شود و سگ‌های بالغ و سالم کمتر به این بیماری دچار می‌شوند. به‌صورت کلی برای جلوگیری از ابتلای سگ به شپش باید سعی کنید پوست حیوان شما با سگ‌های غریبه تماس کمتری داشته باشد. همچنین می‌توانید از روش‌های زیر نیز استفاده کنید:
استفاده از مواد ضد انگل
بهتر است در مورد خرید این محصولات ابتدا با دامپزشک مشورت کنید؛ زیرا بسیاری از محصولات موجود در بازار چندان مؤثر نیستند.
توجه به تغییرات رفتارهای حیوان
اگر متوجه رفتاری خاص از حیوان خود شده‌اید و یا مورد مشکوکی را در پوست یا موی سگ تشخیص دادید حتماً با دامپزشک مشورت کنید.
اصلاح منظم سگ
کوتاه‌کردن منظم موهای سگ کمک می‌کند تا شما راحت‌تر بتوانید تغییرات ایجاد شده بر روی پوست او را تشخیص بدهید و در صورت بروز هرگونه مشکلی سریع‌تر بتوانید برای درمان اقدام کنید.
کلام پایانی
بیماری شپش سگ نوعی بیماری انگلی است که در اثر تماس با حیوان آلوده به این بیماری، می‌تواند به سگ منتقل شود. سگ مبتلا به این بیماری با علائم مشخصی همچون خارش بدن، گازگرفتن پوست، ریزش مو و... درگیر می‌شود. بیماری شپش سگ قابل‌انتقال به انسان و یا حیواناتی نظیر گربه نیست و به همین دلیل شما می‌توانید به‌راحتی به روند درمان سگ کمک کنید. لوازم بهداشتی مختلفی همچون شامپوی ضد شپش، اسپری ضد شپش، قلاده ضد شپش و داروهای خاصی برای درمان موجود هستند که باید زیر نظر دامپزشک و با تجویز او برای درمان سگ استفاده شوند. بسیار مهم است که بیماری شپش سگ هرچه سریع‌تر تشخیص داده شود و درمان آن آغاز گردد تا حیوان دچار عوارض این مشکل نشود.
منابع :
