گلوله مویی در گربه مشکل رایجی است و اغلب نشانه‌ای از یک مشکل اساسی در سلامتی حیوان خواهد بود بنابراین باید گفت که این مشکل در گربه‌ها عادی نیست. اگرچه خوردن مقداری مو در حین نظافت شخصی برای گربه طبیعی است اما موها در یک گربه سالم باید از دستگاه گوارش عبور کند و از طریق مدفوع از بدن خارج شوند.
گربه‌هایی که بیش از یک یا دو بار در هفته گلوله مویی دفع می‌کنند باید توسط دامپزشک معاینه شوند. اگر گربه شما به طور مکرر دچار گلوله مویی میشود؛ باید سبک زندگی حیوان خانگی خود را تغییر دهید. در این مقاله به طول کامل درباره علت، علائم و درمان گلوله مویی در گربه صحبت می‌کنیم.
گلوله مویی در گربه چیست؟
گلوله مویی در گربه (Cat Hairballs) یک توپ پر از مو است که گربه استفراغ میکند. نام علمی گلوله مویی تریکوبزوارها است. این بیماری گربه، زمانی ایجاد میشود که گربه‌ها در حین نظافت خود، موهایشان را می‌خورند. اگرچه مو به طور معمول باید از دستگاه گوارش گربه عبور کند اما گاهی اوقات مو در داخل معده باقی می‌ماند. این مشکل به دلیل مصرف بیش از حد مو یا کاهش توانایی معده و روده برای حرکت مواد به سمت روده بزرگ است.
از آنجایی که مو قابل هضم نیست؛ هر مویی که از معده خارج نمی‌شود، در داخل معده به شکل گلوله در می‌آید. سپس گربه گلوله‌های مو را استفراغ میکند. گربه‌های سالم به طور مرتب گلوله مویی را استفراغ نمی‌کنند. اگر گربه یک گلوله مویی بزرگ را بیرون ندهد (از طریق استفراغ یا عبور از سیستم گوارشی و خارج کردن آن از بدن با مدفوع)، این مشکل میتواند تهدیدی برای زندگی گربه باشد زیرا باعث انسداد مجرای روده میشود.
گلوله مویی در گربه چه شکلی است؟
بیشتر گلوله‌های مو در گربه‌ها لوله‌ای شکل هستند. با این حال، برخی از گلوله‌ها ممکن است بیشتر شبیه توده‌های کوچک‌تر، گرد یا بی‌شکل از چند تار موی سرگردان به نظر برسند. گلوله‌های مو به دلیل بزاق یا محتویات دستگاه گوارشی که روی آنها را می‌پوشانند کمی مرطوب و لزج یا کف آلود خواهند بود. محتویات درون معده گربه ممکن است گلوله مویی را به رنگ زرد یا قهوه‌ای تیره درآورد و گاهی اوقات باعث اشتباه گرفتن آنها با مدفوع یا استفراغ معمولی شود؛ اگرچه گلوله‌ها آنقدرها هم بدبو نیستند.
اندازه گلوله مویی ممکن است از اندازه یک سکه تا اندازه دست کف متغیر باشد. برخلاف تصور رایج، گربه‌ها گلوله مویی را سرفه نمی‌کنند. گلوله مویی استفراغ میشود نه اینکه با سرفه دفع شود. برخی از صاحبان حیوانات خانگی ممکن است سرفه را با تلاش برای پرتاب گلوله مویی به بیرون اشتباه بگیرند. اگر گربه شما سرفه میکند اما گلوله مویی بالا نمی‌آورد، ممکن است این مشکل نشانه‌ای از یک مشکل تنفسی باشد و نیاز به معاینه دامپزشک دارد.
هنگامی که گربه شما میخواهد یک گلوله مویی را بیرون بیاورد، ممکن است درست قبل از استفراغ صدایی از خود بیرون بیاورد و سر و بدنش را با گردن کشیده پایین بیاورد یا بچرخاند. به خاطر داشته باشید که اگر گلوله مویی واقعی را در استفراغ گربه‌تان نمی‌بینید، حتما مشکل دیگری باعث استفراغ وی میشود. بنابراین، مراجعه به دامپزشک میتواند بهترین راه حل باشد.
