راهنمای انتخاب بستر مناسب برای آکواریوم

برای نگهداری ماهی‌ها در آکواریوم یکی از ضروری‌ترین چیزهایی که لازم است بستر مناسب برای آکواریوم به شمار می‌رود. خاک یا بستر آکواریوم از جمله مهم‌ترین اجزای آکواریوم است که می‌تواند با وجود خود شرایط مناسبی برای رشد گیاهان آبزی، زیست ماهی‌ها و زیبایی مخزن آکواریوم فراهم کند. در این مقاله به شکل کامل توضیح خواهیم داد که بستر آکواریوم چیست و چه انواعی دارد تا افراد بتوانند به سادگی یک بستر مناسب برای آکواریوم خود خریداری کنند.

بستر آکواریوم چیست؟

بستر آکواریوم یک لایه از مواد معدنی است که در کف آکواریوم قرار داده می‌شود. بستر آکواریوم از مواد معدنی همچون خاک‌های مغذی آتشفشانی، رس، شن و ماسه تشکیل می‌شود و شرایط ایده‌آلی را برای زندگی آبزیان در آکواریوم به وجود می‌آورد. انتخاب یک بستر آکواریوم بسیار اهمیت دارد؛ زیرا در صورت یک انتخاب نادرست نه تنها این بستر باعث بهبود شرایط زیست ماهی‌ها نمی‌شود، بلکه مشکلاتی نظیر کاهش اکسیژن‌رسانی و تغییر نامطلوب pH آب را در پی خواهد داشت و باعث مرگ آبزیان می‌شود.

تأثیر بستر آکواریوم بر روی رشد گیاهان آکواریومی و زیبایی آکواریوم

استفاده از بستر آکواریوم به دلایل مختلفی توصیه می‌شود که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده از بستر آکواریوم کمک می‌کند تا درجه سختی آب کاهش یابد. بیشتر ماهی‌های آکواریومی باید در آب با درجه سختی کم زندگی کنند و به همین دلیل این مسئله اهمیت دارد.
• بستر آکواریوم باعث می‌شود که pH آب در محدوده مطلوب (معمولاً pH اسیدی) باقی بماند.
• استفاده از بستر آکواریوم کمک می‌کند تا گیاهان آبزی ریشه زده و رشد کنند و به این ترتیب باعث زیباتر شدن مخزن آکواریوم شوند.
• با وجود بستر آکواریوم باکتری‌ها تجزیه می‌شوند و به این ترتیب علاوه بر ایجاد یک شرایط مناسب برای زیست آبزیان، زیبایی آکواریوم چند برابر می‌شود.
• بستر آکواریوم فضایی می‌سازد تا ماهی‌ها بتوانند در آن اقدام به پنهان شدن کنند و به این ترتیب به کاهش استرس ماهی‌ها کمک شود.
• بستر آکواریوم شرایط مطلوبی را فراهم می‌کند تا ماهی‌ها به بازی و شادی کردن بپردازند. 

انواع بستر آکواریوم

از آنجایی که بستر آکواریوم به شکل‌های مختلفی به تولید می‌رسد باید افراد پیش از خرید بستر آکواریوم با انواع آن آشنا باشند. انواع بستر آکواریوم به شرح زیر هستند:

بستر دلخواه یا دست ساز

این بستر آکواریوم همان‌طور که نامش نشان می‌دهد از لایه‌هایی تشکیل شده که به شکل دلخواه انتخاب می‌شوند. برای ایجاد یک بستر دست‌ساز باید حتماً به ویژگی‌ها و شرایط زیست‌محیطی ماهی‌های آکواریومو فضای آکواریوم توجه کرد.

بستر تجاری آکواریوم

این بستر آکواریوم از لایه‌های تشکیل شده که از پیش مشخص و تعیین شده‌اند. ممکن است بستر تجاری آکواریوم به دلیل اینکه از انواع خاک تشکیل شده برای همه ماهی‌ها مناسب نباشد. همچنین به دلیل اینکه از لایه‌های مناسب برای تشکیل بستر تجاری استفاده نمی‌شود پس از گذشت زمان مواد تشکیل‌دهنده  بستر تجاری تجزیه می‌شوند و به همین دلیل خرید این محصول باید بااحتیاط صورت گیرد.

بستر خنثی یا بی‌اثر

در تولید این بستر آکواریوم  از ترکیبات خنثی استفاده می‌شود تا به این ترتیب بر روی شرایط زیست ماهی‌ها و گیاهان آکواریومی تأثیر منفی نداشته باشد. این بستر مناسب ماهی‌هایی است که به شرایط زیست خاصی نیاز ندارند.

انواع خاک بستر آکواریوم

برای اینکه یک بستر آکواریوم مناسب تشکیل داد می‌توان از خاک‌های متنوعی استفاده کرد. برخی از خاک‌هایی که برای تولید بستر آکواریوم از آنها استفاده می‌شود به شرح زیر هستند:

خاک رس

خاک رس یکی از معمولی‌ترین انواع خاک بستر آکواریوم است. این خاک را نباید به تنهایی استفاده کرد زیرا می‌تواند با کاهش دادن pH آب باعث اسیدی شدن آن شود. از طرف دیگر خاک رس در صورت عدم ترکیب با دیگر خاک‌ها می‌تواند در آب پخش شود و شرایط نامطلوبی را برای ماهی‌ها به وجود آورد. این خاک همچنین نمی‌تواند جهت رشد گیاهان آبزی و ماهی‌ها مواد مغذی مورد نیاز آنها را تأمین کند و به همین دلیل باید حتماً در ترکیب با خاک‌های دیگر از آن استفاده کرد.

شن و ماسه

برای تشکیل بستر آکواریوم از شن و ماسه بسیار استفاده می‌شود؛ هرچند استفاده از آنها محدودیت دارد. شن و ماسه باید فاقد آهک باشند تا باعث افزایش میزان سختی آب نشوند. یکی از بهترین انواع ماسه برای بستر آکواریوم ماسه آراگونیت (ماسه زنده) نام دارد و بدترین نوع ماسه هم ماسه سیلیسی است.

خاک‌های آتشفشانی

یکی از بهترین انواع خاک بستر آکواریوم خاک‌های آتشفشانی به شمار می‌روند که حاوی میزان قابل توجهی کربن هستند. خاک آتشفشانی با ترکیب خاص خود باعث رشد باکتری‌های مفید، گیاهان آبزی و زیست بهتر ماهی‌ها می‌شود. این خاک باید از چند مرحله آماده‌سازی عبور کند تا بتواند برای استفاده در آکواریوم شرایط لازم را داشته باشد.

نکات مهم در هنگام خرید انواع خاک بستر آکواریوم

بستر مناسب آکواریوم باید از خاک‌های مناسب و با ویژگی‌های خاص تشکیل شود تا بتواند به بهترین شکل جوابگوی نیاز ماهی‌ها باشد و به آنها آسیب نرساند. از جمله نکات مهمی که باید در هنگام خرید بستر آکواریوم رعایت کرد موارد زیر هستند:
ذرات تشکیل‌دهنده خاک بستر باید در اندازه مناسبی باشند تا باعث تراکم بیش از حد نشده و از گردش اکسیژن جلوگیری نکنند.

• ماسه و سنگ‌های انتخاب شده برای بستر آکواریوم نباید دارای گوشه‌های تیز باشند؛ زیرا می‌توانند به ماهی‌ها و گیاهان آبزی آسیب وارد کنند.
• خاک بستر آکواریوم نباید باعث ایجاد pH نامناسب جهت زندگی ماهی‌ها شود.
• ترکیب خاک بستر نباید به شکلی باشد که باعث ایجاد لجن در آکواریوم شود.
• شن و ماسه در آکواریوم باید فاقد آهک باشند.
• خاک آکواریوم باید حاوی مواد مغذی و معدنی باشد تا آبزیان زندگی مطلوبی داشته باشند.

طول عمر خاک بستر آکواریوم

برای بسیاری از افراد شاید سؤال باشد که طول عمر خاک بستر آکواریوم چقدر است. در جواب باید گفت که طول عمر خاک بستر آکواریوم به موارد متعددی مرتبط است. هرچه درجه سختی آب کمتر باشد طول عمر خاک بیشتر می‌شود. درجه سختی آب به میزان کلسیم و منیزیم موجود در آب بستگی دارد و به همین دلیل توصیه می‌شود از آب نرم با pH اسیدی برای آکواریوم‌های گیاهی استفاده کرد. به طور متوسط می‌توان گفت انواع خاک آکواریوم عمری در حدود ۱ تا ۳ سال دارند.

کلام پایانی

بستر خاک آکواریوم یکی از ضروری‌ترین اجزای آکواریوم است که باید برای تهیه آن حتماً اقدام کرد. بسیاری از ماهی‌ها برای یک زیست مطلوب به شرایط خاصی نیاز دارند و بستر خاک آکواریوم می‌تواند با ایجاد یک شرایط مطلوب نقش مهمی در زندگی بهتر ماهی‌ها و عمر طولانی‌تر آنها ایفا کند. بسیار مهم است افراد با انواع خاک بستر آکواریوم آشنا باشند و با توجه به ویژگی‌های انواع بستر آکواریوم دست به انتخاب بهترین آنها برای آکواریوم خود بزنند.

منبع:

• thesprucepets.com