آیا می‌دانستید گربه ها نیز مانند انسان‌ها ممکن است دچار سرمازدگی شوند؟ سرمازدگی در گربه ها اغلب در حیواناتی دیده میشود که در مناطق سردسیر زندگی میکنند. سرمازدگی ممکن است در ابتدا دردناک نباشد و حتی ممکن است نواحی خاصی از بدن حیوان فاقد حس باشند اما با گرم شدن بدن گربه، نواحی آسیب دیده به شدت دردناک خواهند شد.
آسیب به بافت میتواند آنقدر شدید باشد که امکان نجات حیوان وجود نداشته باشد و حتی ممکن است نیاز به قطع عضو باشد. سرمازدگی زمانی اتفاق میافتد که گربه در معرض سرمای شدید قرار میگیرد و بافت اندام‌هایی مانند نوک گوش، پنجه‌ها یا نوک دم از بین می‌رود. در این مقاله به علائم، درمان و مسائل مربوط به سرمازدگی در گربه ها صحبت میکنیم.
سرمازدگی در گربه ها چیست؟
سرمازدگی گربه (Cat Frostbite) آسیبی است که به پوست و بافت بدن حیوان در اثر قرار گرفتن طولانی مدت در دمای انجماد (صفر درجه سانتیگراد و پایین‌تر) ایجاد میشود. هنگامی که پوست در معرض دمای انجماد قرار میگیرد، رگ‌های خونی که پوست را خون رسانی میکنند، منقبض میشوند. وقتی این اتفاق میافتد، خون نمیتواند گرما، اکسیژن و مواد مغذی را به پوست برساند. در نتیجه، پوست منجمد میشود و در داخل سلولهای پوست کریستال‌های یخ تشکیل میشوند که این روند باعث پارگی و مرگ سلولها میشود. در حالی که این مکانیسم زندگی گربه را حفظ میکند اما سرمازدگی میتواند منجر به آسیب جبران ناپذیری به پوست شود.
پوستی که اندامها را می‌پوشاند، از جمله دم، پنجه‌ها، بینی و گوشها، در معرض بالاترین خطر سرمازدگی قرار دارد. شدت سرمازدگی بر اساس چهار درجه دسته بندی میشود. سرمازدگی درجه یک خفیف‌ترین شکل است که فقط لایه بالایی پوست را درگیر میکند و معمولاً باعث آسیب دائمی نمیشود. سرمازدگی درجه سوم و چهارم زمانی رخ میدهد که کل پا، ساق پا، بینی یا گوش یخ می‌زنند و در نتیجه آسیب دائمی ایجاد شده و باید عضو قطع شود.
علائم سرمازدگی در گربه‌ها
قسمتهای آسیب دیده بدن حیوان ممکن است با گرم شدن بهبود یابند. گرم کردن این قسمتها با استفاده از آب گرم امکان پذیر است اما دامپزشک باید برای درمان مناسب گربه را ارزیابی کند. گرم شدن پوست ممکن است ناحیه مورد نظر را قرمز و ملتهب کند و حتی با لمس دردناک باشد.
سرمازدگی شدید ممکن است به رنگ آبی باشد و سپس به سمت سیاه پیش رود. در این مرحله، بافت به احتمال زیاد مرده و ممکن است به قطع عضو توسط دامپزشک نیاز باشد. در سایر موارد سرمازدگی شدید بافت شروع به ریزش کرده و در نهایت می‌ریزد. این فرآیند ممکن است یک هفته یا بیشتر بعد از مواجهه اولیه طول بکشد و ایجاد چرک یا بوی بد در این مدت معمول است.
میزان کامل آسیب ناشی از سرمازدگی ممکن است تا چند روز آشکار نشود. همچنین، توجه داشته باشید که گربه‌ای که دچار سرمازدگی شده است نیز احتمالاً از اثرات هیپوترمی (افت دمای مرکزی بدن) رنج می‌برد. علائم بالینی سرمازدگی گربه عبارتند از:
- در پوست یا اندامها احساس سفتی و سردی میشود.
- پوست با یخ زدگی قرمز، متورم و دردناک میشود.
- در پنجه‌ها، نوک دم یا گوشها احساس یخ زدگی وجود دارد.
- در ابتدا، ناحیه آسیب دیده ممکن است بی‌حس یا فاقد حس باشد.
- موی ناحیه آسیب دیده می‌ریزد و نواحی طاس و ملتهب باقی می‌مانند.
- پوست ناحیه آسیب دیده تاول میزند.
- پوست تغییر رنگ میدهد (خاکستری، آبی، قرمز، بنفش تیره یا سیاه).
- لایه‌های پوست ممکن است پوسته پوسته شده و از بین بروند.
- ناحیه سرمازده ممکن است در روزهای بعد متورم و سیاه شود.
- نوک گوش ممکن است پیچ خورده و چروک شود.
- چند روز پس از قرار گرفتن در معرض سرما، بافت یخ زده ممکن است با شروع عفونتهای ثانویه شروع به بو گرفتن کند.
علائم سرمازدگی ممکن است چند روز تا چند هفته طول بکشند تا نواحی خاص مانند نوک گوشها ظاهر شوند. اگر سرمازدگی پوست را از بین ببرد، پوست به تدریج سیاه‌تر و مرده‌تر میشود تا اینکه در نهایت از بین می‌رود. بچه گربه ها و گربه های مسن نیز در معرض خطر سرمازدگی هستند. گربههایی که تحت شرایط پزشکی خاص قرار دارند که در آنها جریان خون در اندامها کاهش پیدا میکنند، مانند دیابت، بیماری قلبی، بیماری کلیوی یا پرکاری تیروئید، در معرض خطر سرمازدگی هستند.
علل سرمازدگی در گربه‌ها
سرمازدگی در اثر قرار گرفتن در معرض دمای کمتر از صفر درجه سانتیگراد (37 فارنهایت) ایجاد میشود. گربههایی که معمولاً سرپناهی ندارند، بیمار و ناتوان هستند یا از امراضی مانند دیابت یا بیماری قلبی رنج می‌برند که گردش خون را مختل میکنند، بیشتر آسیب پذیر هستند. سرمای ناشی از وزش باد یا خیس شدن خز میتواند خطر سرمازدگی را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. هر چه مدت طولانی‌تری گربه در معرض دمای پایین قرار گیرد، خطرات بیشتر خواهند بود. عامل دیگر تماس مستقیم با اجسام فلزی سرد است که میتوانند به موجب سرمازدگی شوند.
تشخیص سرمازدگی در گربه‌ها
تشخیص عمدتاً با میزان قرارگیری در معرض سرما و بازرسی بصری انجام میشود. بسیاری از مواردی که به شدت مشکوک به سرمازدگی هستند، با بازدید بدنی تشخیص داده میشود و در صورت عدم پاسخگویی به درمان، تشخیص‌های بیشتر پیگیری میشوند. در برخی موارد، ممکن است دامپزشک نیاز به رد سایر شرایط داشته باشد زیرا سرمازدگی میتواند علائمی شبیه به سایر بیماری‌ها و مشکلات گربه نشان دهد.
مسائلی مانند آسیب نور خورشید به نوک گوش، سوختگی، واسکولیت و بیماری‌های ناشی از سیستم ایمنی مانند لوپوس نیز میتواند ظاهری شبیه سرمازندگی داشته باشد. ممکن است انجام آزمایش‌های غربالگری خون برای بررسی آسیب اندامی در نتیجه هیپوترمی مناسب باشند. همچنین، بیوپسی‌های پوستی از ناحیه آسیب دیده میتوانند سایر شرایط را رد کنند و پزشک را در مورد احتمال بهبودی بافت آسیب دیده راهنمایی نمایند.
درمان سرمازدگی در گربه‌ها
دامپزشک میتواند گربه را معاینه کند و به شما اطلاع دهد که چه نوع درمانی مورد نیاز است. دامپزشک همچنین میتواند کمک‌های اولیه را ارائه دهد. در برخی موارد، در صورت بروز عفونت پوستی دامپزشک آنتیبیوتیک تجویز میکند. سرمازدگی گربه دردناک است، بنابراین دامپزشک احتمالاً داروهای ضد درد را برای گربه شما تجویز خواهد کرد.
کمک‌های اولیه فوری
اگر گربه‌ای پیدا کردید که دچار سرمازدگی شده است، درد زیادی خواهد داشت. کمک‌های اولیه سریع شامل بیرون آوردن گربه از سرما و تامین گرما در حین انتقال حیوان به مطب دامپزشک است. شما میتوانید کارهای زیر را انجام دهید:
- برای بازگرداندن گردش خون، مناطق آسیب دیده را مالش ندهید زیرا باعث صدمه بیشتر به بافت آسیب دیده میشود.
- از حرارت مستقیم استفاده نکنید زیرا عروق بیشتری از بین بروند.
- هیچ دارویی برای درد ندهید (دارو درمانی را به دامپزشک بسپارید).
- نواحی آسیب دیده را در آب گرم خیس کنید.
- گربه را در یک پتوی گرمی بپیچید.
بهترین راه برای جلوگیری از سرمازدگی در گربه این است که وقتی درجه حرارت به زیر صفر میرسد، حیوان خانگی را در داخل منزل نگه دارید. اگر گربه شما از ماندن در داخل امتناع میکند، مطمئن شوید که یک پناهگاه گرم و خشک برای حیوان فراهم کرده‌اید تا وقتی بیرون سرد است در آن استراحت کنند.
درمان دامپزشکی
دامپزشک شما روند گرم شدن را با استفاده از مایعات گرم داخل وریدی برای برقراری مجدد گردش خون و افزایش دمای مرکزی بدن حیوان ادامه خواهد داد. درمانهای دیگر میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- تسکین درد (به محض اطمینان از خون رسانی مناسب به کلیه‌ها)
- استفاده از پانسمان‌های گرم روی اندامها
- آنتی بیوتیک برای کاهش خطر عفونتهای ثانویه
در چند روز آینده، مشخص میشود که بافت به طور کامل از بین رفته با خیر. سپس دامپزشک کارهای زیر را انجام میدهد:
- ارزیابی میکند که کدام بافت زنده هستند و کدام بافت مرده است.
- بافت مرده را جدا میکند. ممکن است لازم باشد این کار هر چند روز یکبار تکرار شود تا زمانی که مقداری از بافت سالم باقی بماند. گربه برای این روش به آرامبخش یا بیهوشی نیاز دارد.
- در صورت لزوم، دامپزشک اندام آسیب دیده را قطع میکند.
نکته: اگر نوک گوش گربه به دلیل سرمازدگی از دست برود، به هیچ وجه بر شنوایی او تأثیری نخواهد گذاشت.
مدیریت و بهبود سرمازدگی در گربه‌ها
وسعت کامل سرمازدگی ممکن است به مدت 7 تا 10 روز مشخص نباشد! در این مرحله ممکن است نیاز به جراحی رادیکال برای برداشتن نوک دم، گوش یا انگشت آسیب دیده باشد. اینکه آیا قطع عضو ضروری است یا خیر، به شدت سرمازدگی بستگی دارد. موارد خفیف سرمازدگی جهت تسکین درد با آنتی بیوتیک‌ها، احتمالاً بهبودی کامل را به همراه خواهد داشت.
اگر در موارد جدی‌تر گربه‌ها از هیپوترمی جان سالم به در ببرند، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند و بخشی از اندامهای خود را از دست بدهند. اگر نیاز به قطع عضو باشد، گربه نباید اجازه لیسیدن یا جویدن بخیه‌ها را داشته باشد و باید تا زمان بهبودی کامل، حدود 10 روز بعد در خانه بماند.
ممکن است چندین روز طول بکشد تا شواهدی از بافت در حال مرگ آشکار شوند، بنابراین مناطق آسیب دیده را حداقل یک بار در روز برای تیره شدن پوست بررسی کنید. همانطور که مناطق سرمازدگی بهبود می‌یابند، احتمالاً این نواحی برای گربه شما ناراحت کننده یا خارش‌دار خواهند بود.
مهم است که گربه خود را از لیسیدن، جویدن یا خاراندن آن ناحیه دور نگه دارید. استفاده از گردنبند الیزابت ممکن است ضروری باشد. اگر بافتی برداشته شده باشد، ممکن است دامپزشک شما بعد از حدود 1۴ روز نیاز به برداشتن بخیه‌ها داشته باشد. در غیر این صورت، هر دستورالعمل اضافی که ممکن است دامپزشک به شما ارائه دهد را دنبال کنید.
اقدامات لازم در سرمازدگی گربه‌ها
اگر فکر میکنید گربه شما از سرمازدگی رنج می‌برد، میتوانید اقدامات زیر را برای کمک به حیوان خانگی خود انجام دهید:
- گربه خود را در داخل خانه به مکانی گرم و خشک ببرید.
- اگر گربه شما می‌لرزد، بی‌حال است یا احساس سرما میکند، هیپوترمی ممکن است نگران کننده باشد. گربه خود را در حوله‌های گرم بپیچید تا به آرامی گرم شود.
- روی پوستی که به نظر یخ زده است، مالش، ماساژ یا لوسیون نزنید.
- پوست سرمازده را با آب گرم (نه داغ) در یک کاسه گرم کنید. آب باید آنقدر خنک باشد که دستتان را در آن نگه دارید.
- از کمپرس گرم نیز استفاده کنید. سپس به آرامی نواحی آسیب دیده را با حوله خشک کنید.
- پوست را مالش ندهید و از سشوار برای گرم کردن پوست استفاده نکنید.
- اگر نمیتوانید گربه را گرم نگه دارید (بیرون از خانه هستید)، پوست سرمازده را گرم نکنید. اگر سرما ذوب شود و سپس دوباره یخ بزند، آسیب بیشتری به پوست وارد میشود.
- به گربه خود مسکن مخصوص انسان ندهید. بیشتر این مسکن‌ها برای گربه ها سمی هستند. هیچ داروی ضد درد را به گربه خود ندهید مگر اینکه دامپزشک شما دستورش را دهد.
کلام آخر
هر گربه‌ای که در فضای باز زندگی میکند و تحت دمای زیر صفر درجه سانتیگراد قرار میگیرد، در معرض خطر سرمازدگی است. مهم است که در اسرع وقت با دامپزشک تماس بگیرید. این احتمال وجود دارد که دامپزشک شما بتواند از طریق تلفن به شما مشاوره بدهد، اما احتمالاً باید گربه خود را برای معاینه نزد دامپزشک ببرید. دامپزشک با معاینه‌های اولیه میتواند شدت سرماخوردگی را تشخیص دهد.
در بسیاری موارد، برای پوست یخ زده کار بیشتری نمیتوان انجام داد جز اینکه منتظر بمانید و ببینید آیا پوست میتواند بهبود یابد یا خیر. احتمالاً باید گربه خود را برای معاینه مجدد به نزد دامپزشک ببرید زیرا علائم سرمازدگی ممکن است زمان‌بر باشند. درنهایت، شاید لازم باشد ناحیه آسیب دیده قطع شود. نوع درمان به نظر دامپزشک بستگی دارد.
منابع:
