خرگوش‌ها یکی از حیوانات جونده هستند که برای نگهداری از آنها باید به موارد متعددی توجه کرد. یکی از اصول نگهداری از خرگوش‌ها آگاهی از نحوه حمام کردن این حیوانات است. در مورد حمام کردن خرگوش نظرات مختلفی وجود دارد؛ بسیاری معتقدند خرگوش به حمام کردن نیاز ندارد و یا حتی حمام کردن می‌تواند باعث مرگ خرگوش شود. این موارد دلیلی هستند تا افراد در مورد حمام کردن خرگوش اطلاعات بیشتری را کسب کنند و اگر ناچار به این کار شدند حتماً این کار را اصولی انجام دهند تا آسیبی به خرگوش وارد نشود. در این مقاله به شکل کامل به حمام کردن خرگوش خواهیم پرداخت.
آیا حمام کردن خرگوش لازم است؟
خرگوش‌ها حیواناتی بسیار تمیز هستند و در طول روز با لیس زدن بدن نظافت خود را رعایت می‌کنند. این حیوانات از خیس شدن حتی در طبیعت وحشت دارند و فراری هستند و به دلیل اینکه قرار گرفتن در آب برای آنها موقعیتی طبیعی نیست ممکن است در حین این کار آسیب ببینند.
خرگوش‌ها می‌توانند خود را به راحتی تمیز کنند و شستشوی آنها در مواقع ضروری و شاید تنها چند بار در سال با رعایت اصول حمام کردن امکان‌پذیر باشد. پس در جواب این سؤال که آیا حمام کردن خرگوش لازم است؟ باید گفت خیر خرگوش‌ها نیازی به حمام کردن ندارند مگر در شرایط اضطراری و این کار حتماً باید با رعایت اصول حمام کردن باشد.
وسایل مورد نیاز برای حمام کردن خرگوش
پیش از حمام کردن خرگوش باید وسایل مورد نیاز این کار را فراهم کرد تا این کار به سرعت و دقت انجام شود. از جمله وسایل مورد نیاز برای حمام کردن خرگوش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شامپوی مخصوص خرگوش: برای شستشو از شامپوی ملایم و مخصوص خرگوش یا حیوانات کوچک استفاده کنید. هرگز از شامپوی انسانی استفاده نکنید؛ زیرا ممکن است به پوست خرگوش آسیب برساند.
- ظرف یا سینک کم‌عمق: از یک ظرف یا سینک کم‌عمق استفاده کنید تا بتوانید خرگوش را در آب فرو ببرید بدون اینکه آب زیادی روی بدنش بریزد.
- آب گرم: از آب ولرم برای شستشو استفاده کنید. آب خیلی سرد یا خیلی گرم می‌تواند به خرگوش آسیب برساند.
- لیوان یا پیمانه کوچک: برای ریختن آب بر روی بدن خرگوش از یک لیوان یا پیمانه کوچک استفاده کنید تا به آرامی و کنترل‌شده این کار را انجام دهید.
- حوله نرم: بعد از حمام خرگوش به خشک شدن نیاز دارد. حوله‌ای که آب زیادی جذب کند و به پوست خرگوش آسیبی نرساند برای این کار ایدئال است.
- سشوار (اختیاری): برای خشک کردن می‌توان از سشوار استفاده کرد. اگر از سشوار استفاده می‌کنید، از درجه حرارت پایین و فاصله مناسب استفاده کنید تا خرگوش آسیب نبیند و نترسد.
نحوه حمام کردن خرگوش با آب
اگر خرگوشتان نیاز مبرمی به حمام کردن داشت با رعایت نکات زیر این کار را انجام دهید:
آماده کردن تشت آب
در اولین قدم باید تشت شستشو را برای خرگوش آماده کنید. بهتر است کف تشت یک حوله یا یک پارچه قرار دهید تا بر اثر تقلا خرگوش لیز نخورد. سپس با توجه به اندازه جثه خرگوش در تشت آب بریزید. میزان آب باید به‌اندازه‌ای باشد که اگر خرگوش را در آب قرار می‌دهید آب نزدیک سر خرگوش نرسد. دمای آب باید ولرم رو به گرم باشد؛ ولی گرمای آن در حدی نباشد که خرگوش را آزار دهد.
