همه ما در طول زندگی‌مان با این جمله روبرو شدیم که: موی گربه باعث نازایی یا سقط جنین می‌شود! ما این جمله را فقط از زبان قدیمی‌ها نشنیدیم و بلکه خیلی از افراد تحصیل‌کرده نیز هنوز به این قضیه باور دارند. یادم می‌آید که یکی از دوستانم علاقه‌ی زیادی به گربه داشت و هرگاه در خیابان یا جایی، گربه می‌دید، با شور و هیجان زیادی به سمتش می‌پرید و قربان صدقه‌ی گربه می‌رفت اما چند سال بعد که تصمیم به سرپرستی گرفتن یک گربه آزار دیده گرفت، خیلی از اطرافیان او را ترسانند و بر این باور بودند که گربه باعث نازایی و سقط جنین در زنان خواهد شد.
متاسفانه برخی خرافات چنان در ذهن و باور عمومی پر رنگ شده است که پاک کردن یا اصلاح آنها کار بسیار دشواری است. مثل خرافات بی پایه و اساسی که گربه‌ی سیاه رنگ را نحس می‌دانند.
در دنیای مدرن امروز که همه چیز بر پایه‌ی علم پیش می‌رود، نظر دادن درباره‌ی گربه بر اساس رنگ و خرافات، کاملاً بی پایه و خنده‌دار است. اما خب در این مقاله می‌خواهیم به این مساله بپردازیم که رابطه‌ی بین گربه یا موی گربه با نازایی و سقط جنین چگونه در ذهن برخی افراد شکل گرفته است و در چه صورت این اتفاق رخ خواهد داد؟!
بیماری توکسوپلاسموز چیست؟
توکسوپلاسموز عفونتی است که توسط انگل T. gondii ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند تقریباً هر حیوان خون گرمی را تحت تأثیر قرار دهد. در حالی که به ندرت در بزرگسالان علائم ایجاد می‌کند، ولی برای زنان باردار ممکن است مشکل ایجاد کند.
گربه‌ها میزبان نهایی برای T. gondii هستند و به ندرت علائم بیماری بالینی را نشان می‌دهند. هنگامی که گربه طعمه خود را می‌خورد، انگل از کیست‌ها وارد دستگاه گوارش می‌شود و در نهایت از طریق مدفوع منتقل می‌گردد. گربه‌ها می‌توانند به طور مداوم کیست‌های حاوی انگل توکسوپلاسموز را از 3 روز پس از مواجهه تا 14 روز دفع کنند. کیست‌ها می‌توانند بیش از یک سال زنده بمانند.
توکسوپلاسموز از طریق راه‌های زیر پخش می‌شود:
- دست زدن یا تمیز کردن بستر بچه گربه
- لمس خاکی که گربه‌ها در آن راه می‌رفتند یا بازی می‌کردند.
- خوردن گوزن، بره، گوشت خوک یا هر نوع گوشت نیم پز
- خوردن سبزیجات آلوده به مدفوع که به درستی ضدعفونی و شسته نشده است
بیماری توکسوپلاسموز یک بیماری مشترک بین انسان و گربه است که از قدیم الایام به یکی از عوامل نازایی دخترها شناخته می‌شده است و خیلی افراد هم گمان می‌کنند که موی گربه باعث انتقال این بیماری به زنان خواهد شد.
اما خب این افراد با خودشان فکر نمی‌کنند که آیا همه‌ی گربه‌ها به این بیماری مبتلا هستند؟ گربه چگونه به این بیماری مبتلا می‌شود؟ راه‌های انتقال این بیماری از گربه به انسان چگونه است؟
گربه ها در صورتی به توکسوپلاسموز آلوده می‌شوند که موش مبتلا به این بیماری را بخورند یا در تماس مستقیم با مدفوع گربه آلوده دیگر به این بیماری قرار گیرند. در واقع به این معنی که برای جلوگیری از این اتفاق باید حواس‌تان به دو نکته باشد:
- باید حواس‌تان باشد که گربه تنهایی بیرون پرسه نزند تا هر چیزی دید بخورد مثل موش
- توکسوپلاسموز در گربه‌های خانگی که غذای بهداشتی (مثل غذای خشک گربه یا غذای تر) یا غذای پخته خانگی می‌خورند؛ وجود نخواهد داشت.
علائم توکسوپلاسموز
علائم توکسوپلاسموز در زنان باردار می‌توانند عمومی به نظر برسند. با این حال، اگر یک گربه خانگی در خانه وجود دارد، باید به وجود این عفونت شک کنید. علائم توکسوپلاسموز عبارتند از:
- سردرد
- تب
- بدن درد
- خستگی
- تورم غدد لنفاوی
گاهی اوقات علائم قابل مشاهده‌ای وجود ندارند؛ بنابراین اگر فکر می‌کنید در معرض تماس قرار گرفته‌اید، با پزشک خود تماس بگیرید. زنان باردار و سایر افراد دارای نقص ایمنی بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری پس از مواجهه با انگل هستند. عفونت در نوزاد متولد نشده بسیار جدی است.
تقریباً 1/3 تا 1/2 نوزادان متولد شده از مادرانی که در دوران بارداری به توکسوپلاسموز مبتلا شده‌اند نیز آلوده هستند. بسیاری از این نوزادان ممکن است علائم عفونت را در مراحل بعدی زندگی خود بروز دهند. علائم آنها ممکن است شامل تأخیر در رشد، از دست دادن بینایی و شنوایی و از همه مهم‌تر مرگ باشند.
بیماری توکسوپلاسموز چگونه به انسان‌ها منتقل می‌شود؟
قبل از اینکه راه‌های انتقال این بیماری از گربه به انسان را شرح دهم باید بدانید که توکسوپلاسموز باعث نازایی زنان و دختران نخواهد شد بلکه در صورت ابتلا به آن ممکن است سقط جنین رخ دهد. در واقع هیچ بیماری مشترکی بین انسان و گربه وجود ندارد که منجربه نازایی زنان شود.
طبق تحقیقاتی که انجام شده بیشترین راه انتقال توکسوپلاسموز به بدن انسان از طریق خوردن گوشت نیم پز یا نپخته آلوده به این انگل، آشامیدن آب یا خوردن خاک یا سبزی آلوده، انتقال خون یا پیوند عضو آلوده به انسان و خوردن مدفوع آلوده است. با این توضیحات حتماً متوجه شده‌اید که این بیماری به این سادگی‌ها به انسان انتقال نمی‌یابد و نگهداری از گربه باعث نازایی و سقط جنین نخواهد شد.
اگر قصد خرید محصولات درمانی گربه دارید، با کد PA5BLG از تخفیف ویژه در خرید اول بهره‌مند شوید.
درمان توکسوپلاسموز
افراد سالم معمولاً می‌توانند بدون درمان خاصی بهبود یابند. اگر فردی در اثر انگل بیمار شود، می‌توان با ترکیبات مختلف دارویی او را درمان کرد. این درمان می‌تواند شامل سولفادیازین، پیریمتامین و اسید فولیک معدنی باشد. نوزادان و زنان باردار نیز قابل درمان هستند. با این حال، انگل را نمی‌توان به طور کامل از بین برد. انگل توکسوپلاسموز قادر است در سلول‌های بافت‌ها خفته بماند زیرا مکان انگل باعث می‌شود که داروهای درمانی نتوانند به طور کامل آنها را از بین ببرند. پزشک شما می‌تواند توصیه‌های مناسبی را برای درمان و پیگیری انجام دهد
بهبود بیماری توکسوپلاسموز در گربه
بیشتر گربه‌های آلوده در واقع از خود بیماری رنج نمی‌برند اما اساساً به عنوان ناقلی برای انتشار بیماری عمل می‌کنند. اگر گربه عفونت کند و تاکی زوئیت‌ها شروع به مهاجرت به سرتاسر بدن کنند، در این مرحله است که سیستم ایمنی بدن حیوان وارد عمل شده و مقاومت می‌کند.
اگر سیستم ایمنی بدن گربه قوی باشد، تاکی زوئیت‌ها مجبور به بازگشت به مرحله برادی‌زوئیت می‌شوند و در اندام‌های آسیب دیده به حالت خفته می‌مانند. آنها ممکن است برای سالهای طولانی غیر فعال بمانند و بعید است که مشکلاتی در آینده ایجاد کنند. متأسفانه، گربه‌های جوان و دارای نقص ایمنی (FeLV یا FIV) کمتر احتمال دارد زنده بمانند زیرا قادر به ایجاد پاسخ ایمنی و دفاع کافی نخواهد بود.
بارداری با گربه
بارداری با گربه با ملاحظات خاص می‌تواند کاملاً بی‌خطر باشد. در صورت نیاز، خانواده باید در ماه‌هایی که یک زن، نوزاد خود را حمل می‌کند؛ برای مراقبت از سلامتی گربه کمک کنند. اگرچه برخی از حیوانات برای زنان باردار خطراتی را به همراه دارند اما دانستن علائم هشداردهنده و اقدامات لازم می‌تواند مادر و نوزاد را در طول بارداری ایمن نگه دارد.
آیا گربه برای زنان باردار خطرناک است؟
نشان داده شده است که گربه‌ها به رفاه کلی صاحبان خود کمک می‌کنند. آنها باعث بهبود خلق و خو و حمایت عاطفی می‌شوند. حدود 40 میلیون خانه در ایالات متحده دارای گربه به عنوان حیوان خانگی است. گربه‌ها اگرچه حیوانات خانگی خوبی هستند اما می‌توانند حامل میکروب‌هایی باشند که باعث ایجاد مشکلاتی از تحریکات جزئی پوست گرفته تا بیماری‌های بزرگ شوند.
همان طور که قبلا اشاره شد گربه‌هایی که بیرون هستند و طعمه را شکار می‌کنند در معرض خطر ابتلا به توکسوپلاسموز هستند. اگر گربه‌ها صید خود را بخورند؛ مانند موش و سایر جوندگان، می‌توانند انگلی که باعث این عفونت می‌شود را بگیرند. توکسوپلاسموز در انسان پس از قرار گرفتن در معرض مدفوع یک گربه آلوده رخ می‌دهد.
آیا باید گربه را در دوران بارداری به بیرون از خانه برد؟
گربه‌ها معمولاً می‌توانند در دوران بارداری در خانه بمانند. برای کاهش خطر مواجهه با توکسوپلاسموز می‌توان اقداماتی انجام داد. تغذیه گربه با غذاهای خشک یا کنسرو شده از فروشگاه بهتر از گوشت نیم پز یا خام است. گربه خود را در داخل خانه نگه دارید، ظرف خاک را پوشانده و مطمئن شوید که گربه شما در مورد واکسیناسیون‌ها به روز است و از نظر عفونت بازرسی می‌شود.
پیشگیری از توکسوپلاسموز در دوران بارداری
پیشگیری از توکسوپلاسموز در زنان باردار با گربه خانگی می‌تواند به سادگی تغییر عادات روزانه باشد.
بستر گربه را خودتان عوض نکنید: در صورت امکان از تعویض بستر گربه در دوران بارداری خودداری شود. اگر این گزینه نیست، دستکش بپوشید و بلافاصله پس از آن دستان خود را بشویید.
بستر گربه باید مرتباً تعویض شود: شخصی باید جعبه بستر را هر روز عوض کند. انگلی که باعث توکسوپلاسموز می‌شود تا چند روز پس از عبور از مدفوع گربه مسری نیست و برای عفونت‌زایی باید حداقل ۷۲ ساعت در محیط باز قرار بگیرد.
هنگام باغبانی از دستکش استفاده کنید: هنگام تماس مستقیم با ماسه یا خاک در دوران بارداری، حتماً از دستکش استفاده کنید. مدفوع آلوده یک گربه ممکن است توکسوپلاسموز را در محوطه باغبانی قرار داده باشد. پس از اتمام کار باغبانی دستهای خود را با آب و صابون بشویید.
با گربه‌های ولگرد بازی نکنید: در دوران بارداری از بازی با گربه‌ها و بچه گربه‌های بی‌سرپرست خودداری کنید. همچنین از خرید یا نگهداری از حیوانات خانگی جدید در دوران بارداری خودداری کنید.
غذاها را به درستی بپزید: غذاها باید در دمای مطمئنی پخته شوند. دماسنج غذا برای اندازه گیری دمای داخلی گوشت مفید است. رنگ به تنهایی تعیین نمی‌کند که آیا گوشت در دمای کافی پخته شده است که کیست توکسوپلاسموز را از بین ببرد.
- مطمئن شوید که گربه غذای درست پخته و تجاری مصرف کند.
- از قرار گرفتن گربه در فضای باز و بلعیدن حیات وحش در فضای باز جلوگیری کنید.
- تمام میوه‌ها و سبزیجات خود را به خوبی بشویید.
- از گوشت خام یا نیم پز و تماس آنها با هرگونه ظروف آشپزخانه خودداری کنید و پس از تماس، دستان خود را کاملاً با آب و صابون بشویید. اطمینان از اینکه غذای شما کاملاً پخته شده است، هرگونه کیست تاکی و برادی‌زوئیت که ممکن است حاوی آن باشد را از بین می‌برد.
- ظرف زباله را روزانه بشویید. اگر دچار نقص ایمنی یا سرکوب سیستم ایمنی هستید، توصیه می‌شود از شخص دیگری بخواهید ظرف زباله را برای شما جمع‌آوری کند.
- زنان باردار باید بیشتر مراقب باشند زیرا مشخص است که T. gondii می‌تواند از جفت عبور کند و نوزادانی که در معرض آن قرار می‌گیرند ممکن است دارای نقایص مادرزادی قابل توجهی باشند.
اگر در دوران بارداری توکسوپلاسموز داشته باشم می‌توانم به نوزادم شیر دهم؟
در زنان سالم، احتمال انتقال توکسوپلاسموز به نوزاد از طریق شیر مادر کم است. بنابراین، بله، می‌توانید شیر دهید. شواهدی مبنی بر انتقال توکسوپلاسموز به نوزادانی وجود دارند که شیر غیرپاستوریزه شده بز را می‌نوشیدند اما هیچ تحقیقی تغذیه نوزادان با شیر مادر را ثابت نکرده است.
اگر مادری که در حال شیردهی است، نوک سینه‌هایش شکافته شده یا نوک سینه‌هایش خونریزی می‌کند یا اگر سینه‌هایش ملتهب باشد در حالی که انگل عامل عفونت توکسوپلاسموز، هنوز در جریان خونش است، عفونت می‌تواند در شیر مادر باشد. همچنین، زنانی که دچار نقص ایمنی هستند ممکن است مدت طولانی‌تری این عفونت را در سیستم خود داشته باشند. اما همچنان، انتقال آن از طریق شیر مادر بسیار بعید است.
کلام آخر
در حالی که برخی از مدفوع گربه‌ها پتانسیل ایجاد عوارض جدی یا حتی کشنده را در جنین در حال رشد دارند، ولی زنان در طول بارداری خود نیازی به اجتناب از گربه‌ها ندارند. دور ماندن از ظرف خاک به طور چشمگیری خطر ابتلا به توکسوپلاسموز را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، مادران باردار نه تنها باید مراقب مدفوع گربه باشند بلکه باید مراقب گوشت خام نیز باشند.
خطر ابتلا به عفونت توکسوپلاسموز در صورتی بیشتر است که زنان باردار گوشت خام یا نیم پز بخورند یا گوشت خام را بدون شستن فوری دستهای خود استفاده کنند. پس فقط گربه خود را در داخل خانه نگه دارید و به حیوان غذای بسته بندی شده بدهید و تا می‌توانید از مدفوع گربه دوری کنید.
توجه داشته باشید گربه‌ای که تمام طول عمرش را داخل خانه زندگی کرده است و با غذاهای تجاری و کاملاً پخته تغذیه شده است نمی‌تواند حامل انگل توکسوپلاسموز باشد، بنابراین با رعایت نکات فوق، گربه‌های خانگی خطری برای صاحب خود ندارند.
ای کاش با دور انداختن عقاید کهنه و اشتباه کمی درباره‌ی این حیوانات دوست داشتنی مطالعه کنیم و با رواج ندادن شایعات، دیگران را از لذت عشق ورزیدن به این حیوانات محروم نکنیم. امیدوارم با خواندن این مطلب، همه‌ی ترس‌تان از گربه و رابطه‌ی او با نازایی و سقط جنین ریخته باشد.
منابع:
