بیماری کبد در گربه یکی از بیماری‌هایی است که می‌تواند روند زندگی این حیوانات دوست‌داشتنی را مختل کند و باعث مشکلاتی برای آنها گردد. کبد بزرگ‌ترین اندام داخلی بدن گربه است و زمانی که دچار مشکل شود می‌تواند چالش‌های زیادی برای سلامت گربه ایجاد کند. کبد در تنظیم سطح مواد شیمیایی موجود در خون، ساخت پروتئین برای پلاسمای خون و حذف مواد زائد از طریق کلیه‌ها نقش مهمی دارد. این‌ها تنها بخش کوچکی از وظایف کبد هستند که در صورت بروز مشکل در کبد، می‌توانند باعث مشکلاتی در سیستم بدنی گربه شوند. بیماری کبد در گربه بسیار شایع است و به همین دلیل آشنایی با آن اهمیت بالایی دارد. در مقاله امروز به بیماری کبد در گربه و راه‌های پیشگیری از آن می‌پردازیم.
بیماری کبد در گربه چیست؟
کبد یکی از اندام‌های حیاتی بدن است و نقش مهمی در حذف مواد سمی از خون، تبدیل مواد مغذی غذا به انرژی، ذخیره ویتامین‌ها و مواد معدنی، و تجزیه داروها به مواد مؤثر دارد. به‌صورت کلی می‌توان گفت کبد نقش مهمی در بسیاری از فرایندهای موردنیاز برای زنده‌ماندن گربه دارد و ازاین‌جهت سلامت آن بسیار پر اهمیت است.
کبد در معرض آسیب‌های مختلفی است و نارسایی در آن باعث التهابی به نام هپاتیک می‌شود. این اختلال در صورت عدم درمان می‌تواند کبد را از کار بیندازد. زمانی که کبد دچار اختلال و در نهایت نارسایی شود سموم در بدن جمع می‌شوند، امکان تجزیه پروتئین در سطح خون کاهش می‌یابد و همچنین کاهش سطح قند خون نیز رخ می‌دهد. این موارد می‌توانند باعث مشکلاتی در سیستم عصبی و دستگاه گوارش، پاره شدن رگ‌های خونی، تجمع مایعات و مشکلات لخته خون در بدن گربه شوند.
مدیریت و کنترل بیماری کبدی می‌تواند از وقوع چنین مشکلاتی جلوگیری کند. بسیاری از گربه‌ها پس از تشخیص و آغاز درمان مشکلات کبدی، می‌توانند به‌راحتی به زندگی خود ادامه دهند.
انواع بیماری کبد در گربه
به‌صورت کلی بیماری‌های کبدی به ۴ دسته تقسیم می‌شوند:
بیماری التهابی کبد
بیماری التهابی کبد نشان از وجود یک التهاب در بدن گربه می‌دهد. اگر التهاب از نوع اولیه باشد به این معنی است که خود کبد باعث التهاب شده است. بااین‌وجود در برخی مواقع التهاب اندام‌های مجاور یا وجود مشکلات دیگر باعث التهاب کبد می‌شوند. یکی از شایع‌ترین بیماری‌های التهابی کبد در گربه «کلانژیوهپاتیت» است که التهاب اولیه کبد محسوب می‌شود و می‌تواند خفیف یا شدید باشد. 2۵ درصد از کل موارد بیماری کبد شامل این بیماری می‌شوند. این بیماری گربه به دلیل ورود باکتری‌ها از سیستم گوارشی به مجاری صفراوی و در نهایت کبد رخ می‌دهد. از جمله التهابات ثانویه نیز می‌توان به پانکراتیت یا التهاب پانکراس و بیماری التهابی روده اشاره کرد.
لیپیدوز کبدی
این بیماری را کبد چرب نیز می‌نامند. بر اثر لیپیدوز، سلول‌های کبدی بیش از حد ممکن به ذخیره چربی می‌پردازند و این مسئله باعث می‌شود در روند متابولیزه کردن غذای گربه برای انرژی مشکل ایجاد شود. لیپیدوز می‌تواند در گربه‌های دارای اضافه‌وزن و حتی گربه‌های لاغر رخ دهد. بیماری لیپیدوز کبدی می‌تواند متوسط تا شدید باشد و علل شایع آن را چاقی، بیماری کلیوی، دیابت شیرین و استرس شدید می‌دانند.
سرطان
یکی دیگر از عامل‌های بیماری کبد در گربه‌ها سرطان است که می‌تواند شدید باشد. سرطان کبد در گربه‌ها کمتر دیده می‌شود و شایع‌ترین انواع سرطان که بر کبد اثر گذارند سرطان لنفوم و کارسینوم مجرای صفراوی هستند.
عفونت
بسیاری مواقع بیماری کبد در گربه به دلیل عفونی‌شدن کبد رخ می‌دهد. به طور معمول ویروس‌ها، انگل‌ها و قارچ‌ها عامل عفونت کبد هستند. عفونت کبدی نسبت به سایر بیماری‌های کبدی کمتر رخ می‌دهد و می‌تواند خفیف تا متوسط باشد.