آماده کردن لوازم شست‌وشو و خشک کردن خرگوش
بسیار مهم است پیش از هر اقدامی برای حمام کردن حتماً لوازم بهداشتی خرگوش لازم را در دسترس خود قرار دهید تا بتوانید بدون از دست دادن وقت خرگوش را حمام کنید و سپس او را خشک نمایید.
شستشوی خرگوش
پس از اینکه آب را با دمای مناسب آماده کردید و در تشت ریختید حالا می‌توانید به شستشوی خرگوش بپردازید. برای این کار بهتر است از شخص دیگر نیز کمک بگیرید تا اگر خرگوش در دست شما تقلا کرد فرد دیگر بتواند به شستشوی خرگوش بپردازد. این کار را باید با آرامش انجام دهید. با یک دست باید آب را به آرامی بر روی نواحی کثیف شده خرگوش بریزید و با دست دیگر خرگوش را کنترل کنید. اگر آب به تنهایی نمی‌تواند موهای خرگوش و آلودگی را تمیز کند باید کمی شامپوی مخصوص را بر روی بدن خرگوش بریزید و با آن خرگوش را ماساژ دهید.
آب کشیدن بدن خرگوش
از آنجایی که خرگوش عادت دارد خود را لیس بزند بخش آب کشیدن بدن خرگوش بسیار مهم است. اگر شامپو روی بدن خرگوش باقی بماند با لیس زدن به داخل بدنش منتقل شده و می‌تواند باعث بیماری این حیوانات شود. با آب تمیز خرگوش را به خوبی آبکشی کنید به شکلی که آثاری از شامپو بر روی بدن باقی نماند.
خشک کردن خرگوش
مرحله خشک کردن خرگوش نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. پس از آب کشیدن خرگوش حیوان را داخل حوله‌ای بپیچید و او را به آرامی نوازش کنید و به خشک کردنش بپردازید. برای سریع‌تر خشک شدن خرگوش می‌توانید از باد ملایم سشوار در فاصله مناسب استفاده کنید. اگر خرگوش از صدای سشوار می‌ترسد بهتر است این کار را ادامه ندهید و خشک کردن را با حوله دنبال کنید.
روش‌های حمام کردن خرگوش بدون آب
برای حمام کردن خرگوش حتماً لازم نیست این حیوان را در تشت آب بشویید. روش‌های ساده‌تری نیز وجود دارند که خطرات حمام کردن را متوجه خرگوش شما نمی‌کنند و می‌توان برای تمیز کردن بدن خرگوش از این روش‌ها استفاده کرد:
حمام کردن به روش خشکشویی
یکی از بهترین روش‌ها برای شستشوی خرگوش استفاده از روش خشکشویی است. این روش با استفاده از نشاسته ذرت قابل انجام است. برای این کار باید کمی نشاسته ذرت بر روی ناحیه کثیف شده بپاشید سپس با شانه مخصوص خرگوش موهای حیوان را به آرامی شانه بزنید تا آلودگی‌ها جدا شوند. این روش به خصوص زمانی که بدن خرگوش گلی شده کارآمد است. ابتدا باید اجازه دهید گل‌ها خشک شوند و بعد به آرامی با شانه گل‌ها را از موها جدا کنید و اگر بخش‌هایی از موهای خرگوش همچنان تمیز نشد می‌توانید از نشاسته ذرت برای پاکسازی کامل استفاده نمایید.
حمام کردن خرگوش با دستمال مرطوب
یکی دیگر از روش‌های جایگزین حمام کردن کامل خرگوش استفاده از یک دستمال مرطوب است. برای این کار می‌توانید یک دستمال نرم و لطیف را کمی مرطوب کنید و با آن آلودگی موهای خرگوش را به راحتی پاک کنید.
استفاده از شامپو خشک
برخی از شامپوها به شکلی طراحی شده‌اند که پس از شستشوی بدن خرگوش با آنها، نیازی به استفاده از آب برای آبکشی نیست. باید توجه داشت این شامپوها حتماً مخصوص خرگوش‌ها به تولید رسیده باشند تا آسیبی به پوست این حیوانات وارد نکنند.
نحوه نظافت کردن خرگوش
همان‌طور که گفته شد خرگوش‌ها نیازی به حمام کردن ندارد؛ اما باید به نظافت بدن این حیوانات توجه داشت. به شکل‌های زیر می‌توان بدن خرگوش را نظافت کرد:
نحوه تمیز کردن پاهای خرگوش
بسیاری از افراد که دارای فضای باز در اطراف خانه خود هستند گاهی خرگوش خود را در این فضا رها می‌کنند تا بتواند به راحتی به فعالیت بپردازد. زمانی که افراد می‌خواهند خرگوش را به خانه بازگردانند می‌توانند به راحتی با یک دستمال مرطوب شده پاهای خرگوش را از آلودگی‌ها پاک کنند تا به این ترتیب نیازی به شست‌وشوی خرگوش نباشد.
تمیز کردن ادرار خشک شده خرگوش
برخی مواقع خرگوش‌ها به دلیل کهولت یا بیماری‌های زمینه‌ای دچار بی‌اختیاری ادرار می‌شوند. ادرار زمانی که روی بدن خرگوش خشک می‌شود می‌تواند باعث ایجاد بوی نامطبوعی گردد که برای خرگوش نیز خوشایند نیست. برای برطرف کردن این وضعیت ناخوشایند می‌توان یک دستمال یا پنبه را مرطوب کرد و بر روی ناحیه آلوده کشید. سپس می‌توان با سشوار و یا یک حوله نرم و جاذب ناحیه مرطوب شده را خشک کرد.
تمیز کردن غده‌های مولد بو
خرگوش‌ها در اطراف مقعدشان دارای غده‌های هستند که ماده‌ای بد بو را ترشح می‌کنند. برای پاک کردن این ترشحات نیازی به حمام کردن کامل خرگوش نیست و می‌توان با استفاده از یک پنبه مرطوب و یا دستمال مرطوب کرده این ناحیه را به شکل مداوم تمیز کرد. اگر با یک دستمال مرطوب پاکسازی امکان‌پذیر نبود می‌توانید چند قطره شامپو داخل آب بریزید و بعد با گلوله پنبه ناحیه را تمیز کنید و بعد با دستمال مرطوب شامپو را به شکل کامل از ناحیه پاکسازی نمایید.
نحوه خشک کردن خرگوش پس از حمام
نحوه خشک کردن خرگوش پس از حمام بسیار اهمیت دارد تا حیوان دچار سرمازدگی نشود. برای این کار می‌توان از حوله نرم و جاذب استفاده کرد و به آرامی بدن خرگوش را خشک نمود. استفاده از سشوار نیز برای خشک کردن توصیه می‌شود؛ ولی باید دمای سشوار را در درجه بسیار پایین گرما قرار داد و از طرفی در صورت ترسیدن خرگوش از صدای سشوار این کار را متوقف کرد.
چرا حمام کردن برای خرگوش‌ها خطرناک است؟
همان‌طور که گفته شد حمام کردن برای خرگوش‌ها لازم نیست و می‌تواند حتی برای آنها خطراتی داشته باشد. از جمله این خطرات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
شوک به خرگوش
خرگوش‌ها موجوداتی بسیار حساس هستند و هر اتفاق غیرمنتظره‌ای می‌تواند به آنها شوک بدهد و یا باعث سکته قلبی در آنها شود. خرگوشی که دچار شوک شده علائمی همچون ضربان تند قلب، نفس‌نفس‌زدن، کم‌رنگ شدن لثه‌ها، شل شدن بدن و خنک شدن گوش را از خود بروز می‌دهد. از آنجایی که تماس با آب و شستشوی خرگوش ممکن است باعث ایجاد شوک در خرگوش شود باید تا جای ممکن از این کار جلوگیری کرد. اگر خرگوش در طی حمام کردن دچار شوک با علائم ذکر شده شد باید هرچه سریع‌تر خرگوش را از تشت خارج کرد و او را درون حوله‌ای پیچید و به سرعت بدنش را خشک کرد. پس از آن نیز باید حتماً خرگوش را به کلینیک رساند یا با دامپزشک به شکل تلفنی مشورت کرد.
کاهش دمای بدن خرگوش (هایپوترمیا)
به دلیل اینکه بدن خرگوش پوشش ضخیمی دارد پس از خیس شدن مدت زمان زیادی طول می‌کشد تا به شکل کامل پوست آنها خشک شود. حتی خشک کردن با حوله و سشوار ممکن است پوست آنها را به شکل کامل خشک نکند. این پوشش ضخیم نقش مهمی در حفظ گرمای بدن خرگوش‌ها دارد و اگر مدت زمان زیادی خیس بماند در فرآیند تنظیم دمای بدن خرگوش اختلال به وجود می‌آید و به کاهش دمای بدن یا هایپوترمیا منجر می‌شود.
خرگوش دچار هایپوترمیا علائم زیر را دارد:
- ضربان قلب ضعیف
- بدون حرکت نشستن یا داشتن حرکات بسیار آرام
- سرد شدن گوش‌ها و پاها
- رنگ‌پریدگی
- تنفس سطحی
- عدم واکنش به محرک‌ها
در صورتی که خرگوش در حین شستشو دچار هایپوترمیا شد باید حتماً خرگوش را درون یک حوله پیچید و به فضای گرم‌تر خانه برد و بعد با حوله و سشوار به خشک کردن بدنش پرداخت. پس از این کارها باید حتماً خرگوش را به کلینیک دامپزشکی برد.
آسیب رسیدن به خرگوش
یکی از خطرات حمام کردن برای خرگوش آسیب رسیدن به این حیوانات در حین شستشوی آنها است. پاهای خرگوش در سطوح صاف مثل کف تشت یا سینک به خوبی عمل نمی‌کند و خرگوش به راحتی می‌تواند در کف سینک یا وان حمام لیز بخورد و به بدنش آسیب وارد شود. همچنین خرگوش در مواقعی که ترسیده با سرعت بالایی به اطراف می‌جهد و ممکن است به خودش یا شما آسیب وارد کند.
از طرفی پاهای عقبی خرگوش بسیار قدرتمند هستند در حالی که خرگوش کمر ضعیفی دارد. ترس خرگوش می‌تواند باعث شود حیوان با پاهایش ضربه‌های قدرتمندی وارد کند که منجر به چرخش و یا حتی شکستگی ستون فقرات خرگوش شود و حتی فلج شدن خرگوش را در پی داشته باشد.
عفونت گوش و بینی خرگوش
بسیاری مواقع در حین حمام کردن خرگوش آب وارد گوش حیوان می‌شود که عفونت گوش‌ها را در پی دارد. از طرفی وارد شدن آب به داخل بینی می‌تواند باعث ایجاد عفونت در دستگاه تنفسی شود.
ایجاد حساسیت پوستی
خرگوش‌ها پوست بسیار حساسی دارند که حمام کردن می‌تواند باعث تحریک پوست آنها شده و یا حتی عفونت پوستی را در پی داشته باشد. بر روی سطح پوست خرگوش‌ها مواد روغنی خاصی وجود دارند که می‌توانند از پوست محافظت کنند و شستشوی خرگوش می‌تواند این لایه محافظ را از بین ببرد.
کلام پایانی
بسیاری از افراد که از خرگوش مراقبت می‌کنند ممکن است در مورد حمام کردن خرگوش چیزهایی شنیده باشند. حمام کردن خرگوش به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود و در مواقع ضروری با رعایت کردن اصولی ممکن است تا به این حیوان آسیبی وارد نشود. روش‌های جایگزینی برای حمام کردن خرگوش وجود دارد که با استفاده از آنها می‌توان آلودگی‌ها را از سطح بدن این حیوان پاکسازی کرد و نیاز خرگوش به حمام کردن با آب را برطرف نمود.
منابع:
