امسال ماهی قرمز، لاک پشت، سمندر و هیچ جنبنده دیگری را برای سفره هفت سین نمی خریم!

در آستانه سال نو همه در تکاپوی  خرید اجزای سفره هفت سین هستند و چه زیباست پاسداری از سنتهای باستانی ایران زمین. اثر زیر سفره هفت سینی است که استاد کمال الملک به زیبایی به تصویر کشیده اند و همانطور که می بینید خبری از ماهی قرمز، سمندر یا لاک پشت نیست و کماکان زیبا و سرشار از زندگیست!

چرا باید از خرید ماهی قرمز و سایر گونه ها همچون سمندر و لاک پشت خودداری نماییم؟

پیش از هرچیز درباره ماهی قرمز بیشتر بدانیم:

زیستگاه:

ماهی قرمز به صورت طبیعی در آب‌های شیرین ساکن و تقریباً ساکن با سرعت ناچیز که پوشیده از گیاهان آبزی و دارای بستر نرمی هستند زندگی می‌کند و غالباً همراه ماهیان برکه‌ای دیده می‌شوند.

زیستگاه اصلی آن معمولاً در سیبری و آسیای جنوب شرقی است. انتشار این ماهی توسط انسان صورت گرفته و به این علت در رودخانه‌های اروپا دیده می‌شود.

اهلی‌سازی آن نزدیک به هزار سال پیش در چین صورت گرفته است. از این ماهی، ماهیان حوض طلایی و سایر انواع آن مانند دم چادری، سر شیری، و چشم تلسکوپی که در چین و ژاپن پرورش داده می‌شوند، به وجود آمده‌اند.

بلوغ و طول عمر:

این ماهی در سن ۴–۳ سالگی به بلوغ می‌رسد و طول آن به ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر می‌رسد. هنگامی که مواد غذایی فراوان باشد، این ماهی در اواخر سن ۲ سالگی بالغ می‌شود. طول عمر یک ماهی قرمز خانگی می‌تواند از ۱۰ سال هم بیشتر شود و به ۵۰ سال نیز برسد.

حجم آب مورد نیاز و شرایط آب محل زندگی:

همانند اکثر ماهی‌های کپور، ماهی قرمز مقادیر زیادی مواد زائد از طریق دفعی و از طریق آبشش‌ها به داخل آب دفع می‌کندکه باعث کدر شدن آب نیز می‌شود. تجمع این مواد زائد تا حد سمی در مدت زمان نسبتاً کوتاهی رخ می‌دهد و ممکن است به سرعت ماهی قرمز را بکشد. برای گونه‌های ماهی قرمز از نوع معمول و از نوع ستاره دنباله‌دار، هر ماهی نیاز به حدود ۷۶ لیتر آب دارد. ماهی تزئینی که کوچک‌تر است نیاز به حدود ۳۸ لیتر آب برای هر ماهی دارد. میزان سطح آب تعیین می‌کند که چه مقدار اکسیژن در داخل آب حل و منتشر می‌شود. هوا دادن فعال به وسیلهٔ پمپ آب، فیلتر یا فواره به‌طور مؤثری میزان سطح را افزایش می‌دهد. هر هفته باید ۱۰ تا ۱۵ درصد آب ظرف، عوض شود.

ماهی قرمز در رده ماهی‌های آب سرد قرار می‌گیرد و می‌تواند در آکواریوم‌های گرم نشده و در دمایی که برای انسان راحت است، زندگی کند. با این وجود، تغییر دمای سریع (برای مثال در یک ساختمان اداری در زمستان که شب‌ها بخاری خاموش می‌شود) می‌تواند آن‌ها را سریعاً بکشد. به ویژه اگر آکواریوم کوچک باشد. در هنگام اضافه کردن آب به آکواریوم نیز باید مراقب بود. زیرا ممکن است آب اضافه شده دمای متفاوتی داشته باشد. دماهای زیر ۱۰ درجه سانتی‌گراد برای گونه‌های تزئینی خطرناک هستند.

ماهی قرمز و ارتباط آن با انسان:

مانند دیگر ماهی‌ها، ماهی قرمز علاقه‌ای به زندگی با انسان‌ها ندارد. در حقیقت، دست زدن به ماهی قرمز می‌تواند برای آن خطرناک باشد، زیرا می‌تواند باعث آسیب دیدن یا برداشته شدن پوشش محافظتی نازک ماهی شود و می‌تواند پوست ماهی را در معرض آلودگی به باکتری یا انگل آبی قرار دهد. با این حال، ماهی قرمز می‌تواند با شنا کردن در سطح آب در هنگام غذا به افراد پاسخ دهد و طوری عادت و آموزش داده شود تا تکه‌های غذا را از دست انسان بگیرد. شهرت ماهی قرمز در زود مردن، معمولاً ناشی از مراقبت ضعیف از آن است.

تغذیه ماهی قرمز:

ین ماهی همه‌چیزخوار است.در حیات وحش، غذای ماهی قرمز عبارت از سخت‌پوستان، حشرات و مواد گیاهی است. مانند اکثر ماهی‌ها، آن‌ها به صورت فرصت‌طلبانه و دائمی غذا می‌خورند. بیش از حد غذا دادن به آن‌ها، معمولاً موجب مسدود شدن روده‌های ماهی شده و می‌تواند برای سلامتی آن‌ها مضر باشد.

تا به اینجا اطلاعات اولیه اندکی درباره ماهی های قرمز در اختیار شما قرار گرفت که خوب است در صورتی که امسال با کمپین نخریدن ماهی قرمز همراه نشده اید، برای مراقبت بهتر از ماهی قرمز خود آنها را رعایت کنید.

اما چرا توصیه ما به شما این است که از خرید ماهی قرمز ( وسایر حیواناتی که این روزها به بهانه سفره هفت سین فروخته می شوند) خودداری نمایید:

1. ماهی قرمز اصالتاً جزئی از سفره هفت سین نیست و یک مهاجم از فرهنگ چین می باشد، پس جایگاهی در سفره ایرانی و پارسی هفت سین ندارد.
2. ماهی قرمز کم حافظه نیست! البته بهتر است بگوییم هیچ ماهیی کم حافظه نیست و بسیاری از گونه های ماهی ها، خصوصا آزاد ماهیان رایحه آب رودخانه ای که در آن متولد شده اند را به خاطر می سپارند و برای تولید مثل به همان رودخانه مراجعت می کنند. بنابراین این بهانه که ماهی می تواند در تُنگ کوچک زندگی کند و 10 ثانیه بعد خود را به یاد نمی آورد که بخواهد افسرده یا خسته شود، دروغیست که تجّار ماهی های زینتی آن را در اذهان جا انداخته اند تا شما را مجاب کنند تُنگ می تواند محل زندگی مناسبی برای ماهی قرمز باشد.
3. همانطورکه بالاتر نیز به آن اشاره شد، کوچکترین ماهی قرمز به 38 لیتر آب برای زندگی نیاز دارد! حال تصور کنید ماهی کوچک در تُنگ تَنگ چقدر دلگیر و افسرده خواهد شد و همراهی یک موجود زنده غمگین بر سر سفره هفت سین نمی تواند آیتم خوش یُمنی باشد.
4. قطعا فروشنده ماهی قرمز با این جمله سعی می کند شما را مجاب به خرید ماهی کند: " شما با خرید یک ماهی باعث می شوید او بیشتر عمر کند و زندگی را به او هدیه می کنید" ؛ اما همانطور که بالاتر نیز به آن اشاره شد ماهی قرمز این پتانسیل را دارد که تا 50 سال عمر کند! پس این افتخار بزرگی نیست که ماهی قرمز هفت سینمان چند ماهی بعد از سال نو نیز همچنان زندگی کرده است.
5. ماهی ها در دسته حیوانات همراه (Companion Animals) طبقه بندی نمی شوند. بنابراین از کنار ما بودن احساس رضایت نخواهند داشت و خلوت خزه بسته کف حوضچه های آرام را به زندگی در تُنگ بلوری شفاف که پر از حضور انسانهاییست که دست خود را در آب تُنگ فرو می برند، ترجیح می دهند.
6. حتما شما هم بارها تجربه داشته اید که ماهی قرمز سفره هفت سینتان بسیار زودتر از موعد از بین رفته است. شرایط تغذیه ای، دمای آب، نحوه تعویض آب، استرسور های محیطی و هزاران عامل دیگر هستند که در نگهداری از ماهی های قرمز حائز اهمیت می باشند که رعایت نمی شوند و مسبب مرگ زودرس آنها می شود.

در پایان از شما می خواهم لحظه ای چشمانتان را ببندید و تصور کنید در خانه کوچکی محبوس شده اید که هیچ پنجره ای ندارد، هوای خانه برایتان گاه بیش از حد گرم است و گاه بیش از حد سرد، غذایی که در اختیارتان قرار می گیرد عطر و بوی غذای خانه را ندارد و پر از اسانس است و هر روز یک غذای تکراری برایتان سرو می شود. مطمئنا اگر دیوارهای این خانه از آجرهای طلا ساخته شده باشد و گران ترین و بهترین لباسها را بر تن داشته باشید نمی توانید مدت زیادی این شرایط را تحمل کنید، دلتان هوای تازه می خواهد، غذایی جدید و دیدار دوستان و خانواده برایتان آرزو می شود!

این حس و حال روزها و شب هاییست که بر ماهی تنها در تُنگ می گذرد... حال انتخاب با شماست!

امسال با نخریدن ماهی قرمز و سایر گونه هایی همچون سمندر و لاک پشت و هزاران جنبنده دیگری که به اشتباه دارند وارد فرهنگ زیبای سفره هفت سین می شوند علاوه بر اینکه از ظلم به یک جنبنده ذی حیات جلوگیری می کنید، حمایت خود را از صنعتی که سالانه باعث کشته شدن هزاران حیوان بی زبان می شود دریغ خواهید کرد.

حال اگر یک تُنگ ماهی دارید که احساس می کنید جای ماهی در آن خالیست، پیشنهاد ما برای شما این است که یک سیب سرخ در تُنگ بیاندازید یا سبزه ها را داخل آن قرار دهید.