همستر(HAMSTER) به نژادی از جوندگان گفته میشود که از خانواده‌ی موش‌سانان است. این حیوانات کوچک و بامزه در رنگ‌های متعددی چون سفید، کرم، سیاه و طلایی هستند. همسترها که به آنها دهان کیسه نیز گفته میشود، حیواناتی هستند که تولید مثل راحتی دارند و قادرند تا چند نوبت در سال نیز تولید مثل کنند. همستر در هر زایمان ۵ تا ۹ نوزاد به دنیا می‌آورد. وزن همستر بالغ حدود ۱۰۰ تا ۱۳۰ گرم و طول عمر آن ۲ تا ۵ سال است.
از آنجایی که زاد و ولد این حیوانات زیاد است، در برخی از کشورها از همسترها به عنوان حیوانات آزمایشگاهی استفاده می‌کنند. این موجودات دوست داشتنی یکی از بهترین حیوانات خانگی برای انسان‌ها به شمار می روند که دارای دم بسیار کوتاه، بدن ریز با موهای ابریشم مانند و جیب دهانی هستند و از آنجایی که این حیوانات به تنها زندگی کردن عادت دارند، از برخی بیماری‌ها به دور هستند. در نتیجه نگهداری از آنها کار سختی نیست؛ اما این موجودات مانند موجودات دیگر ، دارای عادتهای رفتاری مختص به خود هستند که برای نگهداری از آنها باید با عادات رفتاری همسترها آشنا شد.
اگر این حیوانات بامزه و کوچک را به سرپرستی قبول می‌کنید، باید بدانید به دلیل ظرافت و حساسیتی که دارند به مراقبت ویژه‌ای احتیاج دارند و بهتر است که آنها را در دسترس بچه‌های کوچک قرار ندهید تا به آنها آسیبی وارد نکنند. این کوچولوهای بانمک، علاقه‌ی خاصی به جمع‌آوری مواد خوراکی دارند و نام آنها هم از کلمه‌ی "Hamstern" به معنی اندوختن و احتکار کردن گرفته شده است.
طول عمر همسترها
نکته‌ی ناراحت‌کننده‌ای که درباره‌ی همسترها وجود دارد طول عمر کوتاه آن‌هاست. این موجودات بین 2 تا 3 سال عمر می‌کنند اما این جانوران در هر بار زاد و ولد خود تعداد زیادی بچه می‌آورند. اگر همسترها را در یک‌جا نگهداری می‌کنید، باید حواس‌تان باشد که به موقع به آنها غذا بدهید زیرا اگر همسترهای بزرگ‌تر گرسنه بمانند، همسترهای کوچک‌تر را به عنوان غذا می‌خورند.
همسترها معمولاً شب‌ها بیدار و روزها خواب هستند. البته بعد از مدتی می‌توانید ساعت خواب آنها را با ساعت خواب خودتان تنظیم کنید اما این نکته را در نظر داشته باشید که اگر همسترتان را به زور بیدار کنید، بدخواب میشود و ممکن است گازتان بگیرد. هرچند این حیوان را میتوان تربیت کرد اما اگر با رفتار آنها آشنایی نداشته باشید احتمال گاز گرفتن وجود دارد. همستر حیوان آرام و بی‌خطری است ولی باید بگذارید خودش به سمت شما بیاید. استفاده از تشویقی و خوراکی‌های موردعلاقه‌شان باعث میشود رابطه‌ی بهتری با شما داشته باشند.
واکسیناسیون برای همسترها
تا به حال بیماری که از سمت همستر به انسان منتقل شده باشد، گزارش نشده است و به همین دلیل واکسیناسیونی برای این نوع از حیوانات خانگی انجام نمی‌شود و دامپزشکان هم انجام واکسیناسیون را ضروری نمی‌دانند. تنها دارویی که برای همسترها تجویز میشود داروی ضدانگل است که آن هم برای رعایت بهداشت و نکات ایمنی است.
محل نگهداری از همستر
همستر یکی از بی‌دردسرترین حیوانات خانگی است که برای نگهداری از آنها تنها به وسایلی اولیه و ساده نیاز خواهید داشت. همسترها به دلیل اینکه بسیار بازیگوش هستند و دوست دارند همه چیز را بجوند؛ نمی‌توانند در محیط خانه رها باشند. همچنین به دلیل ابعاد کوچکی که دارند اگر در خانه گم و یا در جایی قایم شوند، پیدا کردن آنها بسیار سخت و دشوار است؛ به همین دلیل اولین قدم برای نگهداری آنها تهیه‌ی یک قفس مخصوص همستر است.
داخل قفس باید لوازمی مانند ظرف آب و غذا، کفپوش مناسب و اسباب بازی باشد تا حوصله‌ی همسترتان سر نرود. بهتر است که یک قفس و جای خواب دائمی را برای همستر خود در نظر بگیرید زیرا این کوچولوهای پشمالو از تعویض جا و مکان‌شون خیلی زود دچار استرس و ناراحتی می‌شوند.
قفس باید در جای مناسبی از خانه قرار بگیرد که شلوغ و پرسروصدا نباشد. پیشنهاد میشود در چند روز اول، روی قفس را با یک پارچه بپوشانید تا همسترتان به‌خوبی با قفسش آشنا شود. اجازه دهید همستر به شما اعتماد کند و از همان روز اول آن را از جایش برندارید یا بغلش نکنید. استفاده از غذاهای تشویقی و یا خوراکی‌های موردعلاقه‌شان می‌تواند روابط شما را بهتر و صمیمی‌تر کند. داشتن یک محیط امن و راحت، لوازم بازی هیجان‌انگیز، غذای کافی و سروقت و همین‌طور مقداری محبت تنها چیزهایی است که یک همستر از شما می‌خواهد.
برای این حیوانات دو نوع قفس رایج است. قفسهای سیمی و قفسهای پلاستیکی. علاوه بر این می‌توانید این موجودات را در آکواریم نگهداری کنید.
قفسهای سیمی دارای میله‌های افقی هستند. این قفس‌ها علاوه بر اینکه برای نگهداری این حیوانات مناسب هستند؛ باعث سرگرمی آنها نیز می‌شوند. همسترها می‌توانند از این میله‌ها بالا و پایین روند و در آن به بازی کردن بپردازند. این قفس‌ها نسبت به قفسهای دیگر از مقاومت بالاتری برخوردارند.
قفسهای پلاستیکی دارای زیبایی بیشتر نسبت به قفسهای سیمی بوده و از قفسهای دیگر گران‌تر هستند. این قفس‌ها دارای چندین تونل هستند که همستر می‌تواند با آنها سرگرم شود. تهویه‌ی هوا و نظافت در این قفس‌ها کمی مشکل است.
آکواریوم ارزانترین و رایجترین نوع خانه برای نگهداری همسترها است و تمیز کردن آن نیز کار آسانی است. به خاطر داشته باشید که در صورت نگهداری از همستر در آکواریوم حتما کف پای حیوان نرمه چوب نجاری بریزید.
شرایط نگهداری همستر:
قفس همستر بهتر است دور از جریان مستقیم هوا و در یک دمای ثابت و معتدل (دمای 27- 20 درجه‌ی سانتی‌گراد و رطوبت 60-50 درصد) قرار گیرد. بستر همستر ماده‌ی جذب کننده رطوبت مانند: پوشال مخصوص، کاه، پوشال کولر، خاک مخصوص همستر و... است. جالب است بندانید اگر پوشال را با دستمال کاغذی در قفس همستر قرار دهید، همستر با دستمال برای خود لانه‌های مخصوص درست می‌کند. به خاطر داشته باشید استفاده از روزنامه، پنبه و پارچه پشمی بسیار مضر است.
از آنجایی که همسترها عاشق شب هستند، روزها را برای خوابیدن انتخاب کرده و شب‌ها فعالیت می‌کنند. این موجودات در هنگام خوابیدن خود را ولو می‌کنند و اغلب به پشت میخوابند. خواب آنها بسیار عمیق است. خوابیدن همسترها به گونه‌ای است که فکر می‌کنید این موجودات بی‌جان شده‌ا‌ند. از این رو در طول روز قفس همستر نباید در جریان مستقیم تابش نور خورشید قرارگیرد و محل زندگی‌شان در روز باید ساکت باشد. همچنین این حیوانات دوست دارند که قفس‌شان در مکان بلندی قرار گیرد. قفس همستر باید هفته‌ای 2 بار به‌صورت موضعی و 2 هفته یکبار به‌طور کلی تمیز گردد و غذاهای فاسد نشدنی که حیوان انبار کرده است دوباره سرجایش برگردد چون همستر حیوان تمیز و مرتبی است.
همسترها علاقه بسیار زیادی به بازی و تمرین دارند. زیرا متابولیسم آنها بسیار زیاد است. برای اینکه بتوانید این متابولیسم و انرژی را در آنها کاهش دهید؛ بهتر است در قفس آنها پلاستیک غلتکی قرار دهید یا در قفس آنها یک عدد چرخ و فلک یا سطح شیب‌دار مخصوص یا تونل مخصوص قرار دهید. در این حالت مشاهده می‌کنید که همسترها چگونه با این وسایل خود را سرگرم کرده و بازی می‌کنند.
غذای همسترها
همسترها از خانواده‌ی موش‌ها هستند و خوردن و آشامیدن‌شان مانند موش‌ها است. معمولاً آنها از دندان‌های جلویی‌شان بیشتر برای جویدن استفاده می‌کنند. همسترها جویدن را بسیار دوست دارند و غذاهایی که نسبتاً سفت هستند، برای آنها مناسب‌ترند. غذاهایی مانند دانه‌ی غلات، سبزیجات خشک و دانه‌های دیگر غذاهای موردعلاقه‌ی همسترها هستند. اگر می‌خواهید از غذاهای خانگی برای تغذیه‌ی همسترتان استفاده کنید، سبزیجاتی مانند هویج، اسفناج، کاهو، سیب، کلم بروکلی و خیار را به شما پیشنهاد می‌کنیم. البته بهتر است بدانید که میوه‌ها و سبزیجات تازه تنها باید به اندازه‌ی ده درصد از رژیم غذایی آنها باشد.
همسترها در روز به 5 تا 10 گرم غذا و مقدار کمی آب نیاز دارند. تنوع غذایی همسترها را علوفه، غلات، دانه و حشرات تشکیل میدهد. دانه‌های مخلوط آماده برای این موجودات بسیار مناسب است. همچنین غذایی که شامل مواد مختلفی مثل سبزیجات خشک باشد، پایه‌ی خوبی برای رژیم همستر است. حتی میتوان به غذای این حیوانات تکه‌های کوچکی از سبزیجات و میوه‌های تازه به‌عنوان مکمل غذایی افزود. در کنار این نوع غذاها، استفاده از غذای خشک مخصوص همستر هم مناسب است که می‌توانید از پت‌آباد تهیه‌شان کنید.
همانطور که در بالا اشاره کردیم این حیوانات همه غذاهایی که برایشان میگذارید، نمیخورند. بلکه برخی از آنها را در لپ‌های خود ذخیره می‌کنند و با این وجود باز غذا میخواهندپس مراقبت از غذایی که در اختیار آنها قرار می‌دهید بسیار ضروری است. شما می‌توانید در هر زمان مقدار کمی غذا بریزید و اجازه دهید همستر تقریباً ظرف غذای خود را قبل از اینکه دوباره غذا بریزید خالی کند. به خاطر داشته باشید که همستر نیاز کمی به آب دارد و چنانچه در رژیم غذایی او سبزی قرار گیرد دیگر به آب نیازی نیست. آب بیش از اندازه برای حیوان خطر مرگ دارد. مرکبات و سیر و پیاز برای همسترها ممنوع است و حبوبات، بادام، شکلات، فلفل و چیپس از دیگر غذاهای مضر برای همسترها است.
اطمینان از سلامت همستر
قبل از پذیرفتن سرپرستی یک همستر باید یک سری نکات را در نظر بگیرید. همستر را از مکان معتبر و مورد اعتمای تهیه کنید تا بتوانید از سلامت جسمانی‌اش مطمئن باشید، هرچند بعد از تحویل گرفتن آن باید همستر را پیش دامپزشک برده و چکاب کامل را انجام دهید. حتماً دقت کنید که شرایط نگهداری همسترها مناسب باشد؛ داشتن قفس تمیز و وجود تعداد کم در یک قفس نکات مثبتی هستند. همسترهای بازیگوش‌تر و آن‌هایی که فعالیت بیش‌تری دارند معمولاً سالم‌تر هستند پس آنها را انتخاب کنید. چشم‌های همسترهای سالم، براق و کاملاً باز و بدون اشک و ترشحات است. انتخاب همسترهای کوچک و جوان‌تر بهتر است چرا که راحت‌تر می‌توانید آنها را تربیت کرده و با روش خود آموزش دهید. همسترهای جوان‌تر راحت‌تر با صاحب خود کنار می‌آیند.
نکات بهداشتی در نگهداری همسترها
همستر هم مانند سایر حیوانات به تمیز کردن و استحمام نیاز دارد. اگر همسترتان کثیف شد، با یک دستمال نم‌دار یا مرطوب به آرامی آن را تمیز کنید و در صورت نیاز استحمام کامل با آب و شامپو انجام دهید. دندان‌های همستر نیازی به مسواک کردن ندارد و اگر پس از مدتی بیش از اندازه بلند شدند، آن را پیش دامپزشک ببرید.
از جمله بیماری‌هایی که همسترها به آن دچار می‌شوند، بیماری‌های تنفسی هستند و تا جایی که می‌توانید باید هوای محیط اطراف همستر را سالم و پاکیزه نگهدارید. وجو هر گونه آلودگی در هوا مانند دود سیگار و قلیون، بوی مواد شیمیایی و عطرها موجب مشکل تنفسی در همسترتان خواهد شد.
این جانوران کوچک ممکن است یک سری مشکلات پیدا کنند که در صورت مشاهده‌ی آنها حتماً باید به دامپزشک مراجعه کنید. این مشکلات عبارت‌اند از: سرماخوردگی، کاهش وزن، التهاب و بی‌حال بودن چشم‌ها، اسهال، زخم‌های پوستی، ریزش موی غیرعادی و رشد بیش از اندازه‌ی دندان‌ها.
دست‌آموز کردن همستر:
برای دست‌آموز کردن همسترها و برقراری ارتباط با آنها، بهترین زمان هنگام غذا دادن به حیوان است. بهتر است با یک تخمه شروع به این کار کنید. کمی طول می‌کشد تا همستر آن را گرفته و بشکند. بعد از آن می‌توانید به آرامی دست خود را وارد آکواریوم کرده و پشت گردن همستر را لمس کنید. با انجام دادن این کار، حداقل 3 بار در روز می‌توانید با آنها ارتباط برقرار نمایید. به‌خاطر داشته باشید همسترها به بازی کردن علاقه‌ی بسیار زیادی دارند. (بهترین زمان برای غذا دادن به همستر صبح زود یا هنگام غروب است)
عادتهای دیگر همستر
همسترها به‌طور کلی دارای 16 عدد دندان هستند. دندان‌های همسترها همیشه در حال رشد هستند. در قفس این موجودات یک تکه چوب (چوب درختان بدون صمغ) یا شاخه بریده قرار بگیرد تا همستر با جویدن آن دندان‌های خود را کوتاه کند. همچنین شاخه‌های تازه‌ی درختانی مانند بید و درختان میوه که برای آنها از سموم ضد آفت استفاده نشده است و جعبه‌های کوچک مقوایی برای جویدن مناسب هستند.
جالب است بدانید همسترها کور رنگی دارند و نمی‌توانند رنگ‌ها را به خوبی تشخیص دهند. از همستر بیماری خاصی در انتقال به انسان گزارش نشده است و واکسن خاصی نیز برای آن وجود ندارد اما بهتر است هر شش ماه یک مرتبه، داروی ضد انگلی به آنها داده شود. البته درصورتی‌که غذای آن را به‌خوبی بشویید امکان آلودگی به انگل را نداشته و نیاز به داروی انگل هم نخواهد داشت.
کلام آخر
همستر موجودی کوچک، کم دردسر، کم هزینه و مناسب برای نگهداری در آپارتمان به شمار می‌آید. نگهداری از همستر مانند سایر حیوانات خانگی باعث شادابی روح و تمدد اعصاب می‌گردد و سرگرمی مناسبی برای کودکان و سالمندان (برای جلوگیری از افسردگی) است .همسترها قابلیت برقراری رابطه با صاحب خود را دارند اما این موجودات در مقایسه با سایر حیوانات خانگی چون سگ‌ها با دیدن صاحب خود ابراز شادی نمی‌کنند. اما همسترهای بامزه آنقدر خواستنی هستند که میتوان این ابراز احساسات کم را نادیده گرفت. امیدواریم که با خواندن این مقاله ضمن آشنایی با عادات رفتاری همسترها، بتوانید حیوان خانگی مورد علاقه خود را انتخاب کنید.
