آنچه تحت عنوان کت نیپ cat nip در فروشگاه های لوازم حیوانات خانگی موجود است در واقع گیاهی از خانواده نعناعیان به نام Nepeta cataria است که می تواند اثرات آرامبخشی و رام پذیری در گربه سانان ایجاد کند، در مواردی که گربه ی شما استرس دارد می توانید به آن کت نیپ بدهید.
شاید برایتان جالب باشد که این گیاه حتی می تواند بر گربه سانان بزرگتر هم‌چون ببر و شیر نیز اثر داشته باشد.
گیاه کت نیپ گیاهی چند ساله و از خانواده نعناع است. همچنین به نام‌های نعناع گربه و نام‌های دیگر نیز شناخته می‌شود. عاملی که با واکنش گربه همراه است، نپتالاکتون نام دارد. کت نیپ بومی اروپا بود، اما به ایالات متحده و مناطق دیگر نیز وارد شد و اکنون به طور گسترده کشت می‌شود. در این مقاله به طور کامل در مورد کت نیپ و واکنش گربه‌ها نسبت به آن صحبت می‌کنیم. مطالبی که در این مقاله خواهید خواند، به شرح زیر است:
- کت نیپ چیست؟
- چه چیزی باعث می‌شود برخی از گربه ها به کت نیپ واکنش نشان دهند؟
- انواع واکنش گربه ها به کت نیپ چیست؟
- آیا جایگزین‌هایی برای کت نیپ وجود دارند؟
- نحوه استفاده از کت نیپ چگونه است؟
کت نیپ چیست؟
کت نیپ یا نپتا کاتاریا گیاهی گلدار از تیره نپتا است. گل‌های گیاه کت نیپ، کوچک و صورتی با برگهای سبز روشن هستند. این برگ‌ها و ساقه‌ها معمولاً خشک می‌شوند و به صورت آزاد در دسترس گربه‌ها، به شکل کیسه، دوخته شده در اسباب بازی‌ها یا کیسه‌ها یا حتی به عنوان تنتور برای اسپری در دسترس گربه‌ها قرار می‌گیرند. گیاهان خانواده کت نیپ زمانی که برگ‌ها و ساقه‌هایشان کبود می‌شود؛ روغن آزاد می‌کنند که به آن نپتالاکتون می‌گویند. گربه‌ها این گیاهان را بو میکشند زیرا جذب بوی‌شان می‌شوند.
با توجه به اثرات آرام کننده ای که این گیاه بر تربیت گربه‌ها دارد به طور معمول در دل برخی اسباب بازی ها و لوازم بازی مقادیری از آن را قرار می دهند تا گربه شما راحت تر اسباب بازی را بپذیرد، نظرش به آن جلب شود و زمانی را مشغول بازی با آن شود.
همچنین برای گربه هایی که پرخاش گر، افسرده یا در تنش هستند این گیاه می تواند سبب آرام و بهتر شدن روحیه آنها شود بنابراین می تواند حکم یک دارو را برای سلامتی گربه داشته باشد که در صورت توصیه دامپزشک قابل استفاده برای گربه شما می باشد.
بر روی برچسب مشخصات اسباب بازی گربه که حاوی کت نیپ هستند به طور معمول با درج یک علامت یا نوشته این موضوع را به اطلاع شما می رسانند.
گربه‌ها خود را به این گیاهان می‌مالند و آنها را گاز می‌گیرند تا روغن‌شان آزاد شود. بو و مزه این گیاه باعث می‌شود؛ رفتاری عجیب و غریب داشته باشند. کت نیپ همچنین به عنوان آرام بخش و همچنین دافع پشه در انسان استفاده محدودی دارد. این گیاه بومی اروپا، آسیا و بخش‌هایی از چین است و در حالی که به طور گسترده برای کاشت و خرید در مراکز باغ در دسترس است، اغلب می‌توان آن را در حال رشد در طبیعت یافت. گل‌های این گیاه همچنین برای گرده افشان‌ها (حشرات) خوب هستند و برای پروانه‌ها جذاب خواهند بود.
واکنش‌هایی که گربه ها می‌توانند نسبت به کت نیپ داشته باشند
معمولاً اثر کت نیپ از 5 تا 10 دقیقه و گاهی تا 30 دقیقه در گربه‌ها باقی می‌ماند. واکنش برخی از گربه‌ها به کت نیپ به روش مصرف و نوع گربه بستگی دارد. اگر گربه‌ها بوی کت نیپ را بفهمند؛ تحریک می‌شوند. پس از بو کردن گیاه، گربه‌ها رفتار سرخوشانه زیر را دارند:
- تحرک بالا
- میو کردن
- ریزش آب دهان
- مالش سر
- دویدن به اطراف
- بازیگوشی تهاجمی
رفتار گربه‌هایی که به گیاه کت نیپ واکنش نشان می‌دهند؛ اگر آن را بخورند، اغلب برعکس است زیرا اگر خورده شود؛ کت نیپ بر مغز تأثیر متفاوتی می‌گذارد. رفتار نشان داده شده در صورت خوردن این گیاه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- خوابیدن
- آرامش
- خرخر کردن
- لیسیدن و جویدن گیاه
- افزایش محبت نسبت به صاحبان و سایر حیوانات خانگی
چه چیزی باعث می‌شود برخی از گربه ها به کت نیپ واکنش نشان دهند؟
چندین مکتب فکری وجود دارند که نشان می‌دهند چرا گیاه کت نیپ در گربه‌ها واکنش ایجاد می‌کند. گزارش شده است که گربه واکنش ماری جوانا یا LSD را تجربه می‌کند. این پاسخ، خوشبختانه برای گربه هیچ خطری ندارد. تئوری‌های دیگر شامل واکنش مشابه رفتار فحلی گربه‌های ماده (غلتیدن، مالیدن) یا باعث ایجاد یک پاسخ لذت می‌شود. اما کت نیپ داروی غرایز جنسی نیست! گربه‌هایی که عقیم شده یا اخته شده‌اند؛ واکنشی مشابه گربه‌های عقیم نشده خواهند داشت.
روغن نپتالاکتون توسط گیاه کت نیپ آزاد شده و توسط گربه استنشاق می‌شود. پس از استنشاق، به گیرنده‌های بویایی گربه متصل می‌شود و واکنشی را در نورون‌های حسی مغز گربه در پیاز بویایی ایجاد می‌کند. سپس این سیگنال پردازش شده و به چندین ناحیه در اطراف مغز گربه مانند مرکز احساسات (آمیگدال) و مرکز کنترل (هیپوتالاموس) شلیک می‌شود.
در حالی که این روند پیچیده به نظر می‌رسد، اما این واکنش زنجیره‌ای منجر به دو نتیجه مهم می‌شود. ابتدا آمیگدال سیگنال را دریافت می‌کند و بر روی رفتار گربه تاثیر می‌گذارد. سپس هیپوتالاموس هورمون‌ها را آزاد می‌کند و واکنش‌هایی مانند فرمون‌های جنسی را نشان میدهد. این بدان معناست که گربه شما به شیوه‌ای شاد، آرام یا هیجان زده واکنش نشان میدهد.
گربه‌ها به همان روشی پاسخ می‌دهند که در زمان رابطه جنسی رفتار می‌کنند. برخی از گربه‌ها طوری واکنش نشان خواهند داد که انگار برای رابطه جنسی آماده هستند. با این حال، واکنش هر گربه متفاوت است. هنگامی که کت نیپ خورده می‌شود؛ اثر آرام بخشی ایجاد می‌کند و حتی برخی از خواص بهبود دهنده خلق و خو را برای گربه‌ها فراهم می‌کند.
چرا برخی از گربه ها به کت نیپ واکنشی نشان نمی‌دهند؟
برخی از گربه‌ها به هیچ وجه به گیاه کت نیپ واکنش نشان نمی‌دهند؛ زیرا واکنش گربه به کت نیپ از نظر ژنتیکی تعیین می‌شود، به این معنی که تنها حدود 70 درصد از جمعیت گربه‌ها به آن واکنش نشان می‌دهند. اینکه یک گربه تحت تاثیر کت نیپ باشد یا خیر، توسط ژنتیک حیوان تعیین می‌شود. مطالعات همچنین به این نتیجه رسیده‌اند که واکنش گربه‌ها به کت نیپ ممکن است ارثی باشد و یک ویژگی ارثی امکان واکنش به آن را فراهم می‌کند.
اگر گربه‌ها این ویژگی را نداشته باشند؛ به هیچ وجه به کت نیپ واکنش نشان نمی‌دهند. جالب است بدانید فقط گربه‌های خانگی نیستند که تحت تأثیر کت نیپ قرار می‌گیرند. شیرها، ببرها، پلنگ‌ها و گربه‌های وحشی کوچک‌تر نیز دیوانه می‌شوند و رفتار احمقانه‌ای از خود نشان می‌دهند. بچه گربه‌ها تا 3 تا 6 ماهگی به کت نیپ واکنش نشان نمی‌دهند. رفتارهای ناشی از ارتباط با کت نیپ مصادف با سنی است که گربه‌ها به بلوغ جنسی می‌رسند.
انواع واکنش گربه ها به کت نیپ چیست؟
رفتار معمول گربه‌ای که به کت نیپ واکنش نشان میدهد شامل بو کردن، لیسیدن، تکان دادن سر، خوردن گیاه، چرخاندن بدن و مالش سر و گونه است. اثرات کت نیپ معمولاً حدود 5 تا 15 دقیقه طول میکشند. حتی اگر گربه ممکن است این رفتارها را نشان دهد؛ پاسخ از طریق سیستم بویایی رخ میدهد.
هنگامی که گربه سیر شد؛ از کت نیپ دور می‌شود. یک گربه حداقل تا چند ساعت، دیگر به کت نیپ پاسخ نمی‌دهد. همه گربه‌ها به کت نیپ پاسخ نمی‌دهند و پاسخ گربه ارثی است. تخمین زده می‌شود؛ حدود ۳/۱ از گربه‌ها فاقد این ژن هستند. علاوه بر این، بچه گربه‌های کمتر از سه ماهه به کت نیپ پاسخ نمی‌دهند و حتی از آن بیزار هستند.
بسیاری از بچه گربه‌ها، حتی تا شش ماهگی به کت نیپ واکنش نشان نمی‌دهند. به هر حال بچه گربه‌ها واقعاً به قرار گرفتن در معرض کت نیپ نیاز ندارند و آنها از قبل آماده بازی در یک لحظه می‌باشند. بسیاری از گربه‌های مسن نیز ممکن است واکنش زیادی از خود نشان ندهند. حالت سرخوشی تولید شده توسط کت نیپ بی‌خطر است و لازم نیست نگران معتاد شدن بچه گربه‌تان باشید. با این حال، چند نکته احتیاطی وجود دارند که باید از آنها آگاه بود:
1- گربه ها می‌توانند توانایی خود را در پاسخ به کت نیپ از دست بدهند
اگر گربه مدام در معرض کت نیپ قرار بگیرد؛ این خطر وجود دارد که گربه شما توانایی پاسخ دادن به آن را از دست بدهد. این یک پیامد بسیار ناراحت کننده خواهد بود، بنابراین توصیه می‌شود بیش از یک بار در هفته از کت نیپ استفاده نکنید. اسباب بازی‌های کت نیپ را همیشه در خانه آویزان نکنید. در عوض، آنها را در ظروف در بسته در زمانی که استفاده نمی‌کنید نگهداری نمایید.
2- برخی از گربه های نر ممکن است بیش از حد واکنش نشان دهند
تجربه ما این بوده است که برخی از گربه‌های نر وجود دارند که وقتی در معرض کت نیپ قرار می‌گیرند؛ کمی بیش از حد پرخاشگر می‌شوند. اولین باری که به یک گربه نر در یک خانواده چند گربه‌ای کت نیپ می‌دهید؛ توصیه ما این است که آن را در یک اتاق جداگانه انجام دهید تا بتوانید ببینید او چه واکنشی نشان میدهد.
طولی نمی‌کشد تا بتوانید به راحتی ارزیابی کنید؛ هر یک از گربه‌های شما چه نوع واکنشی خواهند داشت. برخی به شدت بازیگوش می‌شوند؛ برخی آب دهانشان می‌ریزد؛ برخی دیگر بسیار خوش صدا می‌شوند و برخی در حالت سرخوشی به جلو و عقب می‌غلتند. در هر صورت، تماشای گربه‌تان در حال لذت بردن از خودش برای شما بسیار لذت بخش است.
آیا کت نیپ برای گربه ها اعتیاد آور است؟
علی‌رغم تحقیقات جدیدی که نشان می‌دهند کت نیپ ممکن است بر روی سیستم افیونی گربه در مغز اثر بگذارد؛ به طور کلی برای گربه‌ها بی‌خطر و غیر اعتیادآور در نظر گرفته می‌شود.
آیا گربه ها می‌توانند؛ کت نیپ بیش از حد مصرف کنند؟
در حالی که مصرف بیش از حد کت نیپ امکان پذیر نیست؛ خوردن بیش از حد آن می‌تواند اثرات ناخوشایند معده‌ای را در گربه شما ایجاد کند. برای جلوگیری از این علائم وحشتناک، محدود کردن مقدار کت نیپی که می‌توانند یکباره بخورند؛ ایده عاقلانه‌ای است. با این حال، اگر این علائم رخ دهند؛ علائم معمولاً به سرعت برطرف می‌شوند و خطرناک نیستند. از علائم خوردن بیش از حد کت نیپ می‌توان به ترشح آب دهان، استفراغ و اسهال اشاره کرد.
آیا جایگزین‌هایی برای کت نیپ وجود دارند؟
اگر گربه شما به کت نیپ واکنش نشان نمی‌دهد، خبر خوب این است که گیاهان دیگر حاوی همان روغنی هستند که کت نیپ همان اثر را ایجاد می‌کند، بنابراین می‌توانند به طور بالقوه هم‌چنان از خواص آرامش بخش بهره‌مند شوند.
سیلوروین (کتینیدیا پلی‌گاما، معروف به پودر گربه یا تاک نقره‌ای)، سنبل الطیب و پیچ امین الدوله سه جایگزین برای کت نیپ هستند که همان اثرات خوشایند را در گربه‌هایی ایجاد می‌کنند که به نظر می‌رسد آرامش دارند و از آنها لذت می‌برند. با این حال، هر گیاه کمی متفاوت است و درصد متفاوتی از گربه‌ها به آن واکنش نشان می‌دهند.
سیلوروین بهترین گزینه برای گربه‌هایی است که به کت نیپ پاسخ نمی‌دهند؛ زیرا تقریباً 80 درصد از گربه‌هایی که سیلوروین را امتحان می‌کنند به آن پاسخ مثبت می‌دهند. سیلوروین معمولاً به شکل چوب یا برگ خشک شده میباشد. گربه‌ها ممکن است آن را با گاز گرفتن یا بوییدنش بخورند. پیچ امین الدوله تاتاری علی‌رغم اینکه بومی سیبری است، می‌تواند به طور طبیعی در حیاط‌ها رشد کند؛ زیرا یک گونه مهاجم است.
پیچ امین الدوله به صورت چوب‌های خشک شده است و حدود 50 درصد از گربه‌هایی که آن را امتحان می‌کنند به آن واکنش مثبت نشان می‌دهند. ریشه سنبل الطیب از دیرباز به عنوان یک کمک آرامش بخش در پزشکی و دامپزشکی استفاده می‌شود. این گیاه به خاطر خواص آرامش بخشش شناخته شده است و می‌تواند در باغچه خانه شما رشد کند. حدود 50 درصد از گربه‌ها به ریشه سنبل الطیب پاسخ مثبت می‌دهند که در آماده سازی حیوانات خانگی نیز یافت می‌شود؛ بنابراین ممکن است روی حیوانات دیگر مانند سگ نیز تأثیر بگذارد.
کیفیت کت نیپ چگونه است؟
هنگام خرید کت نیپ، به بسته بندی آن نگاه کرده و سعی کنید مارک‌هایی را پیدا کنید که فقط از برگ و شکوفه استفاده می‌کنند. شرکت‌هایی که از ساقه‌ها در محصولات خود بهره می‌برند؛ چندان خوب نیستند. برای اطمینان از دریافت بهترین کت نیپ ممکن، سعی کنید خودتان آن را رشد دهید و خشک کنید. البته، رشد کت نیپ تازه قبل از زمان برداشت می‌تواند بسیار دشوار باشد. گربه‌ها به راحتی جذب عطر کت نیپ می‌شوند؛ بنابراین از پرورش آن در فضای باز خودداری کنید، مگر اینکه بخواهید همه گربه‌های همسایه را مست کنید.
نحوه استفاده از کت نیپ چگونه است؟
کت نیپ‌ها به اشکال مختلف از جمله اسپری کت نیپ، مایع، سبزی خشک، اسباب بازی‌های تازه و پر از کت نیپ وجود دارند. ما فکر می‌کنیم برخی از اسباب بازی‌های با قیمت پایین‌تر که ادعا می‌کنند با کت نیپ پر شده‌اند؛ به هیچ وجه کت نیپ ندارند. توصیه ما این است که اسباب بازی‌های معمولی بخرید و آنها را با کت نیپ خشک پر کنید یا اسباب بازی‌هایی بخرید که دارای کیسه‌هایی برای کت نیپ هستند که در آن‌جا فقط آنها را با گیاه خشک پر کنید.
اگر تعدادی اسباب بازی کت نیپ خریده‌اید و گربه شما واکنشی از خود نشان نمی‌دهد؛ ممکن است محصولی بی‌کیفیت باشد. قبل از اینکه تسلیم شوید و فرض کنید گربه‌ای دارید که ژن واکنش به کت نیپ را ندارد؛ روی مقداری از کت نیپ با کیفیت خوب سرمایه گذاری کنید و ببینید چه اتفاقی می‌افتد. موش‌های اسباب بازی ساده قدیمی را گرفته و آنها را در یک ظرف در بسته پر از کت نیپ خشک شده با کیفیت بالا نگهداری کنید. این کار ارزان‌تر از خرید اسباب بازی‌های پر از کت نیپ است.
شما می‌توانید نوک یک جوراب را با کت نیپ پر کنید و انتهای آن را گره بزنید. کمی روی زمین بپاشید و گربه خود را تماشا کنید که به اطراف می‌چرخد و گربه درونی خود را دوباره کشف می‌کند. راه‌های زیادی برای استفاده از کت نیپ وجود دارند.
فرآورده های گیاه کت نیپ برای گربه
قطره و اسپری
این فرآورده برای آشنا کردن گربه شما با وسایل جدید مثل تشکچه ای که به تازگی برای استراحت او تهیه کرده اید، لانه یا اسباب بازی هایی که نسبت به آنها تمایل کمتری نشان میدهد می باشد
گیاه خشک
این فرمت کت نیپ برای قرار دادن در دل عروسک ها بیشتر مناسب میباشد
گیاه تازه
شما می توانید با تهیه بذر گیاهانی که اثرات کت نیپ را دارند همیشه مقداری علف گربه طبیعی داشته باشید که خوردن آن برای گربه شما بلامانع است و اعتیادآور نیز نمیباشد
نکته:
ماده موثره ای که باعث می شود کت نیپ چنین اثراتی داشته باشد nepetalactone نام دارد که در مجاورت با هوا ممکن است اثرات خود را از دست بدهد بنابراین توصیه می شود ما بقی کت نیپ خریداری شده را در فریزر نگهداری نمایید تا اثر آن برای مدت طولانی تری باقی بماند.
یک کت نیپ در دسترس تر نسبت به علف گربه های موجود در پت شاپ ها، گیاه سنبلطیب است که در عطاری ها به سادگی قابل دسترس می باشد.
بسته به استفاده شما از آن می توانید سنبلطیب را به صورت پودر شده یا ریشه ای کامل خریداری کنید.
در صورتی که لازم است آن را به وسایل او اسپری کنید می توانید سنبلطیب آسیاب شده تهیه کنید و یا ریشه آن را بجوشانید و عصاره آن را به وسایل او اسپری کنید اما در صورتی که بخواهید از اثرات آرام بخشی سنبلطیب بهره ببرید بهتر است آن را به صورت ریشه کامل دریافت نمایید و در اختیار گربه تان قرار دهید تا با آن بازی کند و حتی مقادیری از آن را بخورد.
در صورتی که در مورد نحوه استفاده از کت نیپ یا سنبلطیب سوالی دارید می توانید با تهیه پکیج مشاوره رفتارشناسی با دامپزشک مجموعه پت آباد مشورت نمایید.
کلام آخر
بیشتر گربه‌ها به اندازه کافی خوش شانس هستند که از اثرات آرامش بخش یا تحریک کننده گیاه کت نیپ سود ببرند. این گیاه یک ابزار مست کننده عالی است، زیرا گربه‌ها می‌توانند به طور مکرر با اسباب بازی‌ها با همان احساس هیجان انگیز مشغول به بازی شوند. برای آن دسته از گربه‌هایی که به گیاه کت نیپ واکنش نشان نمی‌دهند؛ جایگزین‌هایی مانند سیلوروین یا سنبل الطیب وجود دارند که می‌توانند در اسباب بازی‌های گربه یا به عنوان برگهای شل یافت شوند. دلیل عدم واکنش برخی از گربه‌ها به این گیاه، ژنتیکی است.
منبع:
