مشکلات بخش تحتانی دستگاه ادراری گربه (FLUTD) یکی از بیماری‌های مرتبط به مجاری ادراری است که می‌تواند این حیوانات دوست‌داشتنی را مبتلا کند. این بیماری در واقع چندین بیماری مرتبط به مجاری ادراری را در بر می‌گیرد و اگرچه قابل درمان نیست؛ اما می‌توان آن را مدیریت کرد. آشنایی با علائم بیماری دستگاه ادراری گربه و نحوه کنترل این بیماری بسیار اهمیت دارد تا شما بتوانید به زندگی بهتر این حیوان دوست‌داشتنی کمک نمایید. در مقاله امروز به بیماری عفونت ادراری گربه و نحوه کنترل آن بیشتر خواهیم پرداخت.
بیماری دستگاه ادراری تحتانی گربه
بیماری دستگاه ادراری تحتانی گربه (FLUTD) اصطلاحی است که به چندین بیماری اشاره دارد که بر دستگاه ادراری تحتانی گربه تأثیر می‌گذارند. ابتلای گربه به FLUTD می‌تواند هم برای صاحبان حیوانات خانگی و هم برای دامپزشکان ناامیدکننده باشد، زیرا تشخیص علت اصلی آن دشوار است و بیماری می‌تواند از نظر شدت متفاوت باشد. در اکثر موارد FLUTD را می‌توان با ترکیبی از داروها، رژیم غذایی و تغییرات محیطی مدیریت کرد و این مسئله می‌تواند برای صاحبان این حیوان دوست‌داشتنی خبری خوب محسوب شود.
بیماری دستگاه ادراری تحتانی گربه می‌تواند در گربه‌ها با توجه به علت زمینه‌ای در هر سنی رخ دهد. این بیماری اگرچه در گربه‌های بالغ جوان تا میان‌سال دیده می‌شود، اما در بچه‌گربه‌ها و حتی گربه‌های مسن که هرگز علائم ادراری نشان نداده‌اند نیز تشخیص‌داده‌شده است.
انواع بیماری دستگاه ادراری تحتانی گربه FLUTD
در حال حاضر، FLUTD به‌عنوان یک اصطلاح کلی و دربرگیرنده برای توصیف علائم بالینی چند سندرم استفاده می‌شود که می‌توانند به‌تنهایی یا به‌صورت ترکیبی رخ دهند. برخی از شرایطی که باعث بیماری دستگاه ادراری تحتانی گربه می‌شوند عبارت‌اند از:
عفونت دستگاه ادراری (UTI)
این بیماری گربه شایع‌ترین علت علائم ادراری در گربه‌ها است. عفونت‌های ادراری توسط باکتری‌های قابل رشد مجرای ادرار یا مثانه ایجاد می‌شوند و بیشتر در گربه‌های ماده رخ می‌دهند. عوامل مؤثر در بروز UTI شامل چاقی، نظافت ضعیف، بیماری‌ها (مانند دیابت و بیماری کلیوی) یا تغییرات آناتومیک در مثانه یا مجرای ادرار هستند.
سنگ مثانه
سنگ مثانه ممکن است در گربه‌های مبتلا به عفونت ادراری ایجاد شود. به نظر می‌رسد که سنگ‌هایی که در اثر عفونت ایجاد نمی‌شوند در نتیجه ترکیب رژیم غذایی و ژنتیک به وجود می‌آیند. انواع سنگ مثانه می‌توانند از بسیار دردآور تا تهدیدکننده زندگی متغیر باشند. گربه‌های مبتلا به سنگ مثانه در معرض خطر انسداد مجرای ادرار یا انسداد خروجی ادرار هستند که می‌تواند ظرف چند ساعت باعث مرگ آنها شود.
سیستیت ایدیوپاتیک گربه (FIC)
در FIC، گربه‌ها التهاب مثانه را تجربه می‌کنند که توسط باکتری یا سنگ ایجاد نشده و دلایل دیگر دارد. متأسفانه، FIC به اندازه سایر اشکال بیماری دستگاه ادراری تحتانی گربه شدید است و می‌تواند باعث انسداد مجرای ادرار در گربه‌های نر شود.
سرطان (مثانه یا مجرای ادرار)
سرطان مثانه یا مجرای ادرار یک علت نادر بیماری دستگاه ادراری تحتانی گربه است، اما خود یک بیماری جدی محسوب می‌شود. برای رد ابتلای گربه به سرطان، انجام آزمایش کامل در گربه مبتلا به FLUTD بسیار مهم است، حتی اگر گربه مشکوک به عفونت ادراری، سنگ مثانه یا FIC باشد.
علائم بیماری دستگاه ادراری تحتانی گربه
شایع‌ترین علامت بیماری دستگاه ادراری تحتانی گربه، ادرارکردن گربه در خارج از ظرف خاک گربه است. گربه اغلب روی لباس، ملافه و فرش ادرار می‌کند. برخی از گربه‌ها ممکن است یک مکان را انتخاب کنند، اما برخی دیگر ممکن است در سراسر خانه ادرار کنند.
گربه شما همچنین ممکن است به‌دفعات به ظرف خاک خود سر بزند؛ اما هر بار مقدار کمی ادرار کند. علائم دیگر این بیماری‌ها عبارت‌اند از صدا درآوردن در هنگام ادرارکردن و یا وجود خون در ادرار.
اگر گربه‌تان را دیدید که تلاش برای ادرارکردن دارد؛ اما اصلاً ادرار نمی‌کند و یا فقط چند قطره کوچک ادرار می‌کند، فوراً او را نزد دامپزشک ببرید. این علامت ممکن است نشانه‌ای از شدیدترین سندرم FLUTD یعنی انسداد مجرای ادرار باشد. این حالت بیشتر در گربه‌های نر اتفاق می‌افتد اما می‌تواند در ماده‌ها نیز رخ دهد.
علل بیماری دستگاه ادراری تحتانی گربه
در حالی که تغییرات آناتومیکی، چاقی، رژیم غذایی و ژنتیک می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های مجاری ادراری و سنگ مثانه را در گربه‌ها افزایش دهند، شناخت علل بیماری سیستیت ایدیوپاتیک در گربه‌ها پیچیده‌تر است.
مطالعاتی که اخیراً صورت گرفته نشان می‌دهند که بین علائم بیماری دستگاه ادراری تحتانی گربه و استرس یا درک تهدید در محیط، توسط گربه ارتباط وجود دارد؛ به طور مثال مواردی مانند صداها، بوهای خاص، و تغییر مبلمان منزل که شاید برای انسان‌ها استرس‌زا نباشند باعث استرس زیادی در گربه می‌شوند.
همچنین منبع استرس ممکن است برای گربه آشکار باشد و مواردی همچون دیدن گربه‌های ولگرد بیرون، نوزاد جدید در خانواده، ازدست‌دادن یکی از اعضای خانواده و... را شامل شود. با وجود مطالعات بسیار هنوز محققان به‌درستی نمی‌دانند که چگونه این رویدادها و موقعیت‌های استرس‌زا باعث تغییرات فیزیکی در مثانه گربه می‌شوند.
در بیشتر موارد FIC به‌نوعی مدیریت محیطی (ایجاد تغییر در محیط گربه) و تسکین استرس و اضطراب برای رفع علائم نیاز دارد.
چگونه دامپزشکان FLUTD را تشخیص می‌دهند؟
تشخیص بیماری دستگاه ادراری تحتانی گربه می‌تواند کمی برای دامپزشک مشکل باشد و اغلب به ترکیبی از یافته‌های معاینه فیزیکی، نتایج آزمایش، و مهم‌تر از همه سابقه بیمار متکی است. دامپزشک ممکن است آزمایش ادرار را برای رد عفونت دستگاه ادراری انجام دهد. اگر عفونت به‌سختی پیدا شود یا به آنتی‌بیوتیک‌های اولیه پاسخ ندهد، ممکن است در برخی موارد نیاز به کشت ادرار باشد.
همچنین ممکن است دامپزشک برای بررسی عفونت سیستمیک، دیابت و بیماری کلیوی نمونه خون بگیرد؛ زیرا این بیماری‌ها ممکن است علائمی مشابه بیماری دستگاه ادراری تحتانی گربه داشته باشند. سنگ‌های مثانه یا مجرای ادرار معمولاً در عکس‌برداری با اشعه ایکس دیده می‌شوند، اگرچه پزشکانی که به سونوگرافی دسترسی دارند ممکن است استفاده از اولتراسوند را برای بررسی تغییرات کلیه یا ناهنجاری‌های مثانه که در عکس‌برداری اشعه ایکس نشان داده نمی‌شوند، ترجیح دهند. تصویربرداری پیشرفته، مانند MRI یا CT، به‌ندرت مورداستفاده قرار می‌گیرد.
تشخیص و درمان موفقیت‌آمیز بیماری دستگاه ادراری تحتانی گربه اغلب به اطلاعات زیادی در مورد نحوه تعامل یک گربه با محیط خود در خانه نیاز دارد. آگاهی از تغییرات رفتاری اخیر در گربه شما بخش مهمی از روند تشخیص است. ممکن است از شما خواسته شود که یک پرسش‌نامه دقیق را درباره نحوه و مکان غذاخوردن، خواب، بازی و تعامل گربه با اعضای خانواده تکمیل کنید. این پرسش‌نامه‌ها می‌توانند به‌اندازه تست‌های آزمایشگاهی معمولی مفید باشند زیرا می‌توانند به شناسایی عوامل استرس‌زا در محیط گربه شما کمک کنند.
درمان بیماری دستگاه ادراری تحتانی گربه چگونه انجام می‌شود؟
درمان بیماری دستگاه ادراری تحتانی گربه با توجه به وضعیت هر گربه و بر اساس سندرم، بسیار خاص است. برخی از درمان‌های رایج عبارت‌اند از: افزایش مصرف آب (تغذیه غذای مرطوب یا وسوسه‌کردن گربه‌ها با آب‌نما برای آب‌خوردن)، و کاهش وزن در گربه‌های دارای اضافه‌وزن. برخی از گربه‌ها نیز به ترکیبی از درمان‌ها یا رویکرد «چندوجهی» نیاز دارند.
چند درمان خاص‌تر نیز وجود دارد که دامپزشک شما ممکن است بر اساس علت اصلی بیماری از آنها استفاده کند و به شرح زیر هستند:
عفونت‌های دستگاه ادراری
عفونت‌های باکتریایی یک علت نه‌چندان شایع FLUTD هستند؛ اما اگر دامپزشک در آزمایش ادرار یا کشت ادرار، باکتری را در مثانه گربه شما کشف کند، احتمالاً آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.
سنگ مثانه
سنگ‌های مثانه اغلب به جراحی نیاز دارند، به‌ویژه در گربه‌های نر که در معرض خطر انسداد خطرناک مجرای ادرار هستند. برخی از سنگ‌ها را می‌توان با استفاده از رژیم‌های غذایی تجویزی حل کرد، اما این روش باید بااحتیاط مورداستفاده قرار گیرد، زیرا ممکن است هفته‌ها طول بکشد. هنگامی که یک سنگ از سیستم ادراری خارج شد، گربه شما احتمالاً تحت رژیم غذایی درمانی قرار می‌گیرد تا خطر تشکیل سنگ‌های جدید کاهش یابد.
FIC
FIC شاید سخت‌ترین سندرم برای کنترل باشد. درمان FIC در گربه‌ها اغلب شامل ترکیبی از داروهای ضددرد، رژیم غذایی درمانی، داروهای ضد اسپاسم و مدیریت محیطی است. درمان اغلب شامل تغییرات رفتاری و محیطی مانند موارد زیر نیز هست:
- تعیین و حذف منابع استرس یا اضطراب برای گربه
- اطمینان از دسترسی آسان به غذا، آب و توالت برای گربه
- آزادی عمل دادن به گربه برای ابراز رفتارهای عادی
می‌توانید از پازل‌های غذا، درختان گربه و فواره‌های آب برای کاهش استرس و افزایش شادی گربه خود نیز استفاده کنید. در موارد شدید ممکن است گربه نیاز به داروهای ضداضطراب داشته باشد، اما استفاده از این داروها اغلب آخرین راه‌حل هستند.
بازیابی و مدیریت بیماری دستگاه ادراری تحتانی گربه
پس از آغاز درمان، اگرچه بهبود علائم می‌توانند در عرض چند روز رخ دهد، اما بازگشت FLUTD بسیار معمول است؛ بنابراین مدیریت فعال این بیماری یک برنامه طولانی‌مدت و همیشگی است. داروها فقط در موارد شدید ممکن است طولانی‌مدت استفاده شوند. گربه‌هایی که به‌خوبی به رژیم‌های غذایی درمانی پاسخ می‌دهند باید برای همیشه این رژیم را دنبال کنند.
تغییرات ناگهانی در محیط گربه احتمال بازگشت علائم را بیشتر می‌کند. به همین دلیل شما باید سعی کنید موقعیت‌های استرس‌زا مانند جابه‌جایی یا اضافه‌کردن حیوانات خانگی جدید یا اعضای جدید به خانه را کنترل کنید.
در حالی که بسیاری از گربه‌های مبتلا به FLUTD می‌توانند زندگی طولانی و شادی داشته باشند، اما شکست درمان در بسیاری موارد دیده شده است. متأسفانه، ممکن است اتانازی برای گربه‌هایی که با درد و اضطراب غیرقابل‌کنترل مواجه هستند، در نظر گرفته شود.
کلام پایانی
بیماری دستگاه ادراری گربه (FLUTD) از جمله بیماری‌های مرتبط به مجاری ادراری است که می‌تواند برای گربه بسیار آزاردهنده باشد. از جمله علائم این بیماری دستشویی‌کردن گربه در نقاطی خارج از توالت گربه است، همچنین داشتن مشکل در ادرار نیز می‌تواند نشان‌دهنده این بیماری باشد. عوامل مختلفی در بروز این بیماری نقش دارند که باید توسط دامپزشک بررسی شوند. برای کنترل این بیماری پزشکان با توجه به عامل ایجادکننده بیماری، درمان خاصی را تجویز می‌کنند. این بیماری اگرچه درمان نمی‌شود؛ اما قابل‌کنترل است و به همین دلیل شناخت و کنترل آن با کمک دامپزشک بسیار اهمیت دارد.
منابع :