از جمله پاتوژن‌هایی که می‌توانند بر روی کبد اثر بگذارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ویروس‌هایی مانند پریتونیت عفونی گربه‌سانان (FIP)
- قارچ‌هایی مانند هیستوپلاسموز
- انگل‌هایی مانند توکسوپلاسموز
- تک‌یاخته‌هایی مانند سیتااکسونوزیس
علائم بیماری کبد در گربه
علائم بیماری کبد در گربه به طور معمول بسیار مشابه علائم دیگر بیماری‌ها است و تشخیص آن کمی سخت است. بااین‌وجود علائمی در هنگام بیماری‌های کبدی رخ می‌دهد که شما می‌توانید با توجه به آنها متوجه شوید گربه شما به بیماری کبدی دچار شده است یا خیر! این علائم به شرح زیر هستند:
- بی‌اشتهایی یا کم‌اشتهایی
- افزایش تشنگی
- کم‌شدن وزن یا کاهش ناگهانی آن
- افزایش بیش از حد ترشح بزاق یا آب دهان
- کاهش سطح انرژی و فعالیت
- بزرگ‌شدن شکم
- ادرار نارنجی‌رنگ
- زردی لثه، سفیدی چشم یا پوست
- تغییر در رفتار گربه مانند تمایل او به پنهان‌شدن
تشخیص بیماری کبد در گربه
آزمایش خون متداول‌ترین راه تشخیص بیماری کبد در گربه است. دامپزشک در ابتدا به معاینه گربه شما می‌پردازد و از علائم گربه سؤال خواهد کرد. در نهایت برای تشخیص بیماری کبد آزمایش خون تجویز می‌شود. آزمایش خون تنها نشان می‌دهد که گربه شما دچار بیماری کبد هست یا نه! اما دلیل بیماری کبد را مشخص نمی‌کند. برای این کار توصیه می‌شود از بیوپسی یا نمونه‌برداری استفاده شود. برای این کار نمونه کوچکی از کبد را جدا کرده و به پاتولوژی می‌فرستند تا بررسی شود. ممکن است برای تشخیص بیماری از سونوگرافی نیز استفاده شود. سونوگرافی می‌تواند به تشخیص توده در کبد کمک کند. همچنین برای بررسی اندام‌های نزدیک کبد که می‌توانند باعث التهاب آن شوند نیز استفاده می‌شود.
درمان بیماری کبد گربه
خبر خوش این است که همه بیماری‌های کبد و خصوصاً لیپیدوز کبدی با درمان‌های مناسب بهبود می‌یابند. اگر گربه شما بر اثر بیماری دچار کم‌آبی شده باشد ممکن است نیاز به بستری‌شدن در بیمارستان و تزریق مایعات به صورت وریدی داشته باشد. اگر بیماری کبدی خفیف باشد مایعات زیر پوستی بدون بستری‌شدن در بیمارستان به گربه تزریق می‌شوند. در روند درمان ممکن است به دلیل کم‌اشتهایی و غذا نخوردن گربه از لوله تغذیه و داروهای اشتهاآور نیز استفاده شود. به‌صورت کلی برای درمان بیماری کبد در گربه داروها و مراقبت‌های حمایتی وجود دارد که دامپزشک می‌تواند برای گربه شما آنها را تجویز کند.
داروهای مورد استفاده برای درمان بیماری کبد در گربه
برخی از داروهایی که برای درمان بیماری کبد در گربه استفاده می‌شوند به شرح زیر هستند:
- محرک‌های اشتهاآور
- آنتی بیوتیک‌ها
- داروهای ضد تهوع
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
- مکمل‌ها مانند ویتامین ب
- داروهای اسید صفراوی
- داروهای محافظ کبد
- داروهای ضد درد
راه‌های پیشگیری از بیماری کبد در گربه
یکی از مهم‌ترین اقداماتی که می‌توانید انجام دهید آشنایی با راه‌های پیشگیری از بیماری کبد در گربه است. با این کار شما می‌توانید از ابتلای گربه به این بیماری جلوگیری کنید. از جمله اقداماتی که می‌توانید انجام دهید موارد زیر هستند:
- انجام معاینات سالیانه و انجام آزمایش خون برای بررسی وضعیت کبد
- مراجعه به دامپزشک در صورت مشاهده هرگونه علائم مشکوک، به‌خصوص کاهش اشتهای گربه
- جلوگیری از ابتلای گربه به انگل‌ها با محدودکردن تعامل او با گربه‌های خیابانی
کلام پایانی
آشنایی با بیماری کبد در گربه و راه‌های پیشگیری از آن بسیار اهمیت دارد؛ زیرا بیماری کبد در گربه قابل‌کنترل است و می‌توان با اقدام به‌موقع به درمان آن کمک کرد. بیماری کبد در گربه با علائمی همچون کاهش اشتها و وزن، کاهش فعالیت‌های گربه، زردی پوست و چشم همراه است و می‌تواند در عملکرد بدنی گربه مشکلاتی را ایجاد کند.
به طور معمول بیماری کبدی التهابی و لیپیدوز کبدی در گربه‌ها شایع است که هر کدام درمان‌های خاص خود را دارند. پزشک با معاینه و آزمایش خون می‌تواند بیماری کبد گربه را تشخیص دهد و در صورت نیاز با نمونه‌برداری به علت آن پی ببرد. درمان این بیماری نیاز به داروهای خاص دارد که تنها توسط دامپزشک قابل‌تجویز هستند. با کنترل و مدیریت این بیماری گربه شما می‌تواند به زندگی عادی خود بازگردد.
منابع :