علت گلوله مویی در گربه‌ها
گربه‌های بالغ می‌توانند تا 25 درصد از زمان خود را صرف نظافت شخصی کنند. زبان زمخت گربه، با خارهای رو به عقب (پاپیلاها) که هنگام لیسیدن موهایش را شانه میکند، کثیفی، حشرات و سایر آلودگی‌هایی که روی خز و پوست جمع شده‌اند را جمع میکند. موها تا حد زیادی غیرقابل هضم هستند، بنابراین به دلیل رفتار نظافت ذاتی گربه، گلوله مویی در معده میتواند در طول زمان ایجاد شود.
هنگامی که توده مو باعث تحریک پوشش داخلی معده گربه شما میشود؛ استفراغ برای بیرون راندن آن رخ می‌دهد. گربه‌های اهلی اولیه، موهای زیادی برای اصلاح نداشتند. اگرچه خز این حیوانات ممکن است تکامل یافته باشد اما دستگاه گوارش گربه‌ها چندان تغییر نکرده است.
بیشتر گربه‌های مو کوتاه مشکل خاصی با گلوله مویی ندارند اما گربه‌های مو بلند ممکن است به دلیل افزایش مقدار خزی که به طور ناخواسته هنگام نظافت می‌بلعند؛ مشکلات بیشتری داشته باشند. این گربه‌ها بیشتر احتمال دارد؛ مشکلات استفراغ مرتبط با گلوله مویی خود را تجربه کنند و هم‌چنین در معرض افزایش خطر ابتلا به انسداد روده هستند.
نژادهایی که بیشتر با گلوله مویی مواجه میشوند عبارتند از:
- پرشین
- هیمالیا
- راگدال
- مین کون
- گربه‌های جنگلی نروژی
- سیبری
- آنگورا ترکی
خوشبختانه، بچه گربه‌ها کمتر به گلوله مویی مبتلا میشوند زیرا گربه‌های جوان هنوز یاد نگرفته‌اند که چگونه باید موهایشان را به اندازه بزرگترها تمیز کنند. بنابراین گلوله مویی برای گربه‌های جوان نگرانی خاصی محسوب نمی‌شود.
علائم گلوله مویی در گربه‌ها
واضح‌ترین علامتی که نشان می‌دهد گربه شما گلوله مویی دارد؛ پیدا کردن گلوله روی زمین است. قبل از دفع کردن یک گلوله مویی، گربه‌ها معمولاً روی زمین قوز می‌کنند و صدای خاصی در می‌آورند و سرفه یا تهوع شدیدی دارند. موی گیر افتاده در مجرای روده میتواند مشکلات جدی ایجاد کند، بنابراین اگر فکر می‌کنید گربه ممکن است گلوله مویی داشته باشد، حتما باید توسط دامپزشک معاینه شود.
ممکن است متوجه شوید؛ گربه‌تان ذره‌ای استفراغ میکند که هم‌رنگ خزش است و معمولاً حاوی مو و مواد دیگری است که از معده‌اش خارج میشود. علائم رایج گلوله مویی به شرح زیر هستند:
- استفراغ با غذا یا مایعات
- توپ مو به شکل استوانه‌ای
- سرفه خشک، خس خس سینه یا نفخ
- از دست دادن اشتها
- اسهال یا یبوست
- شکم متورم
- ضعف یا بی‌حالی
اگر گربه مکرراً استفراغ میکند یا علائم دیگری را از خود نشان می‌دهد، حتما او را نزد دامپزشک ببرید. این علائم می‌توانند نشانه انسداد روده باشند.
آیا گلوله مویی در گربه طبیعی است؟
استفراغ گربه‌ها با گلوله مویی از نظر پزشکی طبیعی نیست. مویی که یک گربه سالم در حین نظافت می‌بلعد باید از روده‌ها عبور کند و در طول یک حرکت عادی روده همراه با مدفوع خارج شود. در حالی که رفتار طبیعی نظافت گربه باعث ایجاد گلوله مویی میشود؛ روشی که حیوان موها را از بین میبرد ممکن است طبیعی نباشد.
اگر گربه شما به راحتی فقط یک بار در هفته یا کمتر، گلوله مویی را استفراغ میکند؛ احتمالاً نیازی به مراجعه به دامپزشک ندارد. اگر گربه شما بیشتر استفراغ میکند (چند بار در هفته یا روزانه)، مراجعه به دامپزشک توصیه میشود زیرا ممکن است یک اختلال گوارشی زمینه‌ای مقصر این مشکل باشد.
گربه‌های مو بلند مستعد گلوله مویی هستند و حداقل دو برابر بیشتر از نژادهای مو کوتاه استفراغ گلوله مویی دارند زیرا موهایی که در طول نظافت می‌بلعند بیشتر است. نظافت بیش از حد یا نظافت اجباری نیز میتواند احتمال ابتلای گربه به گلوله مویی را افزایش دهد. نظافت بیش از حد گربه، میتواند عوامل زیر افزایش یابد:
- استرس یا اضطراب (از جمله ناراحتی به علت ظرف خاک کثیف)
- درد (گربه ممکن است ناحیه دردناک بدن را با وسواس لیس بزند)
- تشک‌های مویی
- بیماری پوستی (مانند آلرژی)
- انگل‌های بیرونی (مانند کک)
برخی از اختلالات گوارشی نیز می‌توانند منجر به گلوله مویی بیشتری شوند. اختلالات حرکتی دستگاه گوارش و علل زمینه‌ای استفراغ مزمن (مانند بیماری التهابی روده یا لنفوم گوارشی) می‌توانند خطر مشکلات گلوله مویی را افزایش دهند. اختلالات حرکتی دستگاه گوارش زمانی است که دستگاه گوارش آن‌طور که باید در یک حرکت رو به جلو منقبض نمی‌شود و اجازه می‌دهد خز در معده جمع شود و درهم بپیچد.
گلوله مویی معمولاً خیلی خطرناک نیست اما میتواند در مری قرار بگیرد یا به اندازه‌ای بزرگ شود که باعث انسداد روده شود. همه این موارد نیاز به مداخله پزشکی فوری دارند. علائم زیر ممکن است نشان دهنده یک مشکل جدی باشند:
- استفراغ مکرر یا تلاش برای استفراغ بدون خروجی
- شکم متورم یا دردناک
- یبوست یا خروج غیر طبیعی مدفوع
گلوله مویی در گربه یا آسم گربه
گربه‌هایی که از حمله آسم رنج می‌برند؛ خس خس می‌کنند. این مشکل بسیار شبیه به صداهای سرفه یا صدایی است که گربه در هنگام بیرون آوردن گلوله مویی از خود در می‌آورد. تشخیص آسم اغلب توسط صاحب گربه که فکر میکند سرفه ناشی از گلوله مویی است به تعویق می‌افتد.
تمایز بین گربه‌ای که سرفه میکند و گربه‌ای که با گلوله مویی استفراغ میکند دشوار است.
گربه در طول حمله آسم اغلب به سمت زمین خم میشود و سر و گردن خود را به سمت بیرون دراز میکند زیرا سعی میکند هوای بیشتری به داخل بدمد. اگر گربه شما مرتباً سرفه یا استفراغ میکند؛ بهترین برنامه این است که حیوان را نزد دامپزشک ببرید. یافتن علت اصلی این علائم که با رادیوگرافی قفسه سینه یا شکم انجام میشود، به دامپزشک شما کمک میکند تا بهترین استراتژی را برای حفظ سلامت گربه ارائه دهد.
گلوله مویی در گربه یا استفراغ
همان‌طور که قبل‌تر گفتیم، وقتی گربه یک گلوله مویی را دفع میکند، در واقع آن را استفراغ میکند. با این حال، گربه‌ها به دلایل دیگری ممکن است استفراغ کنند. بسیاری از گربه‌هایی که مرتباً گلوله مویی را بالا می‌آورند؛ مشکل حرکتی روده‌ای مانند بیماری التهابی روده (IBD) دارند. حتی اگر در استفراغ گربه خود مو می‌بینید، ممکن است به دلیل گلوله مویی نباشد.
گربه‌ها به طور متوسط حدود 3الی5 ساعت در روز را به نظافت خود می‌گذرانند؛ بنابراین اغلب در معده این حیوانات مو وجود دارد. اگر گربه شما استفراغ میکند و بیمار است؛ غذا نمیخورد، بی‌حال است یا اسهال هم دارد، این مشکل شاید به دلیل وجود یک گلوله مویی ساده نباشد.
هم‌چنین ممکن است گربه‌ای که گلوله مویی در شکم خود دارد؛ بدون تولید مو استفراغ کند. بنابراین کمبود مو در استفراغ همیشه نشان دهنده علت استفراغ نیست. اگر گربه شما استفراغ‌های مکرر را تجربه میکند، برای بررسی علت اصلی باید به دامپزشک مراجعه کنید.
درمان گلوله مویی در گربه
همان‌طور که گفته شد؛ اگر گربه شما فقط گاهی اوقات گلوله مویی تولید میکند، مداخله دامپزشکی معمولاً ضروری نیست. با این حال، اگر گربه شما گلوله مویی بیشتری دارد، یک قرار ملاقات برای معاینه دامپزشکی ضروری است. اگر گربه‌تان به نظر می‌رسد میخواهد یک گلوله مویی را بیرون بیاورد اما نمی‌تواند، همیشه به دنبال مراقبت‌های دامپزشکی باشید. خوشبختانه، بیشتر گلوله‌های مویی می‌توانند بدون مشکل از معده و روده عبور کنند و با درمان‌های خاص و درمان‌های تجاری به راحتی قابل کنترل هستند.
یکی از درمان‌های خانگی که ممکن است مفید باشد؛ استفاده از مقدار کمی پارافین خوراکی است. شما می‌توانید یک چهارم قاشق چای خوری را روی پنجه گربه بگذارید تا آن را بلیسد و ببلعد. این کار ممکن است تا یک یا دو بار در هفته تکرار شود. پارافین به عنوان روان کننده برای کمک به عبور مو از روده و مدفوع عمل میکند.
برخی از دستمال‌ها یا شامپوهای مرطوب کننده نیز برای کاهش ریزش و کاهش تشکیل گلوله مویی به بازار عرضه شده‌اند اما بسیاری از آنها بی‌اثر هستند. استفاده از دستمال‌های مرطوب کننده ضدحساسیت ممکن است به از بین بردن موهای مرده یا شل قبل از بلع آن کمک کند اما برس کشیدن منظم گربه روش مؤثرتری است.
افزایش فیبر میتواند به سرعت بخشیدن روند کار دستگاه گوارش کمک کند و احتمال اینکه موهای بلعیده شده از طریق مدفوع گربه دفع شود را افزایش دهد. با این حال، مقادیر نامناسب مکمل‌های فیبر مانند پودر متاموسیل می‌توانند باعث اتساع دردناک گاز و ناراحتی دستگاه گوارش شوند. اگر به دنبال افزایش فیبر در رژیم غذایی گربه خود هستید، پس از صحبت با دامپزشک، علف گربه یا یک رژیم غذایی خاصی که مخصوص کنترل گلوله مویی است را در نظر بگیرید.
دارو درمانی برای گلوله مویی در گربه
سایر محصولات تجاری، اعم از محصولات بدون نسخه یا نسخه‌ای می‌توانند به تسهیل عبور گلوله مویی کمک کنند. قبل از امتحان کردن هر دارویی، با دامپزشک خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که هیچ مشکل زمینه‌ای وجود ندارد تا باعث ایجاد مشکلات گلوله مویی در گربه شما شود. اگر عوامل دیگری شناسایی شدند، ابتدا باید آنها را درمان کرد.
پیشگیری از گلوله مویی در گربه‌ها
شما می‌توانید با نظافت و برس زدن منظم، احتمال ایجاد گلوله مویی در گربه خود را کاهش دهید. به خصوص شانه زدن گربه برای از بین بردن موهای شل قبل از اینکه گربه شما فرصتی برای بلعیدن آن پیدا کند؛ روشی عالی خواهد بود. برس‌های مخصوص به آرامی موهای شل را در لایه رویی خز گربه و لایه زیرین متراکم‌تر از بین می‌برند.
بدن نژادهای مو بلند باید روزانه برس زده شوند. برداشتن توده‌های خز و گره‌های مویی قبل از اینکه گربه شما فرصتی برای قورت دادن آنها داشته باشد نیز بسیار مفید است. قیچی کردن یا تراشیدن موی گربه مو بلند ممکن است کاری ضروری باشد. می‌توانید از یک آرایشگر حرفه‌ای برای حیوان خانگی خود کمک بگیرید.
خمیر مالت مخصوص دفع گلوگه مویی
از دامپزشک خود در مورد رژیم غذایی مخصوص گربه‌سانان که برای کمک به کاهش گلوله مویی فرموله شده است؛ سوال کنید. غذای کنترل کننده گربه حاوی فیبر بالا و حاوی اسیدهای چرب و سایر مواد مغذی برای بهبود خز گربه و کاهش ریزش آنهاست.
تغذیه با مقادیر کمتر غذا ولی به دفعات بیشتر نیز میتواند به جلوگیری از گلوله مویی کمک کند. بیشتر غذاهای مرطوب نیز برای تغذیه مفید هستند زیرا غذاهای کنسرو شده دارای رطوبت بالاتری می‌باشند تا به حرکت گلوله‌های خز در روده‌ها کمک کنند. والدین حیوانات خانگی نیز می‌توانند با اطمینان از تمیز و پر بودن کاسه‌های آب یا استفاده از آبنما که بسیاری از گربه‌ها از آن لذت می‌برند، افزایش مصرف آب را تشویق کنند.
مراقب خوراکی‌هایی باشید که به عنوان داروهای گلوله مویی به بازار عرضه میشوند زیرا بسیاری از آنها پر کالری هستند و ممکن است برای مشکلات ریزش مو مفید نباشند. علاوه بر این، نظافت بیش از حد را کاهش دهید تا از قورت دادن موی زیادی در گربه جلوگیری کنید. شما می‌توانید خطرات نظافت بیش از حد را با موارد زیر کاهش دهید:
- تمیز نگه داشتن ظرف خاک
- استفاده از فرومون های گربه برای کاهش استرس
- مدیریت هر گونه درد مزمن با راهنمایی دامپزشک
- استفاده از داروهای پیشگیری کننده از کک در تمام طول سال
- مدیریت هر گونه بیماری پوستی
این استراتژی‌های پیشگیرانه می‌توانند به کاهش شدت گلوله مویی در گربه شما کمک کنند.
کلام آخر
برای اطمینان از اینکه گربه شما به خوبی به درمان پاسخ می‌دهد؛ یک قرار ملاقات با دامپزشک لازم است. در صورتی که باید گلوله مویی را با جراحی برداشت؛ تعیین یک قرار ملاقات ضروری است. دامپزشک شما بهبود و پیشرفت گربه را بررسی میکند و دستورالعمل‌هایی را برای جلوگیری از گلوله مویی در آینده ارائه می‌دهد. درمان زودهنگام گلوله مویی یا انسداد روده میتواند به بهبودی کامل برای حیوان منجر شود.
منبع:
